kościół https://ordoiuris.pl/kosciol pl Rząd dał sygnał do ataku na religię w szkole https://ordoiuris.pl/komentarze/rzad-dal-sygnal-do-ataku-na-religie-w-szkole <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--komentarze.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--title--komentarze.html.twig' --> Rząd dał sygnał do ataku na religię w szkole <div class="xde2"> </div> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--title--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--komentarze.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--komentarze.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>czw., 03/28/2024 - 09:09</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--komentarze.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--body--komentarze.html.twig' --> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">W toku kampanii wyborczej ostrzegaliśmy, że antykatolickie wystąpienia polityków oznaczać będą szybki atak na nauczanie religii w szkole i na prawo do klauzuli sumienia, a także ideologizację edukacji, wypowiedzenie konkordatu i finansowy szantaż wobec Kościoła. Ostatnie miesiące dowiodły, że nasze przewidywania były trafne. Co więcej, wrogie wobec religii wypowiedzi polityków ośmieliły aktywistów nienawidzących chrześcijan do ataków na nasze konstytucyjne prawa i wolności. </span></span></b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Premier Donald Tusk </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Donald Tusk zapowiadał „natychmiast po wygranych przez PO wyborach, przeprowadzenie procesu oddzielenia Kościoła od państwa ze wszystkimi tego skutkami”. W radykalizmie ścigał się z nim Szymon Hołownia, obiecujący osłabienie ochrony prawnej uczuć religijnych oraz likwidację funkcji oficjalnych kapelanów.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Jak wygląda „opiłowywanie katolików”?</span></span></b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Na początku marca po pomoc do naszych prawników zwrócili się rodzice dzieci z jednej ze szkół podstawowych na Mazowszu, gdzie dyrekcja odmówiła udostępnienia sali szkolnej na potrzeby rekolekcji wielkopostnych, które do tej pory odbywały się co roku w szkole. Przed podjęciem tej decyzji nie tylko nie pytano rodziców o opinię, ale nawet nie przekazano im informacji, że taka decyzja została podjęta.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Z informacji uzyskanych od rodziców wynika, że zmiana dotycząca rekolekcji była wynikiem zastraszenia szkoły przez fundację „Wolność od religii”. Antychrześcijańscy aktywiści wysyłają do placówek oświatowych pogróżki wyciągnięcia konsekwencji prawnych za… organizowanie w szkołach wydarzeń, apeli lub uroczystości o chrześcijańskim charakterze. Ta sama fundacja zwalcza nawet szkolne „bale wszystkich świętych” i podburza w mediach społecznościowych uczniów do zgłaszania i protestowania przeciwko wszelkim tego typu wydarzeniom. </span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">O ile przez lata podobni radykałowie pozostawali marginesem, teraz mogą cieszyć się pełnym poparciem urzędników ministerstwa oraz kuratorów. Nasze wsparcie dla rodziców i szkół staje się więc pilną koniecznością. </span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Dlatego opublikowaliśmy na naszej stronie internetowej i w naszym portalu „<a href="https://vademecumkatolika.pl/" style="color:blue; text-decoration:underline">Vademecum katolika</a>” szereg opracowań dotyczących praw dzieci i ich rodziców w szkole – między innymi poradniki prawne dla rodziców i dla nauczycieli, a nawet specjalne, odrębne poradniki na temat modlitwy i organizacji jasełek w szkole. Wyposażenie chrześcijan w wiedzę na temat ich praw jest bardzo istotne, gdy wrogowie wiary mogą liczyć na poklask i wsparcie nowego rządu.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Klauzula sumienia pod ostrzałem</span></span></b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Jednocześnie reagujemy na zapowiedzi i działania rządu uderzające w prawa ludzi wierzących. Sam premier Donald Tusk straszył ostatnio prokuraturą lekarzy odmawiających zabijania dzieci nienarodzonych. W specjalnej <a href="https://ordoiuris.pl/komentarze/lamanie-sumien-i-upadek-panstwa-prawa-o-zapowiedziach-donalda-tuska" style="color:blue; text-decoration:underline">opinii</a> prawnej wskazaliśmy na przepisy prawa polskiego i międzynarodowego oraz wyroki sądów, które zapewniają każdemu Polakowi prawo do sprzeciwu sumienia. </span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Klauzuli sumienia bronimy też przed sądami. Złożyliśmy kasację do Sądu Najwyższego w <a href="https://ordoiuris.pl/wolnosc-sumienia/sprawa-farmaceutki-ktora-odmowila-sprzedazy-srodkow-poronnych-ordo-iuris-wnosi" style="color:blue; text-decoration:underline">sprawie</a> farmaceutki, która odmówiła pacjentce sprzedaży pigułki „Dzień po”. Zostaliśmy także poproszeni o trwałą współpracę, wsparcie i pomoc prawną dla członków ogólnopolskiego stowarzyszenia ginekologów, którzy obawiają się prześladowań za wierność wyznawanym wartościom i powoływanie się na gwarantowaną konstytucyjnie wolność sumienia.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Chrześcijanie mają prawo do nauki religii w szkole</span></span></b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Wielkimi krokami zbliża się także ostateczna rozprawa z religią w szkołach, którą poprzedzono atakiem na rangę tego przedmiotu. Na początek, nowy rząd chce ograniczyć liczbę lekcji religii z 2 do 1 godziny w tygodniu, która ma być obligatoryjnie pierwszą lub ostatnią lekcją w ciągu dnia, usunąć ocenę z religii ze świadectwa szkolnego i wpływu na średnią ocen oraz usunąć katechetów z rad pedagogicznych. Sprzeciwiając się temu, sporządziliśmy już 3 analizy prawne. Wbrew kłamstwom radykałów, publiczne finansowanie lekcji religii w szkołach jest standardem w większości krajów UE. Niezbędne jest też wyjaśnianie, że pieniądze przeznaczone na ten cel są po prostu normalną pensją nauczycieli przedmiotu szkolnego, a obecność oceny z religii na szkolnym świadectwie wynika z samego faktu jej uznania jako przedmiotu szkolnego, co potwierdził Trybunał Konstytucyjny.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Szkół dotyczą także, ogłoszone przez Ministerstwo Edukacji, potężne zmiany w programie nauczania, które nasi eksperci określili mianem „dechrystianizacji szkoły”. Budując koalicję organizacji nauczycielskich i ekspertów przedmiotowych, szykujemy się do walki z nadciągającą próbą zmiany rozporządzenia regulującego program kształcenia naszych dzieci.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Fundusz Kościelny pretekstem do ataków na Kościół</span></span></b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Odpowiedzieliśmy także na szeroko rozpowszechniane kłamstwa i manipulacje na temat źródeł finansowania Kościoła. Podczas konferencji zorganizowanej w Sekretariacie Episkopatu Polski, Łukasz Bernaciński z zarządu Ordo Iuris przypomniał, że Fundusz Kościelny powstał po to, by przekazywać poszkodowanym kościołom zyski z zagrabionych przez władze komunistyczne nieruchomości kościelnych. Przy okazji pokazaliśmy najlepsze sposoby na rozwiązanie stale nawracającego problemu. Przykładem państwa, które mogłoby być cenną inspiracją są między innymi Czechy, które zdecydowały się na częściową restytucję majątku odebranego w okresie komunistycznym Kościołowi w połączeniu z rozłożoną na roczne raty rekompensatą. Alternatywnym rozwiązaniem jest zastąpienie Funduszu dobrowolnym odpisem podatkowym </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">działającym na podobnych zasadach co odpis na organizacje pożytku publicznego. </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Konferencja cieszyła się dużym zainteresowaniem mediów. Relacjonowały ją między innymi branżowe serwisy kościelne czy finansowe, a także najważniejsze portale ogólnopolskie jak Interia czy Onet. </span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Jeśli chrześcijanie pozostaną bierni, gdy lewicowy rząd odpala piły mechaniczne by zrealizować politykę „opiłowywania” katolików z rzekomych przywilejów, to wkrótce wszyscy obudzimy się w państwie wojującego ateizmu, gdzie nie będzie można mówić o swojej wierze ani nosić publicznie symboli religijnych takich jak różaniec, krzyżyk czy medalik.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Nie łudźmy się – radykałowie nie poprzestaną na likwidacji klauzuli sumienia i usunięciu religii ze szkół. Oni chcą wejść ze swą ateistyczną ideologią do naszych domów, rodzin, a nawet kościołów.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Zobowiązanie ze strony prawników i ekspertów Ordo Iuris jest jednoznaczne – nie porzucimy żadnego Polaka prześladowanego i gnębionego ze względu na wiarę. Polska tradycja i polska konstytucja stoją po stronie państwa, które "współdziała” z Kościołem „dla dobra człowieka i dobra wspólnego” (art. 25 Konstytucji). Polska tradycja ustrojowa odrzuca wojujące modele „państwa świeckiego”. Będziemy tej pięknej tradycji bronić.