ETPCz

Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał 5 czerwca wyrok w sprawie Lambert i inni przeciwko Francji. Stosunkiem głosów dwanaście do pięciu, Wielka Izba przyjęła, że Państwo może wywołać śmierć pacjenta z minimalnym stanem świadomości. Jeżeli w wyniku decyzji ETPCz Vincent Lambert zostanie odłączony od pożywienia i wody, przez kilka dni będzie umierał z głodu i pragnienia.

Stanu minimalnej świadomości (z ang. Minimally Conscious State – MCS) nie należy mylić ze stanem wegetatywnym. W przypadku stanu wegetatywnego pacjent pozbawiony jest świadomości siebie oraz otoczenia. Nie reaguje on na stymulację bodźcami wzrokowymi, słuchowymi, dotykowymi czy też bólowymi, ani nie rozumie języka, którym się do niego mówi. MCS jest mniej dolegliwym zaburzeniem przytomności, w którym pacjent zachowuje elementy świadomości. Jest więc w stanie wykonywać proste polecenia takie jak poruszenie ręką. Potrafi też śmiać się czy płakać w reakcji na konkretne bodźce emocjonalne.

Jak zauważa dr Jakob Cornides, w tym samym czasie, jeden ze Stanów w USA rezygnuje z kary śmierci z tej racji, że podanie trucizny powoduje cierpienie trwające około pół godziny. Okazuje się, że to, co wydaje się zbytnim okrucieństwem dla morderców skazanych prawomocnym wyrokiem w USA, nie jest akceptowane przez Europejski Trybunał Praw Człowiek w odniesieniu do niewinnej ofiary wypadku samochodowego.

Trybunał uznał również, że zaprzestanie opieki fizjoterapeutycznej nad Vincentem Lambert w ciągu ostatnich trzech lat nie może stanowić podstawy do wniesienia skargi o naruszenie art. 3 Konwencji zakazującego nieludzkiego traktowania.

W ten sposób, Trybunał Praw Człowieka nie tylko przyznał, że w Europie można legalnie uśmiercać niepełnosprawnych pacjentów, którzy nie prosili o śmierć, ale także odmówił pacjentowi, gwarantowanej w Konwencji o Prawach Człowieka, ochrony przed złym traktowaniem. Trybunał, nie uznając prawa do życia i opieki medycznej Vincenta Lambert, przywrócił de facto do europejskiego porządku prawnego możliwość eutanazji osób niepełnosprawnych. Jest to zatem krok wstecz w historii rozwoju praw człowieka w Europie. Trybunał zakwestionował swym rozstrzygnięciem ideę powołania systemu ochrony praw człowieka, która narodziła się podczas powojennych procesów zbrodniarzy hitlerowskich w Norymberdze. W ich trakcie skazywano bowiem lekarzy praktykujących eutanazję na osobach niepełnosprawnych. Stworzony na tej podstawie kodeks etyki lekarskiej miał być gwarancją przed nawrotem takich praktyk w przyszłości. Jeszcze w 2014 roku, francuski Comité Consultatif National d’Éthique potwierdził etyczny zakaz przerywania życia pacjenta.

Orzeczeniem w sprawie Lambert przeciwko Francji, Trybunał Praw Człowieka przyzwolił na wskrzeszenie praktyk stosowanych przez nazistowskich lekarzy. Zapalone zostało w ten sposób zielone światło dla tworzenia ustawowych możliwości „legalnego uśmiercania” tysięcy pacjentów w Europie znajdujących się w podobnej sytuacji, co Vincent Lambert. Ochrona przysługującego im prawa do życia nie jest już dłużej gwarantowana przez Europejski Trybunał Praw Człowieka.

Trybunał po raz pierwszy w historii, przyznał Państwom-Stronom Konwencji „margines swobody” w odniesieniu do zakresu wywiązywania się z obowiązku poszanowania życia ludzi. Do tej pory czynił to w indywidualnych sprawach dotyczących regulacji prawnych ograniczających ochronę życia ludzi w prenatalnym stadium rozwoju. Teraz, Trybunał w analogiczny sposób potraktował nieautonomiczne osoby dorosłe, które nie mogą swobodnie kontaktować się z otoczeniem. Czy osoby cierpiące na autyzm stanowić będą kolejną kategorię osób, których życia Trybunał nie będzie chciał gwarantować?

Sędziowie, którzy głosowali przeciwko wyrokowi stwierdzili: „Żałujemy, że Trybunał tym orzeczeniem zaprzepaścił swój tytuł Sumienia Europy”, którym został wyróżniony w pięćdziesiątą rocznicę swojej działalności.

W listopadzie 2006 r. Gruzinka Lia Shioshvili, po pobiciu przez rosyjskich funkcjonariuszy, poroniła dziecko. Dziś w sprawie z jej powództwa przeciwko Rosji interweniuje ADF International, postulując przyznanie dziecku na prenatalnym etapie rozwoju szczególnej ochrony prawnej.

Pod koniec kwietnia 2014 r. ADF International przedłożył w Europejskim Trybunale Praw Człowieka w Strasburgu swoją interwencję w sprawie Lii Shioshvili – Gruzinki, która w wyniku złego traktowania ze strony rosyjskich funkcjonariuszy poroniła. Jak podkreślił prawnik ADF International Robert Clark, na ochronę zasługuje każde niewinne życie, co potwierdza także prawo międzynarodowe. „Życie ludzkie posiada wartość zarówno przed jak i po narodzeniu. ETPCz ma dziś możliwość potwierdzenia tego faktu, zgodnie z tym, co twierdzi już wiele systemów prawa międzynarodowego, które uznają życie nienarodzonych dzieci za wartość.”

Gruzince Lia Shioshvili nakazano opuszczenie Rosji po 3 latach pobytu, gdy była w ósmym miesiącu ciąży ze swoim piątym dzieckiem. W ciągu kolejnych kilku tygodni Shioshvili z dziećmi usiłowała przedostać się do Gruzji, doświadczyła jednak nieludzkiego traktowania ze strony rosyjskich funkcjonariuszy migracyjnych. Pozostawili ją oni na długo w zimnych pomieszczeniach, nie oferując jedzenia ani wody, zmuszając ją do wielogodzinnego stania w oczekiwaniu na zakończenie procedury sprawdzenia jej dokumentów. W rezultacie Shioshvili zachorowała, przeszła szereg ataków astmy i popadła w depresję. Kilka dni później urodziła martwe dziecko.

W sprawie Shioshvili przeciwko Rosji ADF International podnosi, że ochrona przyznana nienarodzonym dzieciom tak na poziomie narodowym, jak i w państwach członkowskich oraz liczne traktaty międzynarodowe wskazują, że ETPC powinien odnosić konwencyjną ochronę życia ludzkiego również do prenatalnego etapu rozwoju. W swej interwencji, ADF opiera się na przepisach prawa międzynarodowego, w tym Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 1966 r., Konwencji Genewskiej z 1949 r. oraz Konwencji Praw Dziecka z 1989 r.

Jak wyjaśnia Wicedyrektor ADF International Roger Kiska, przytoczone przez organizację wyraźne odniesienia zawarte w prawie międzynarodowym i regionalnych traktatach praw człowieka są dobrym argumentem na to, że międzynarodowe struktury prawne winny chronić życie ludzkie również w prenatalnej fazie rozwoju. „Mamy nadzieję, że ETPC podzieli nasze argumenty dla dobra Lii i jej zmarłego dziecka, a także dla dobra wszystkich kobiet i dzieci w całej Europie” – podkreśla prawnik.