Organizacje społeczne przeciw ograniczeniu prawnej ochrony życia w Irlandii

fotolia.com

Pod wpływem presji środowisk proaborcyjnych rząd irlandzki powołał Zgromadzenie Obywateli (ang. Citizens’ Assembly), aby stworzyć pozór demokratycznej legitymizacji dla planów zmiany lub nawet uchylenia Ósmej Poprawki do irlandzkiej konstytucji, zapewniającej pełną ochronę życia ludzkiego od poczęcia.

Przedmiotem obrad Zgromadzenia Obywateli ma być dopuszczenie pozbawienia nienarodzonego dziecka życia m.in. w przypadku nieuleczalnej choroby dziecka lub poczęcia w wyniku czynu zabronionego. Instytut Ordo Iuris  złożył do Zgromadzenia Obywateli swoją opinię, wskazując na konieczność utrzymania pełnej ochrony życia ludzkiego w okresie prenatalnym.

W 1983 r. naród irlandzki zdecydował w powszechnym głosowaniu o dodaniu do konstytucji z 1937 r. Ósmej Poprawki, która klarownie uznaje prawo nienarodzonego dziecka do życia za równe prawu do życia matki oraz nakłada na państwo irlandzkie obowiązek jego ochrony bez żadnych wyjątków. Przepis ten jest popularnie określany jako „Poprawka pro-life” (Pro-life Amendment).

W ciągu kolejnych trzech dekad w Irlandii miały miejsce mocno nagłaśniane medialnie sprawy z udziałem kobiet chcących dokonać aborcji i były one wykorzystywane przez lobby proaborcyjne w celu zmiany prawa.

W 1992 r. przed Sądem Najwyższym toczyła się sprawa Attorney General v. X (tzw. sprawa X) dotycząca ciąży poczętej w wyniku zgwałcenia na 14-letniej dziewczynie. Nastolatka miała myśli samobójcze, co dla rodziny stanowiło podstawę do prośby o aborcję. Sąd Najwyższy – bardzo szeroko interpretując klauzulę „zagrożenia życia matki” – orzekł o prawie do aborcji w takim przypadku.

W analogicznej sprawie A and B v. Eastern Health Board (tzw. sprawa C) z 1997 r. sąd irlandzki przychylił się do wniosku pracowników służby zdrowia i orzekł o prawie przemieszczenia się zgwałconej 13-latki o myślach samobójczych do Wielkiej Brytanii w celu dokonania aborcji. Warto dodać, że uśmierceniu nienarodzonego dziecka sprzeciwiali się rodzice, zaś aborcja okazała się traumatycznym przeżyciem dla zgwałconej.

W sprawie D v. Ireland z 2006 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu oddalił roszczenia Irlandki, której odmówiono aborcji ze względu na podejrzenie u dziecka ciężkiej, nieuleczalnej wady. Trybunał stwierdził, że kwestię tę regulują przepisy krajowe, a w wypadku Irlandii nie zezwalają one na dokonanie aborcji.

Najgłośniejszą i przełomową dla lobby proaborcyjnego była jednak sprawa hinduskiej kobiety Savity Halappanavar w 2013 r. 31-letnia zarażona sepsą dentystka domagała się przeprowadzenia aborcji ze względów medycznych – w jej przekonaniu dziecko nie miało szans na przeżycie. Lekarze odmówili przerwania ciąży, kobieta urodziła martwe dziecko i zmarła kilka dni później. Komisja nadzorująca lekarzy w Irlandii i irlandzki sąd orzekły, że przyczyną śmierci kobiety były rażące zaniedbania w leczeniu, a nie niewykonanie aborcji, która i tak by nie pomogła, a wręcz pogorszyła stan ciężarnej. Pomimo to, rząd irlandzki został poddany olbrzymiej presji ze strony znacznej części społeczności międzynarodowej oraz organizacji proaborcyjnych. W rezultacie władze Irlandii w 2013 r. uchwaliły „Akt o ochronie życia w ciąży” uchylający ochronę życia dziecka w okresie prenatalnym w przypadku zagrożenia życia matki, w tym również, w razie istotnego ryzyka popełnienia przez nią samobójstwa. Organizacje proaborcyjne, uzyskawszy ten przyczółek w walce z prawem chroniącym życie ludzkie na najwcześniejszym etapie jego rozwoju, kontynuują presję mającą na celu całkowite zniesienie ochrony życia ludzkiego w fazie prenatalnej (tzw. aborcję na życzenie).

Do tej pory Irlandia wyznaczała najwyższe standardy zapewniając pełną ochronę życia od poczęcia. W ten sposób realizowała zobowiązania wynikające z aktów prawa międzynarodowego oraz orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Irlandia jest wśród 60 państw na świecie, które chronią życie dzieci przed urodzeniem zapewniając jednocześnie możliwość ratowania życia matki. Jak zauważa Instytut Ordo Iuris, uchylenie Ósmej Poprawki stanowiłoby istotne zagrożenie dla praw człowieka, których konsekwentna ochrona wymaga raczej uchylenia „Aktu o ochronie życia w ciąży”, pozwalającego na bezpośrednie zabicie dziecka w okresie prenatalnym na podstawie, trudno weryfikowalnej, przesłanki „ryzyka popełnienia samobójstwa” przez matkę.