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Adw. Jerzy Kwaśniewski – prezes Ordo Iuris</span></span></span></span></span></p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--body--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig * field--node--field-zdjecie2.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-zdjecie2.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--komentarze--field-zdjecie2.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul/public/2024-03/Kwas%CC%81niewski%202.jpeg?itok=a1pvI8Wj" width="350" height="175" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--komentarze.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/religia" hreflang="pl">religia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/kosciol" hreflang="pl">kościół</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/pilowanie-chrzescijan" hreflang="pl">piłowanie chrześcijan</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/rekolekcje" hreflang="pl">rekolekcje</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/katecheza" hreflang="pl">katecheza</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/przesladowanie-chrzescijan" hreflang="pl">prześladowanie chrześcijan</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/katolicyzm" hreflang="pl">katolicyzm</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/chrzescijanstwo" hreflang="pl">chrześcijaństwo</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Thu, 28 Mar 2024 08:09:13 +0000 filip.bator 5319 at https://ordoiuris.pl Prawo ucznia do udziału w rekolekcjach. Analiza Ordo Iuris https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/prawo-ucznia-do-udzialu-w-rekolekcjach-analiza-ordo-iuris <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Prawo ucznia do udziału w rekolekcjach. Analiza Ordo Iuris <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>sob., 03/23/2024 - 17:13</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p class="text-align-justify"><strong>· Antyreligijne organizacje pozarządowe wysyłają pisma do dyrektorów szkół, w których organizowane są rekolekcje.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Może to mieć na celu wywołanie tzw. „efektu mrożącego”, czyli wzbudzenia wśród  dyrektorów szkół obawy przed organizacją rekolekcji.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Ordo Iuris wskazuje w analizie, że rekolekcje mogą odbywać się zarówno w kościele, jak i na terenie szkoły, a ich uczestnikiem może być każdy uczeń, który wyrazi taką wolę.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Szkoła musi zapewnić uczniom opiekę w czasie rekolekcji. Polecenie nauczycielowi sprawowania takiej opieki nie narusza jego praw.</strong></p> <p class="text-align-justify"><a href="https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/prawo-ucznia-do-udzialu-w-rekolekcjach-analiza-zarzutow-stawianych"><strong>PRZECZYTAJ ANALIZĘ - LINK</strong></a></p> <p class="text-align-justify">Wielki Post to czas, w którym w szkołach i kościołach organizowane są rekolekcje dla dzieci i młodzieży. Odbywa się to przy współpracy miejscowej parafii, szkoły oraz rodziców. Instytut Ordo Iuris wskazuje, że organizacja rekolekcji w szkole jest dopuszczalna i stanowi znaczne udogodnienie dla rodziców, uczniów i nauczycieli. Nie oznacza to, że rekolekcje w szkole to rozwiązanie lepsze niż odbywanie ich w kościele. Dochodzi jednak do coraz częstszych prób przeszkodzenia w organizacji tego typu wydarzeń z wykorzystaniem szkolnej przestrzeni, podejmowanych przez antyreligijne organizacje pozarządowe. Działania te polegają np. na wysyłaniu pism do szkół, w których rzekomo miałoby dochodzić do nieprawidłowości przy organizacji rekolekcji wielkopostnych. Taka aktywność może wywierać presję na dyrektorów placówek, by odstąpili od organizowania rekolekcji.</p> <p class="text-align-justify">W związku z tym, Instytut Ordo Iuris przygotował analizę stanowiącą odpowiedź na zarzuty dotyczące zasad organizacji rekolekcji dla uczniów. Eksperci Instytutu wykazali, że rekolekcje mogą być organizowane na terenie szkoły oraz, że może w nich uczestniczyć każdy uczeń, który tego chce. Fakt nieuczęszczania na lekcje religii nie ma w tym wypadku znaczenia. Nie istnieje przy tym obowiązek wyrażania pisemnej zgody na udział ucznia w rekolekcjach, jeśli uczeń uczęszcza na lekcje religii.</p> <p class="text-align-justify">W analizie wskazano, że szkoła musi zapewnić opiekę uczniom w czasie rekolekcji. Jak twierdzą antyreligijne organizacje pozarządowe, ma to prowadzić do naruszania praw nauczycieli. Prawnicy Instytutu wykazali jednak, że polecenie nauczycielowi sprawowania opieki nad uczniami w czasie rekolekcji organizowanych na terenie szkoły lub kościoła, nie oznacza zmuszania go do ujawnienia swojego światopoglądu, nie narusza jego dóbr osobistych ani nie stanowi zmuszania do uczestniczenia w praktykach religijnych.</p> <p class="text-align-justify">„Należy odróżnić udział w praktykach religijnych od bycia świadkiem czy jedynie obserwowania praktyk religijnych. Bierne stanie w kościele nie stanowi uczestnictwa w sprawowanym kulcie lub udziału w praktykach religijnych. W takim przypadku nauczyciele są biernymi obserwatorami praktyk religijnych, a nie ich przedmiotem lub podmiotem. Ponadto Sąd Najwyższy jednoznacznie stwierdził, iż osoba, która deklaruje się jako niewierząca, nie może oczekiwać, że nie będzie miała kontaktu z osobami wierzącymi, ich praktykami i symbolami religijnymi, bo byłoby to równoznaczne z ograniczeniem swobody sumienia osób wierzących” – podkreślił Łukasz Bernaciński, członek zarządu Instytutu Ordo Iuris.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2024-03/AdobeStock_414811632_0.jpeg?itok=uo96wwYb" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Adobe Stock</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/szkola" hreflang="pl">szkoła</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/rekolekcje" hreflang="pl">rekolekcje</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/kosciol" hreflang="pl">kościół</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/uczniowie" hreflang="pl">uczniowie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/religia" hreflang="pl">religia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/chrzescijanstwo" hreflang="pl">chrześcijaństwo</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Sat, 23 Mar 2024 16:13:04 +0000 filip.bator 5306 at https://ordoiuris.pl Prawo ucznia do udziału w rekolekcjach. Analiza zarzutów stawianych dyrektorom szkół przez niektóre organizacje pozarządowe https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/prawo-ucznia-do-udzialu-w-rekolekcjach-analiza-zarzutow-stawianych <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--analiza-prawna.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> Prawo ucznia do udziału w rekolekcjach. Analiza zarzutów stawianych dyrektorom szkół przez niektóre organizacje pozarządowe <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--analiza-prawna.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--analiza-prawna.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>sob., 03/23/2024 - 16:55</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--analiza-prawna.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <p class="text-align-justify"><strong>Główne tezy</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Rekolekcje mogą być organizowane na terenie szkoły.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Każdy uczeń, który tego chce może uczestniczyć w rekolekcjach. Fakt uczęszczania bądź nieuczęszczania na lekcje religii nie ma znaczenia.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Niepowiadomienie dyrektora szkoły z miesięcznym wyprzedzeniem o terminie rekolekcji nie uniemożliwia ich organizacji.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Szkoła musi zapewnić opiekę uczniom w czasie rekolekcji organizowanych poza terenem szkoły.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Nie istnieje obowiązek wyrażania pisemnej zgody na udział ucznia w rekolekcjach, jeśli uczęszcza on na lekcje religii.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Polecenie nauczycielowi sprawowania opieki nad uczniami w czasie rekolekcji organizowanych w kościele nie stanowi zmuszenia go do ujawnienia swojego światopoglądu, nie narusza jego dóbr osobistych ani nie stanowi zmuszania do uczestniczenia w praktykach religijnych.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>Wstęp</strong></p> <p class="text-align-justify">Okres Wielkiego Postu to czas, w którym w wielu parafiach katolickich organizowane są rekolekcje dla dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. Jest to praktyka powszechna od lat i odbywa się we współpracy i porozumieniu miejscowej parafii, szkoły oraz rodziców. Bywa, że rekolekcje takie odbywają się w szkole, np. na sali gimnastycznej. Stanowi to często znaczne udogodnienie dla rodziców, którzy nie muszą zwalniać się z pracy, aby doprowadzić dziecko do kościoła. Niemniej można niekiedy spotkać się z próbami przeszkodzenia w organizacji tego typu wydarzeń z wykorzystaniem szkolnej przestrzeni. Istnieją środowiska, które swoją misję upatrują w ochronie (rzekomo łamanych) praw osób bezwyznaniowych, co najczęściej wiąże się z działaniami dotykającymi swobody i praw rodziców i uczniów o wyznaniu katolickim. Przedmiotem niniejszej analizy będą zasady organizowania rekolekcji dla uczniów szkół oraz wybrane zarzuty formułowane przez niektóre organizacje pozarządowe w tej materii pod adresem dyrektorów szkół.