Komitet Ministrów Rady Europy – między krajami członkowskimi Rady Europy brak jest konsensu w sprawie aborcji

Jak już informowaliśmy 23 kwietnia 2013 r. przewodniczący Europejskiej Partii Ludowej, włoski deputowany Luca Volontè wystosował do Komitetu Ministrów Rady Europy zapytanie nr 633 (dok. 13181), w którym prosił o ustosunkowanie się KM do dwóch zagadnień:

- Czy Komitet Ministrów potwierdza, że Rada Europy nie jest zaangażowana w politykę wspierania dostępu do aborcji?

- Czy Komitet Ministrów, w takim zasięgu w jakim obejmuje przedstawicieli państw – stron Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Europejskiej Karty Społecznej, potwierdza, że nigdy nie było intencją autorów tych instrumentów ustanowienie prawa do aborcji opartego na zasadach konwencji?

Komitet Ministrów Rady Europy jest jej najwyższym organem składającym się z ambasadorów wszystkich państw członkowskich. Celem pisemnych pytań jest umożliwienie członkom Zgromadzenia Parlamentarnego zwrócenia uwagi Komitetu Ministrów na konkretną sytuację lub uzyskanie wyjaśnienia co do stanowiska w danej kwestii. Pisemne odpowiedzi udzielane przez Komitet mają znaczenie polityczne. Kiedy dotyczą spraw ogólnych, jak w tej sprawie, mogą być użyte jako „miękkie prawo” ponieważ stanowią wyraz konsensu państw członkowskich.

Zgodnie z procedurą projekt odpowiedzi jest sporządzony przez Sekretariat a potem omawiany i poprawiany przez delegatów z państw członkowskich, zanim zostanie przyjęty na drodze konsensusu. Tym razem, po pierwszej wymianie poglądów 7 maja br., Komitet Ministrów polecił Sekretariatowi przygotowanie projektu odpowiedzi i zgodził się na wznowienie rozpatrywania tej kwestii na jednym z najbliższych posiedzeń.

Projekt odpowiedzi (CM/AS(2013)Quest633) został złożony posłom z prośbą o uwagi i poprawki. 3 lipca, na koniec dyskusji, delegaci z państw członkowskich nie mogli osiągnąć porozumienia co do wspólnej odpowiedzi. Dlatego, większością głosów, deputowani postanowili poinformować Przewodniczącego Zgromadzenia Parlamentarnego, że „ze względu na brak konsensu, nie było możliwe ustalenie treści odpowiedzi na pisemne pytania”. Taka sytuacja zdarza się niezwykle rzadko.

Dyskusje w Komitecie Ministrów nie są jawne ale możemy sobie wyobrazić, że projekt odpowiedzi przygotowany przez Sekretariat Musiał być poddany żywej krytyce przez znaczną liczbę państw – prawdopodobnie za swój permisywizm proaborcyjny. Sytuacja ta pokazuje, że pomimo dopuszczalności aborcji w większości krajów RE, nie ma w jej sprawie konsensusu wśród członków Rady Europy. Jest to ważne, ponieważ Europejski Trybunał Praw Człowieka powołuje się na istnienie takiego konsensusu, gdy deklaruje istnienie praw, o których milczy Europejska Konwencja Praw Człowieka i dołączane do niej protokoły.

W słowach wprowadzających treść pytań zaznaczono, że „Rada Europy jest coraz częściej oskarżana o liberalizację prawa dotyczącego aborcji w krajach, takich jak Irlandia i Polska. To poważny zarzut, który wymaga wyjaśnienia od Komitetu Ministrów. Odpowiedź Komitetu Ministrów jest kluczowa, ponieważ to właśnie ten Komitet: podejmuje decyzje w sprawie polityki Rady Europy, składa się z przedstawicieli państw-stron Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Europejskiej Karty Społecznej oraz nadzoruje wykonywanie wyroków Trybunału.”

Rzeczywiście, w ostatnich latach te europejskie traktaty były wielokrotnie przywoływane przez organizacje pro-aborcyjne w celu promowania ich politycznych planów, obejmujących narzucenie krajom członkowskim RE „prawa człowieka do aborcji” oraz obniżenie znaczenia prawa do sprzeciwu sumienia lekarzy i innych pracowników medycznych. Ta prawno-polityczna gra bazuje na mnożeniu wątpliwości prawnych, które zostały podniesione przez omawiane pytania. Chociaż bowiem oczywiste jest, że tych europejskich traktatów nie sposób interpretować jako zawierających autonomiczne prawo do aborcji, to jednak faktem jest, że większość w Trybunale i Komitecie Ministrów, za przyzwoleniem obecnego rządu Irlandii, z sukcesem narzuciła legalizację aborcji w Irlandii.

Więcej informacji na ten temat można uzyskać w 50 stronicowej analizie „Aborcja i Europejska Konwencja Praw Człowieka”, która została opublikowana przez irlandzki Journal of Legal Studies. Ta analiza ma na celu znalezienie, w obiektywny i systematyczny sposób, koherencji z orzecznictwem Trybunału i w ten sposób przedstawić uzasadnione stanowisko w przedmiocie aborcji na gruncie tej Konwencji.