</p> <p class="text-align-justify"><strong>Dopuszczalna jest organizacja rekolekcji na terenie szkoły</strong></p> <p class="text-align-justify">Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej<a href="#_ftn1" name="_ftnref1" title="" id="_ftnref1">[1]</a> gwarantuje każdemu wolność sumienia i religii (art. 53 ust. 1). Zgodnie z art. 53 ust. 2 wolność religii obejmuje wolność wyznawania lub przyjmowania religii według własnego wyboru oraz uzewnętrzniania indywidualnie lub z innymi, publicznie lub prywatnie, swojej religii przez uprawianie kultu, modlitwę, uczestniczenie w obrzędach, praktykowanie i nauczanie. Wolność religii obejmuje także posiadanie świątyń i innych miejsc kultu w zależności od potrzeb ludzi wierzących oraz prawo osób do korzystania z pomocy religijnej tam, gdzie się znajdują.</p> <p class="text-align-justify">Przejawem wolności religijnej jest możliwość uczestnictwa w rekolekcjach wielkopostnych lub adwentowych, które są formą nauczania opartego na wartościach chrześcijańskich, do których to wartości odwołanie znajduje się notabene w preambule Konstytucji RP oraz w preambule ustawy - Prawo oświatowe<a href="#_ftn2" name="_ftnref2" title="" id="_ftnref2">[2]</a> (dalej: PrOśw).</p> <p class="text-align-justify">Wolność religii nie ma ograniczonego zasięgu terytorialnego i wynikające z niej prawa można realizować w każdym miejscu publicznym, w tym również w szkole<a href="#_ftn3" name="_ftnref3" title="" id="_ftnref3">[3]</a>. Potwierdzeniem tego jest art. 13 ust. 1 ustawy o systemie oświaty<a href="#_ftn4" name="_ftnref4" title="" id="_ftnref4">[4]</a>, zgodnie z którym „szkoła i placówka publiczna umożliwia uczniom podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej, językowej i religijnej, a w szczególności naukę języka oraz własnej historii i kultury”.</p> <p class="text-align-justify">Ustawa o gwarancjach wolności sumienia z dnia 17 maja 1989 r.<a href="#_ftn5" name="_ftnref5" title="" id="_ftnref5">[5]</a>, która w art. 10 ust. 1 stanowi, iż „Rzeczpospolita Polska jest państwem świeckim, neutralnym w sprawach religii i przekonań”, nie przesądza o tym, że w szkole nie ma miejsca na symbole, wydarzenia czy nauczanie bazujące na wartościach chrześcijańskich, w tym na rekolekcje wiekopostne lub adwentowe<a href="#_ftn6" name="_ftnref6" title="" id="_ftnref6">[6]</a>. Jest dokładnie odwrotnie z uwagi na konstytucyjny wymóg zachowania bezstronności światopoglądowej władz publicznych (art. 25 ust. 2), który w omawianych okolicznościach wyraża się w zakazie rugowania elementów kultury chrześcijańskiej z przestrzeni szkolnej z ideologicznych powodów. Jak bowiem wskazał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 14 grudnia 2009 r.: „W literaturze przedmiotu często zwraca się uwagę, że pojęcie bezstronności - inaczej niż neutralność - dopuszcza aktywne działanie państwa w celu umożliwienia jednostce korzystania z wolności sumienia i religii (...) Bezstronność wyklucza zatem wszelkie uprzedzenia i zakłada zachowanie jednakowego dystansu wobec określonych podmiotów, nie wyklucza jednak podejmowania pozytywnych działań na ich rzecz. Bezstronność państwa nie może być utożsamiana z rolą bierną, przeciwnie, dopuszcza pozytywne zaangażowanie na rzecz zapewnienia możliwie najszerszej wolności sumienia i religii wszystkim osobom w warunkach demokratycznego i pluralistycznego społeczeństwa”<a href="#_ftn7" name="_ftnref7" title="" id="_ftnref7">[7]</a>.</p> <p class="text-align-justify">W okresie PRL funkcjonował przepis, który uzasadniał laickie podejście do wychowania w szkole. Mowa tu o art. 2 ustawy z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania<a href="#_ftn8" name="_ftnref8" title="" id="_ftnref8">[8]</a>, który stanowił, że „[s]zkoły i inne placówki oświatowo-wychowawcze są instytucjami świeckimi. Całokształt nauczania i wychowania w tych instytucjach ma charakter świecki”. Ponadto Konstytucja PRL<a href="#_ftn9" name="_ftnref9" title="" id="_ftnref9">[9]</a> w art. 70 ust. 2 stwierdzała dobitnie, że Kościół i państwo są od siebie oddzielone. Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu sygnalizacyjnym z dnia 13 lutego 1991 r.<a href="#_ftn10" name="_ftnref10" title="" id="_ftnref10">[10]</a> nie pozostawił wątpliwości co do interpretacji powyższego przepisu ustawowego. Stwierdził on, że „ustawa z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania (Dz.U. Nr 32, poz. 160 ze zm.), a zwłaszcza jej art. 2, nie jest spójna z systemem prawnym Rzeczypospolitej Polskiej - w szczególności z Konstytucją RP<a href="#_ftn11" name="_ftnref11" title="" id="_ftnref11">[11]</a>, z ustawą z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 29, poz. 154 ze zm.) oraz z ustawą z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz.U. Nr 29, poz. 155 ze zm.)”.</p> <p class="text-align-justify">Powyższa argumentacja świadczy o tym, że niedopuszczalna byłaby odmowa organizacji rekolekcji czy innych wydarzeń o charakterze religijnych w szkole ze względu na ich religijny charakter (vide: „bezstronność wyklucza wszelkie uprzedzenia”). To jednak nie wszystkie argumenty na rzecz dopuszczalności organizacji rekolekcji w przestrzeni szkolnej.</p> <p class="text-align-justify">Udział dziecka w rekolekcjach stanowi bowiem zarazem element wychowawczy. W tym kontekście należy mieć na uwadze treść art. 53 ust. 3 zd. 1 Konstytucji RP, zgodnie z którym „rodzice mają prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami” oraz przepisy prawa oświatowego, które przewidują współpracę szkoły z rodzicami oraz wspieranie ich wychowawczej roli.</p> <p class="text-align-justify">Artykuł 44 ust. 1 PrOśw nakłada na szkoły obowiązek podejmowania niezbędnych działań w celu tworzenia optymalnych warunków realizacji działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej. Działania te dotyczą m.in. współpracy z rodzicami. Z kolei zgodnie z art. 1 pkt 2 PrOśw system oświaty „zapewnia w szczególności wspomaganie przez szkołę wychowawczej roli rodziny”.</p> <p class="text-align-justify">W świetle powyższego organizacja rekolekcji w przestrzeni szkolnej na życzenie zainteresowanych rodziców, np. na sali gimnastycznej, jest formą realizacji ww. norm. Dodać wypada, że odbycie przez dzieci rekolekcji w czasie zajęć lekcyjnych stanowi często duże udogodnienie dla rodziców, którzy nie muszą zwalniać się z pracy i doprowadzać osobiście swoich dzieci do kościoła.</p> <p class="text-align-justify">Końcowo należy wskazać, że art. 86 ust. 1 PrOśw zabrania działalności na terenie szkoły jedynie partiom politycznym. Niedopuszczalna byłaby zatem sytuacja, w której organizująca rekolekcje parafia katolicka miałaby być traktowana gorzej niż stowarzyszenia i inne organizacje, o których mowa w powyższym przepisie, mogące podejmować działalność na terenie szkoły.</p> <p class="text-align-justify"><strong>Rekolekcje w czasie zajęć szkolnych nie tylko dla uczniów uczęszczających na religię</strong></p> <p class="text-align-justify">Niezależnie od wskazanych wyżej norm istnieją szczegółowe regulacje, dotyczące bezpośrednio prawa uczniów do uczestniczenia w rekolekcjach wielkopostnych oraz adwentowych w czasie zajęć szkolnych. W rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w szkołach publicznych<a href="#_ftn12" name="_ftnref12" title="" id="_ftnref12">[12]</a> (dalej: rozporządzenie z dnia 12 kwietnia 1992 r.), w § 10 ust. 1 zd. 1 zapisano: „[u]czniowie uczęszczający na naukę religii mają prawo do zwolnienia z zajęć szkolnych w celu odbycia trzydniowych rekolekcji wielkopostnych, jeżeli rekolekcje te stanowią praktykę danego kościoła lub innego związku wyznaniowego”.</p> <p class="text-align-justify">W powyższym przepisie przewidziano zatem dwa warunki do zwolnienia z zajęć w celu odbycia trzydniowych rekolekcji: uczeń powinien uczęszczać na lekcje religii (1), a same rekolekcje powinny stanowić praktykę danego kościoła lub innego związku wyznaniowego (2). Czy oznacza to, że jeżeli uczeń nie jest zapisany na religię, to rodzic nie ma prawa zwolnić go z lekcji celem wzięcia udziału w rekolekcjach? Na tak postawione pytanie należy odpowiedzieć przecząco. Dość zauważyć, że rodzice mogą usprawiedliwiać nieobecności na zajęciach lekcyjnych swoich dzieci i niekoniecznie muszą podawać powód. Niezależnie od tego należy mieć na uwadze przytoczone wcześniej przepisy gwarantujące prawo rodziców do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie z własnymi przekonaniami oraz obowiązki szkoły w zakresie wspierania wychowawczej roli rodziny oraz współpracy z rodzicami.</p> <p class="text-align-justify">Należy się także odnieść do wątpliwości związanych z liczbą uczniów danej szkoły uczęszczających na religię w kontekście organizacji rekolekcji. Należy podkreślić, że nawet gdyby w danej szkole znalazł jeden uczeń, których chce uczestniczyć w rekolekcjach szkolnych, ma on prawo do zwolnienia z zajęć lekcyjnych w tym celu. Aktualne pozostają także obowiązki szkoły w zakresie sprawowania funkcji opiekuńczo-wychowawczej względem tego ucznia, o których była mowa, wynikające m.in. z § 10 ust. 1 zd. 2 rozporządzenia z dnia 12 kwietnia 1992 r.</p> <p class="text-align-justify"><strong>Powiadomienie dyrektora szkoły o zamiarze organizacji rekolekcji w terminie krótszym niż miesiąc nie musi uniemożliwiać ich przeprowadzenie na terenie szkoły oraz zwolnienie uczniów z zajęć lekcyjnych</strong></p> <p class="text-align-justify">Jak wynika § 10 ust. 3 rozporządzenia z dnia 12 kwietnia 1992 r., „[o] terminie rekolekcji dyrektor szkoły powinien być powiadomiony przez organizujących rekolekcje na co najmniej miesiąc przed terminem rozpoczęcia rekolekcji”. Powyższy przepis nie oznacza jednak, że w sytuacji niedotrzymania przewidzianego w nim terminu przez organizatora rekolekcji, ich termin należy przesunąć w czasie tak, aby zachować termin miesięczny. Jeżeli szczególne względy nie stoją temu na przeszkodzie, dyrektor szkoły nie musi odmawiać organizacji rekolekcji, również na terenie szkoły, zwłaszcza gdyby życzyli sobie tego rodzice uczniów.</p> <p class="text-align-justify">Poza tym prawodawca pozostawił dużo swobody w zakresie organizacji rekolekcji dla dzieci i młodzieży szkolnej, czego wyrazem jest § 10 ust. 5 rozporządzenia z dnia 12 kwietnia 1992 r., zgodnie z którym „[s]zczegółowe zasady dotyczące organizacji rekolekcji, jak również inny termin rekolekcji, są przedmiotem odrębnych ustaleń między organizującymi rekolekcje a szkołą”.</p> <p class="text-align-justify"><strong>Szkoła powinna zapewnić opiekę uczniom w czasie rekolekcji organizowanych w kościele</strong></p> <p class="text-align-justify">Na niejednym portalu internetowym powielana jest informacja, że przypadku rekolekcji organizowanych w czasie zajęć szkolnych, które odbywają się w kościele, szkoła nie musi zapewniać opieki nad uczniami, zarówno w drodze do kościoła i z powrotem jak i podczas samego pobytu dzieci w kościele. Jako uzasadnienie tego stanowiska przytaczany jest § 2 rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach<a href="#_ftn13" name="_ftnref13" title="" id="_ftnref13">[13]</a>, zgodnie z którym „[d]yrektor zapewnia bezpieczne i higieniczne warunki pobytu w szkole lub placówce, a także bezpieczne i higieniczne warunki uczestnictwa w zajęciach organizowanych przez szkołę lub placówkę poza obiektami należącymi do tych jednostek”, względnie art. 68 ust. 1 pkt 6 PrOśw, w który mowa jest o wykonywaniu zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom i nauczycielom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę. Podnosi się, że skoro rekolekcje nie są zajęciami organizowanymi przez szkołę, ale przez parafię, dyrektor nie odpowiada za bezpieczeństwo uczniów w drodze na rekolekcje ze szkoły do kościoła, jak również w trakcie ich trwania<a href="#_ftn14" name="_ftnref14" title="" id="_ftnref14">[14]</a>. Tymczasem § 10 ust. 1 zd. 2 rozporządzenia z dnia 12 kwietnia 1992 r. stanowi, że „[w] czasie trwania rekolekcji szkoła nie jest zwolniona z realizowania funkcji opiekuńczej i wychowawczej”. W przepisie tym nie ma mowy o tym, że obowiązek ten dotyczy tylko uczniów pozostających w szkole i niebiorących udziału w rekolekcjach. Co więcej sam fakt organizowania rekolekcji nie oznacza, że szkoła nie ma obowiązku organizowania zajęć dydaktycznych. Wskazana wyżej norma, zawarta w § 10 ust. 1 zd. 2 cytowanego rozporządzenia, stanowi zaś wyłącznie o funkcji opiekuńczej i wychowawczej. Funkcja dydaktyczna w czasie trwania rekolekcji wobec uczniów biorących w nich udział nie jest bowiem, co oczywiste, przez szkołę realizowana. Powyższe również wskazuje zatem na to, że przewidziany w tym przepisie obowiązek zapewnienia funkcji opiekuńczej i wychowawczej przez szkołę dotyczy uczniów uczestniczących w rekolekcjach odbywających się w czasie zajęć lekcyjnych, niezależnie od tego czy rekolekcje te odbywają się w szkole czy poza nią. Ponadto gdyby § 10 ust. 1 zd. 2 rozporządzenia MEN z 14 kwietnia 1992 r. miał dotyczyć wyłącznie uczniów niebiorących udziału w rekolekcjach i pozostających w szkole, to przepis ten byłby zbędny w świetle przywoływanego już § 2 rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach, nakazującego dyrektorowi szkoły zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pobytu w szkole lub placówce.</p> <p class="text-align-justify">Niezależnie od tego zauważyć należy, że w pierwotnym brzmieniu, obowiązującym do 31 sierpnia 2017 r.<a href="#_ftn15" name="_ftnref15" title="" id="_ftnref15">[15]</a>, przepis § 10 ust. 1 rozporządzenia z dnia, 12 kwietnia 1992 r. stanowił m.in., iż w czasie rekolekcji pieczę nad uczniami zapewniają katecheci. Część ta została zastąpiona sformułowaniem, zgodnie z którym „[w] czasie trwania rekolekcji szkoła nie jest zwolniona z realizowania funkcji opiekuńczej i wychowawczej”. Oznacza to, że obecnie dyrektor może zwrócić się o sprawowanie pieczy nad uczniami nie tylko katechetów, ale również do innych nauczycieli. Oczywiście warto uwzględnić ich dyspozycyjność oraz tak dobierać osoby sprawujące pieczę by nie zaburzać porządku zajęć odbywających w danym dniu, o ile nie zostały ustanowione na czas rekolekcji dni wolne od zajęć dydatyczno-wychowawczych, w ramach tzw. dni dyrektorskich<a href="#_ftn16" name="_ftnref16" title="" id="_ftnref16">[16]</a>.</p> <p class="text-align-justify">W opozycji do powyższej argumentacji nie stoi również obecność w art. 68 ust. 1 PrOśw pkt 6., formułującego względem dyrektora obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa uczniom i nauczycielom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę. Świadczy o tym m.in. fakt, że art. 68 ust. 1 PrOśw wskazuje jedynie na przykładowy zakres obowiązków spoczywających na dyrektorze szkoły, na co wskazuje zawarty w nim zwrot „w szczególności”. Nie jest zatem wyliczeniem wyczerpującym. Niezależnie od tego art. 68 ust. 1 pkt 3 PrOśw, stanowi o obowiązku dyrektora szkoły sprawowania opieki nad uczniami, nie zawężając go już jedynie do zajęć organizowanych przez szkołę.</p> <p class="text-align-justify">Szkoła nie ma obowiązku odbierania od rodzica pisemnego oświadczenia o wyrażeniu zgody na uczestnictwo jego dziecka w rekolekcjach</p> <p class="text-align-justify">Na stronie internetowej jednej z organizacji działających na rzecz „ochrony praw osób bezwyznaniowych” możemy przeczytać, że szkoła ma obowiązek odebrać od rodziców oświadczenia o zwolnieniu ucznia z zajęć dydaktycznych w celu wzięcia udziału w rekolekcjach<a href="#_ftn17" name="_ftnref17" title="" id="_ftnref17">[17]</a>.</p> <p class="text-align-justify">Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby dyrektor szkoły odebrał od rodzica ucznia tego rodzaju oświadczenie. Niemniej niezasadne jest twierdzenie, aby był to jego obowiązek w przypadku dzieci uczęszczających na lekcje religii, kiedy rodzice zostali uprzednio poinformowani, np. za pośrednictwem dziennika elektronicznego, o planowanych rekolekcjach w godzinach zajęć szkolnych.</p> <p class="text-align-justify">Ponadto z rozporządzenia z dnia 12 kwietnia 1992 r. wynika jedynie obowiązek odebrania od rodziców pisemnego oświadczenia dotyczącego życzenia organizacji w szkole lekcji religii<a href="#_ftn18" name="_ftnref18" title="" id="_ftnref18">[18]</a>. Nie ma natomiast mowy o obowiązku odbierania oświadczeń dotyczących uczestnictwa w rekolekcjach. W przypadku rodziców, którzy wyrazili wolę, aby ich dzieci uczęszczały na lekcje religii można przyjąć domniemanie, że wyrażają oni zgodę na udział ich dziecka w rekolekcjach wiekopostnych lub adwentowych, w szczególności w sytuacji, gdy rodzice ci zostali uprzednio poinformowani o planowanych rekolekcjach w czasie zajęć lekcyjnych. Oczywiście rodzic ma możliwość wyrażenia sprzeciwu wobec udziału dziecka w rekolekcjach.</p> <p class="text-align-justify">Domniemania takie trudno jednak przyjąć względem rodziców uczniów nieuczęszczających na lekcje religii. Gdyby tacy rodzice chcieli mimo wszystko, aby ich dziecko wzięło udział w rekolekcjach (wszak nie wszystkie dzieci nieuczęszczające na religię muszą być bezwyznaniowe), to warto byłoby odebrać od nich stosowne oświadczenie w tym zakresie.</p> <p class="text-align-justify">Polecenie nauczycielowi sprawowania opieki nad uczniami w czasie rekolekcji organizowanych w kościele nie stanowi zmuszenia go do ujawnienia swojego światopoglądu</p> <p class="text-align-justify">Teza postawiona w powyższym pytaniu wynika z pisma skierowanego przez, prezes wspomnianej już organizacji pozarządowej do dyrekcji Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 1 w Bydgoszczy<a href="#_ftn19" name="_ftnref19" title="" id="_ftnref19">[19]</a>. Autorka pisma wywodzi, jakoby już sama prośba dyrektora szkoły, skierowana do nauczyciela niebędącego katechetą, o sprawowanie opieki nad uczniami w czasie rekolekcji odbywających się w kościele, stanowiła naruszenia art. 53 ust. 7 Konstytucji RP, który stanowi, iż „[n]ikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania”. W kontekście powyższego, zdaniem autorki, ewentualna odmowa nauczyciela miałaby zdradzać, że nauczyciel ten nie wyznaje religii rzymskokatolickiej.</p> <p class="text-align-justify">Z powyższą interpretacją nie sposób się zgodzić. Pomijając już kwestię, że często nauczyciele oraz dyrektor szkoły znają się na tyle, że dyrektor wie, który z nauczycieli jest osobą wierzącą, a który niewierzącą, to należy zauważyć, że równie dobrze nauczyciel będący wyznania rzymskokatolickiego mógłby z różnych względów odmówić wyjścia z uczniami i sprawowania nad nimi opieki w czasie rekolekcji oraz w drodze do kościoła. Zatem sama odmowa w takiej sytuacji z pewnością nie jest tożsama z ujawnieniem swojego wyznania.</p> <p class="text-align-justify">Artykuł 53 ust. 7 Konstytucji RP zabrania zobowiązania (obowiązku odpowiedzi) jednostki do ujawnienia swojego światopoglądu. Przepis ten nie wyklucza zadania pytania o światopogląd czy wyznanie, o ile pozostawia się dobrowolność odpowiedzi. Z tego powodu dopuszczalne jest np. zadanie pytania w spisie powszechnym o przynależność wyznaniową, lecz odpowiedź zawsze jest nieobowiązkowa. Wyciąganie jednoznacznego wniosku o wyznaniu nauczyciela z odmowy wykonania polecenia opieki nad uczniami w czasie rekolekcji w kościele jest nieuprawnioną z perspektywy logiki i doświadczenia życiowego nadinterpretacją.</p> <p class="text-align-justify"><strong>Polecenie sprawowania opieki nad uczniami w kościele nauczycielowi nie narusza jego dóbr osobistych</strong></p> <p class="text-align-justify">Kolejnym zarzutem formułowanym w związku z udziałem uczniów w rekolekcjach odbywających się w kościele w czasie zajęć szkolnych jest ten, że polecenie nauczycielowi sprawowanie nad uczniami opieki w takiej sytuacji, prowadziło do poddawania go „czynnościom, które stanowią formę praktyki religijnej”<a href="#_ftn20" name="_ftnref20" title="" id="_ftnref20">[20]</a>.</p> <p class="text-align-justify">Na uzasadnienie powyższej tezy przywoływany jest wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2013 r. sygn. akt II CSK 1/13<a href="#_ftn21" name="_ftnref21" title="" id="_ftnref21">[21]</a>, który dotyczy jednak zupełnie innej sytuacji, a mianowicie – udzielenia nieprzytomnemu pacjentowi szpitala sakramentu namaszczenia chorych przez kapelana szpitalnego. Niemniej w wyroku tym Sąd Najwyższy wskazał, że naruszenie „swobody wyznania” jako dobra osobistego ma miejsce w razie narzucenia komuś obowiązku wykonywania pewnych praktyk religijnych, czy poddania go wbrew jego woli czynnościom, które stanowią formę praktyki religijnej. Czy jednak z taką sytuacją mamy do czynienia w przypadku sprawowania opieki nad uczniami w kościele w czasie rekolekcji przez nauczyciela bezwyznaniowego?</p> <p class="text-align-justify">Odpowiadając na to pytanie należy przede wszystkim zauważyć, że nauczyciel idąc z grupą uczniów na rekolekcje odbywające się w kościele, nawet gdyby podczas nich miała być sprawowana Msza św., idzie do kościoła jako opiekun uczniów, znajduje się w miejscu kultu religijnego z uwagi na realizowane zadania zawodowe tj. w celu sprawowania opieki nad uczniami.  W podobnych kategoriach można rozpatrywać np. pracę funkcjonariuszy Służby Ochrony Państwa, którzy zapewniają ochronę osób pełniących funkcje państwowe również w czasie ich uczestnictwa w uroczystościach o religijnych.</p> <p class="text-align-justify">Należy wyraźnie odróżnić udział w praktykach religijnych od bycia świadkiem czy obserwowania praktyk religijnych. Z całą pewnością stanie w kościele nie będzie uczestnictwem w sprawowanym kulcie lub udziałem w praktykach religijnych. W taki przypadku nauczyciele są biernymi obserwatorami praktyk religijnych, a nie ich przedmiotem lub podmiotem<a href="#_ftn22" name="_ftnref22" title="" id="_ftnref22">[22]</a>. Jednocześnie trzeba podkreślić, że Sąd Najwyższy jednoznacznie stwierdził, iż osoba, która deklaruje się, jako niewierząca, nie może oczekiwać, że nie będzie miała kontaktu z osobami wierzącymi, ich praktykami i symbolami religijnymi, bo byłoby to równoznaczne z ograniczeniem swobody sumienia osób wierzących<a href="#_ftn23" name="_ftnref23" title="" id="_ftnref23">[23]</a>.</p> <p class="text-align-justify">W świetle powyższego uznać należy, że co do zasady polecenie sprawowania opieki nad uczniami w kościele nauczycielowi niewyznającemu religii rzymskokatolickiej, nie stanowi naruszenia jego dóbr osobistych. Gdyby jednak taki nauczyciel odmawiał pójścia do kościoła jako opiekun uczniów, powołując się na swoją bezwyznaniowość lub wyznawanie innej religii, to jeżeli szczególne względy organizacyjne nie stałyby temu na przeszkodzie, należałoby zlecić opiekę nad uczniami innemu nauczycielowi.</p> <p class="text-align-justify"><strong>Zakończenie</strong></p> <p class="text-align-justify">Działania niektórych organizacji polegające m.in. na wysyłaniu pism do szkół, w których rzekomo miałoby dochodzić do naruszenia praw osób bezwyznaniowych w związku z organizacją rekolekcji wiekopostnych, zawierających dodatkowo pytania w ramach dostępu do informacji publicznej, mogą wywierać presję na dyrektorów szkół by odstąpili oni od organizacji rekolekcji w szkole oraz w czasie zajęć szkolnych. Tymczasem zawarta w takich pismach argumentacja prawna, często okazuje się nietrafiona, co wykazano w niniejszej analizie. Niemniej niektóre placówki obawiając się konfrontacji bądź nagłośnienia sprawy w mediach, ulegają wywieranej presji. Odbywa się to niestety z pokrzywdzeniem uczniów, którzy chcieliby realizować swoje potrzeby religijne i ich rodziców oraz wbrew ich uprawnieniom wynikającym z przepisów prawa.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">R.pr. Marek Puzio – starszy analityk Instytutu Ordo Iuris</p> <p class="text-align-justify">Łukasz Bernaciński – członek zarządu Instytutu Ordo Iuris</p> <div> <p class="text-align-justify"> </p> <div id="ftn1"> <p class="text-align-justify"> </p> </div> <div class="text-align-justify" id="ftn23"> </div> </div> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-zdjecie2.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-zdjecie2.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--analiza-prawna--field-zdjecie2.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2024-03/AdobeStock_414811632.jpeg?itok=d2qGOu3w" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> Wolność religii w szkole <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--analiza-prawna.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/kosciol" hreflang="pl">kościół</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/dzieci" hreflang="pl">dzieci</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/szkola" hreflang="pl">szkoła</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/rekolekcje" hreflang="pl">rekolekcje</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-przypisy--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-przypisy.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-przypisy.html.twig * field--text-long.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div><div id="ftn1"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref1" name="_ftn1" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn1"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[1]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997 Nr 78, poz. 483 z późn. zm.).</span></span></span></p> </div> <div id="ftn2"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref2" name="_ftn2" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn2"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[2]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2023 r. poz. 900 z późn. zm.).</span></span></span></p> </div> <div id="ftn3"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref3" name="_ftn3" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn3"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[3]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> Zob. Ł. Bernaciński, <i>Opinia prawna w sprawie dopuszczalnej obecności elementów religijnych podczas szkolnych uroczystości</i>, </span><a href="https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/opinia-prawna-w-sprawie-dopuszczalnej-obecnosci-elementow-religijnych#_ftnref5" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/opinia-prawna-w-sprawie-dopuszczalnej-obecnosci-elementow-religijnych#_ftnref5</span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">, dostęp: 20 marca 2024 r.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn4"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref4" name="_ftn4" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn4"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[4]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2022 r. poz. 2230 z późn. zm.).</span></span></span></p> </div> <div id="ftn5"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref5" name="_ftn5" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn5"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[5]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> Dz.U. z 2023 r. poz. 265.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn6"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref6" name="_ftn6" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn6"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[6]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> Zob. też: M. Olszówka, K. Dyda, <i>Opinia prawna w sprawie konstytucyjnej i ustawowej ochrony prawa do organizacji spotkań świątecznych w formie „Wigilii” oraz jasełek w szkołach publicznych</i>, </span><a href="https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/opinia-prawna-w-sprawie-konstytucyjnej-i-ustawowej-ochrony-prawa-do" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/opinia-prawna-w-sprawie-konstytucyjnej-i-ustawowej-ochrony-prawa-do</span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">, dostęp: 22 marca 2024 r.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn7"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref7" name="_ftn7" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn7"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[7]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> Sygn. akt: K 55/07.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn8"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref8" name="_ftn8" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn8"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[8]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> Dz.U. Nr 32, poz. 160.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn9"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref9" name="_ftn9" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn9"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[9]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r., Dz. U. nr33, poz. 232.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn10"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref10" name="_ftn10" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn10"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[10]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> Sygn. akt: S 1/91.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn11"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref11" name="_ftn11" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn11"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[11]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> Choć wówczas obowiązywała jeszcze konstytucja z 1952 r. to jednak ze zmianami wynikającymi z transformacji ustrojowej; m.in. w z dniem 31 grudnia 1989 r. nazwa ustawy zasadniczej została zmieniona z „Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r” na „Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, zaś jej artykuł 1. Przyjął brzmienie: „Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej”, które zostało dosłownie powtórzone w art. 2 obowiązującej dziś Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn12"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref12" name="_ftn12" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn12"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[12]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach (Dz.U. z 2020 r. poz. 983).</span></span></span></p> </div> <div id="ftn13"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref13" name="_ftn13" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn13"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[13]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 27 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2020 r. poz. 1604).</span></span></span></p> </div> <div id="ftn14"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref14" name="_ftn14" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn14"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[14]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> Zob. m.in. K. Olejniczak, <i>Obowiązki szkoły podczas rekolekcji. Są wytyczne, nie ma konsekwencji</i>, </span><a href="https://www.portalsamorzadowy.pl/edukacja/obowiazki-szkoly-podczas-rekolekcji-sa-wytyczne-nie-ma-konsekwencji,449852.html" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">https://www.portalsamorzadowy.pl/edukacja/obowiazki-szkoly-podczas-rekolekcji-sa-wytyczne-nie-ma-konsekwencji,449852.html</span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> (data publikacji: 24 marca 2023 r.), dostęp: 21 marca 2024 r.; Ł. Korzeniowski, <i>Rekolekcje w szkołach. Co o ich organizowaniu mówi prawo?</i>, </span><a href="https://umarlestatuty.pl/2019/03/11/w-szkolach-czas-rekolekcji-co-o-ich-organizowaniu-mowi-prawo/" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">https://umarlestatuty.pl/2019/03/11/w-szkolach-czas-rekolekcji-co-o-ich-organizowaniu-mowi-prawo/</span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> (data publikacji: 11 marca 2019 r.), dostęp: 21 marca 2024 r.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn15"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref15" name="_ftn15" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn15"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[15]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> Nowelizacja nastąpiła na mocy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 czerwca 2017 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach (Dz.U. z 2017 r. poz. 1147).</span></span></span></p> </div> <div id="ftn16"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref16" name="_ftn16" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn16"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[16]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> Zgodnie z § 5 ust. 1 <b><span style="background:white"><span style="color:black">rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie organizacji roku szkolnego (Dz.U. z 2023 r. poz. 1211).</span></span></b></span></span></span></p> </div> <div id="ftn17"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref17" name="_ftn17" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn17"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[17]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> Pismo D. Wójcik z 20 marca 2024 r. do do dyrekcji Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 1 w Bydgoszczy, dostępne na stronie internetowej: Fundacja Wolność Od Religii, <i>Udział w rekolekcjach obowiązkowy dla uczniów zapisanych na religię? – interwencja fundacji w SP nr 9 w Bydgoszczy</i>, </span><a href="https://wolnoscodreligii.pl/2024/03/20/udzial-w-rekolekcjach-obowiazkowy-dla-uczniow-zapisanych-na-religie-interwencja-fundacji-w-sp-nr-9-w-bydgoszczy/" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">https://wolnoscodreligii.pl/2024/03/20/udzial-w-rekolekcjach-obowiazkowy-dla-uczniow-zapisanych-na-religie-interwencja-fundacji-w-sp-nr-9-w-bydgoszczy/</span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">, dostęp: 21 marca 2024 r.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn18"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref18" name="_ftn18" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn18"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[18]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> Zob. § 1 ust. 2 rozporządzenia z dnia 12 kwietnia 1992 r.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn19"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref19" name="_ftn19" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn19"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[19]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> Pismo D. Wójcik z 20 marca 2024 r.,<i> </i>dz. cyt.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn20"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref20" name="_ftn20" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn20"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[20]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> D. Wójcik, <i>Udział w rekolekcjach ... </i>dz. cyt.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn21"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref21" name="_ftn21" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn21"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[21]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> Zob. tamże.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn22"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref22" name="_ftn22" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn22"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[22]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> Por. np. punkty 1668 i 1671 Katechizmu Kościoła Katolickiego, Poznań 1994.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn23"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref23" name="_ftn23" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn23"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[23]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2013 r., sygn. akt II CSK 1/13, LEX nr 1388592.</span></span></span></p> </div> </div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> Sat, 23 Mar 2024 15:55:04 +0000 filip.bator 5305 at https://ordoiuris.pl Św. Tomasz z Akwinu w postchrześcijańskim świecie – konferencja naukowa w Collegium Intermarium https://ordoiuris.pl/edukacja/sw-tomasz-z-akwinu-w-postchrzescijanskim-swiecie-konferencja-naukowa-w-collegium <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Św. Tomasz z Akwinu w postchrześcijańskim świecie – konferencja naukowa w Collegium Intermarium <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>pt., 03/01/2024 - 15:59</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p class="text-align-justify"><strong>· Dziedzictwo św. Tomasza z Akwinu od wieków znajduje się u podstaw nauczania Kościoła.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Uczestnicy konferencji naukowej „Św. Tomasz z Akwinu w postchrześcijańskim świecie” postarają się odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób współcześnie realizować naukę Akwinaty.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· W wydarzeniu wezmą udział eksperci reprezentujący kilka ośrodków naukowych z Polski i USA.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Konferencja odbędzie się 9 marca w murach uczelni Collegium Intermarium w Warszawie. </strong></p> <p class="text-align-justify"><strong><a href="https://latatomaszowe.pl/konferencja-z-okazji-750-rocznicy-smierci-sw-tomasza/">PROGRAM KONFERENCJI - LINK</a></strong></p> <p class="text-align-justify">Filozofia św. Tomasza była przez wieki polecana przez licznych papieży, jako odpowiedź na zagrożenia występujące w danej epoce. Papież Leon XIII w encyklice „Aeterni Patris” wskazywał, że nauka Doktora Anielskiego może posłużyć do identyfikowania i podjęcia dyskusji z błędami intelektualnymi w każdym czasie. Z kolei św. Pius X w encyklice „Pascendi Dominici gregis” zauważał, że wszelkie pomijanie św. Tomasza przy studiach, zwłaszcza w kwestiach metafizycznych, przynosi poważny uszczerbek”. Natomiast św. Jan Paweł II w encyklice „Fides et ratio” ze smutkiem stwierdził, iż dziedzictwo Akwinaty spotyka się z coraz mniejszym zainteresowaniem. „W wielu szkołach katolickich można było zauważyć pewien regres w tej dziedzinie, co było wyrazem mniejszego poważania nie tylko dla filozofii scholastycznej, ale w ogóle dla studium filozofii jako takiej” – zaznaczył papież Wojtyła. W tym samym dziele Jan Paweł II pisał również o „nieprzemijającej myśli” św. Tomasza.</p> <p class="text-align-justify">Konferencja poświęcona zostanie zagadnieniu realizacji nauki Doktora Anielskiego we współczesnych realiach. Jednym z prelegentów będzie prof. dr hab. Włodzimierz Dłubacz, filozof wykładający na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim oraz w Collegium Intermarium, wieloletni badacz filozofii klasycznej, w tym nauczania św. Tomasza. Wygłosi on wystąpienie zatytułowane „Św. Tomasz z Akwinu – filozof. Źródło inspiracji i klarownych rozwiązań”.</p> <p class="text-align-justify">Głos zabierze również o. dr Michał Chaberek – dominikanin, wykładowca Collegium Intermarium, specjalista w dziedzinie teologii stworzenia, badacz zagadnienia ewolucji, autor kilku książek, w tym publikacji „Św. Tomasz z Akwinu a ewolucja”. W swoim wystąpieniu pochyli się on nad problemem możliwości uzgodnienia metafizyki św. Tomasza z metafizyką ewolucjonizmu.</p> <p class="text-align-justify">Kolejnym prelegentem będzie dr Steve Cain - filozof z Thomas Aquainas College w Kaliforni. Wygłosi on prelekcję pt. „O niezbędności ładu w edukacji. Podążając za św. Tomaszem z Akwinu”. Zagadnieniem antropologii św. Tomasza wobec gender, transhumanizmu i sztucznej inteligencji, zajmie się natomiast dr hab. Zbigniew Pańpuch, reprezentujący KUL i CI. Swój wykład przedstawi także o. dr Michał Mrozek. Dominikanin, przedstawiciel Instytutu Tomistycznego poruszy temat roli natury i cnót u Akwinaty. Konferencję zakończy dr Paweł Milcarek, redaktor naczelny „Christianitas”. Wygłosi on prelekcję zatytułowaną „Niechciany, nadużywany, pożądany – trzy sposoby traktowania Akwinaty na tle sporów nowoczesności”. </p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong>9 marca, godz. 9:30</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>Aula Collegium Intermarium</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>Warszawa, ul. Bagatela 12</strong></p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">Patronami medialnymi wydarzenia są Katolicka Agencja Informacyjna, PCh24.pl, Tysol.pl, „Do Rzeczy", Afirmacja.info, „Christianitas" i TV Media Narodowe.</p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2024-03/AdobeStock_291705232.jpeg?itok=oHfxWI0D" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Adobe Stock</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/sw-tomasz-z-akwinu" hreflang="pl">św. Tomasz z Akwinu</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/konferencja" hreflang="pl">konferencja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/collegium-intermarium" hreflang="pl">collegium intermarium</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/filozofia" hreflang="pl">filozofia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/chrzescijanstwo" hreflang="pl">chrześcijaństwo</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/katolicyzm" hreflang="pl">katolicyzm</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/kosciol" hreflang="pl">kościół</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Fri, 01 Mar 2024 14:59:37 +0000 filip.bator 5255 at https://ordoiuris.pl Postulowane kierunki reformy Funduszu Kościelnego – konferencja o przyszłości finansowania Kościoła https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/postulowane-kierunki-reformy-funduszu-koscielnego-konferencja-o-przyszlosci <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Postulowane kierunki reformy Funduszu Kościelnego – konferencja o przyszłości finansowania Kościoła <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>śr., 02/14/2024 - 15:30</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· W siedzibie Sekretariatu Konferencji Episkopatu Polski 13 lutego miała miejsce konferencja pt. „Co dalej z Funduszem Kościelnym? Funkcjonowanie systemu opartego na dobrowolnym odpisie podatkowym na Kościoły i inne związki wyznaniowe w wybranych krajach”.</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Eksperci omawiali m.in., czym dobrowolny odpis podatkowy różni się od podatku kościelnego oraz przedstawiali, jak funkcjonują takie dobrowolne odpisy na wspólnoty religijne w Hiszpanii, we Włoszech i na Węgrzech.</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· W wydarzeniu wziął udział Łukasz Bernaciński – Członek Zarządu Ordo Iuris, doktorant Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego oraz ks. prof. Piotr Stanisz – Członek Rady Naukowej Instytutu.</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Jako pierwszy głos zabrał bp Artur Miziński – Sekretarz Konferencji Episkopatu Polski, który wskazał m.in. na historyczne okoliczności powstania Funduszu Kościelnego. Zadeklarował też otwartość Kościoła na rozmowy z rządem w sprawie reformy Funduszu oraz podkreślił, że prezentowane przez ekspertów opinie nie mają charakteru oficjalnego stanowiska Kościoła w tej kwestii.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Łukasz Bernaciński zwrócił uwagę, że często odpis podatkowy (asygnata podatkowa) bywa mylony z podatkiem kościelnym, który funkcjonuje w Niemczech. Podatek kościelny na dany związek wyznaniowy pobierany jest obowiązkowo od każdego wiernego. Tymczasem odpis podatkowy ma charakter dobrowolny i może być przekazany na dowolny związek wyznaniowy – niekoniecznie na ten, do którego dany podatnik należy. Prawnik zaznaczył, że model niemiecki zwiększa obciążenia fiskalne dla podatników, w przeciwieństwie do odpisu podatkowego, który jest tylko deklaracją, że część należnego podatku obywatel chce przekazać na wybrany związek wyznaniowy. Ponadto system niemiecki jest sprzeczny z art. 53 ust. 7 Konstytucji RP, przez co nie może zostać w Polsce wprowadzony. Ekspert omówił następnie szczegółowo systemy asygnaty podatkowej istniejące w Hiszpanii i na Węgrzech.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Następnie ks. prof. Piotr Stanisz, z Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz Członek Rady Naukowej Instytutu Ordo Iuris wskazał, że we Włoszech kwestia asygnaty podatkowej została uregulowana w 1985 r. Obecnie podstawą systemu włoskiego, zwanego zwyczajowo „otto per mille”, jest możliwość przekazania 0,8 proc. podatku dochodowego od osób fizycznych. W ramach owego modelu z góry określoną kwotę dzieli się pomiędzy Kościoły i inne związki wyznaniowe zgodnie z wolą podatnika. Istnieje również możliwość odliczenia od dochodu podatku od darowizn przekazanych na rzecz Centralnego Instytutu do spraw Utrzymania Duchowieństwa, który Konferencja Episkopatu Włoch powołała w 1985 r. Jednocześnie ks. prof. Stanisz wskazał, że najwłaściwszą opcją dla Polski byłoby znalezienie oryginalnej drogi, która uwzględniłaby konkretne, polskie uwarunkowania prawne, w tym m.in. konstrukcję polskiego systemu podatkowego, posiadającego specyficzne cechy w porównaniu z innymi państwami, a jednocześnie, która wykorzystałaby już wprowadzone z powodzeniem w innych krajach rozwiązania, głównie we Włoszech.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Doktor Marcin Burzec z WPPKiA KUL przedstawił zaś statystyki wykorzystania odpisu podatkowego na Organizacje Pożytku Publicznego oraz zreferował możliwe koncepcje wprowadzenia do polskiego porządku prawnego odpisu podatkowego na kościoły i inne związki wyznaniowe.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Po części pierwszej nastąpiła część dyskusyjna, w której eksperci wskazywali na wariant asygnaty podatkowej, który najlepiej sprawdziłby się w Polsce. </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Ksiądz prof. Stanisz opowiedział się za zmodyfikowanym modelem włoskim, uzupełnionym o możliwość zadecydowania o podziale środków także przez osoby niezobowiązane do płacenia podatku dochodowego od osób fizycznych. Ekspert uzasadnił, że potrzebna jest oryginalna koncepcja, która uwzględniłaby specyficzne uwarunkowania polskie, w tym m.in. konstrukcję systemu podatkowego, który ma swoje charakterystyczne cechy, w porównaniu z systemami obowiązującymi w z innych państwach. Powinien to być równocześnie system, który wykorzystuje już wprowadzone z powodzeniem w innych krajach (a głównie we Włoszech) rozwiązania.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">W kontekście planowanej w Polsce zmiany modelu finansowania Kościoła, Łukasz Bernaciński podkreślił, że warto także rozważyć inny wariant, który opierałby się na spłacie przez państwo zobowiązań wobec Kościołów i związków wyznaniowych. Taką drogę wybrano w Czechach, gdzie państwo zdecydowało się na restytucję majątku kościelnego połączoną z wypłatą rekompensat. Rozwiązanie to dałoby Kościołowi pewne i duże środki do autonomicznego zarządzania. Ponadto prelegent prowokacyjnie wskazał na możliwości, jakie otwiera dynamiczny rozwój nowych technologii, w tym możliwość stworzenia systemu anonimowego przekazywania środków finansowych wspólnotom religijnym w oparciu o smart kontrakty zbudowane na blockchainie. Jeśli jednak poruszać się tylko w obrębie wariantów asygnaty podatkowej to, zdaniem prelegenta, powinno się opracować oryginalny polski model, dla którego model węgierski jest dobrym punktem wyjścia.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Konkludując, Łukasz Bernaciński podkreślił, że odpis podatkowy to nie jedyne godne rozważenia rozwiązanie, bowiem uzależnienie modelu finansowania Kościoła od polityki podatkowej państwa, tendencji podatkowych czy oczekiwań społecznych jest dużym ryzykiem, które cały czas będzie wiązało Kościół. Zaznaczył jednocześnie, że mogą np. pojawić się nowe koncepcje systemu podatkowego, w których ta związana z podatkiem dochodowym w ogóle zniknie.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Sekretarz Episkopatu Polski bp Artur Miziński nie opowiedział się jasno za żadnym rozwiązaniem oraz zadeklarował, że oczekuje na propozycję, która zostanie wysunięta przez stronę rządową.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p><iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/eWpHowS7kgs?si=fzamxDQKPtluS1z0" title="YouTube video player" width="560"></iframe></p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2024-02/428378786_721975403392696_8931273923355796274_n.jpeg?itok=hau4YBCX" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Ordo Iuris</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-galeria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-galeria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig x field--field-galeria.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--field-galeria.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig * image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig' --> <a href="https://ordoiuris.pl/sites/default/files/2024-02/428374452_721975463392690_8865973834103228315_n.jpeg" data-lightbox="news-gallery"> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/thumbnail/public/2024-02/428374452_721975463392690_8865973834103228315_n.jpeg?itok=NzGiAqDu" width="100" height="100" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> </a> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig * image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig' --> <a href="https://ordoiuris.pl/sites/default/files/2024-02/428331897_721975386726031_7303941736315977256_n.jpeg" data-lightbox="news-gallery"> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/thumbnail/public/2024-02/428331897_721975386726031_7303941736315977256_n.jpeg?itok=OAF9H9nq" width="100" height="100" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> </a> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig * image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig' --> <a href="https://ordoiuris.pl/sites/default/files/2024-02/428361853_721975406726029_162472541773962358_n.jpeg" data-lightbox="news-gallery"> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/thumbnail/public/2024-02/428361853_721975406726029_162472541773962358_n.jpeg?itok=F5KXihuf" width="100" height="100" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> </a> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig * image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig' --> <a href="https://ordoiuris.pl/sites/default/files/2024-02/428378786_721975403392696_8931273923355796274_n_0.jpeg" data-lightbox="news-gallery"> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/thumbnail/public/2024-02/428378786_721975403392696_8931273923355796274_n_0.jpeg?itok=O9CNxOPd" width="100" height="100" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> </a> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--field-galeria.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/fundusz-koscielny" hreflang="pl">fundusz kościelny</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/kosciol" hreflang="pl">kościół</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/finansowanie" hreflang="pl">finansowanie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/podatki" hreflang="pl">podatki</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/katolicyzm" hreflang="pl">katolicyzm</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Wed, 14 Feb 2024 14:30:24 +0000 filip.bator 5221 at https://ordoiuris.pl Nowy model relacji finansowych państwa i Kościoła w Polsce jest potrzebny https://ordoiuris.pl/komentarze/nowy-model-relacji-finansowych-panstwa-i-kosciola-w-polsce-jest-potrzebny <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--komentarze.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--title--komentarze.html.twig' --> Nowy model relacji finansowych państwa i Kościoła w Polsce jest potrzebny <div class="xde2"> </div> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--title--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--komentarze.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--komentarze.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>pt., 02/09/2024 - 15:39</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--komentarze.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--body--komentarze.html.twig' --> <p class="text-align-justify"><strong>· Ustawa o Funduszu Kościelnym jest prawnym reliktem z czasów stalinowskich, co więcej nigdy nie była realizowana zgodnie z zawartymi w niej przepisami.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Nigdy też precyzyjnie nie ustalono wartości zagrabionego kościołom majątku, przez co wysokość państwowych wpłat na Fundusz miała zawsze charakter arbitralny.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Arbitralność kwot jakie trafiają z Fundusz Kościelny działa demoralizująco na opinię publiczną, która – z powodu braku jasnych procedur - widzi w tej instytucji narzędzie na rzecz uznaniowego wsparcia organizacji religijnych przez państwo.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· W 2013 roku wynegocjowano wprowadzenie formuły odpisu kościelnego, który miałby działać podobnie jak w przypadku organizacji pożytku publicznego. Rozwiązanie takie oznacza jednak uzależnienie kościołów od nacisków państwa.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Być może problem Funduszu Kościelnego należałoby rozwiązać na sposób czeski za pomocą restytucji naturalnej połączonej z rekompensatą majątkową. </strong></p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">Postulaty zmiany sposobu finansowania związków wyznaniowych w Polsce, w tym Kościoła katolickiego należy, już na wstępie tego artykułu, oddzielić od całkiem licznych przypadków łamania praworządności przez nowy liberalny rząd Donalda Tuska, rządzący w naszym kraju. Bez wątpienia bowiem finansowe relacje kościołów i związków wyznaniowych oraz państwa wymagają w Polsce nowego uporządkowania. Oczywiście nie jest wykluczone, że sprawa ta zostanie wykorzystana przez Tuska do politycznej i antyreligijnej agitacji, jednak wcale nie musi się tak stać. Wszystko zależy od decyzji tego polityka, która może być arbitralna.</p> <p class="text-align-justify"><strong>Stalinowski relikt w prawie</strong></p> <p class="text-align-justify">Na początku warto przypomnieć podstawowe sprawy. Obowiązująca od roku 1950 do dziś ustawa o Funduszu Kościelnym powstała w najmroczniejszych czasach stalinizmu i nigdy nie była właściwie wykonywana, choć w założeniu miała przywracać sprawiedliwość w relacjach państwa i kościołów. Po tym, jak reżim komunistyczny dokonał konfiskaty majątków kościelnych, uchwalono ustawę przewidującą, że z zagrabionego mienia, głównie nieruchomości, zostanie utworzona masa majątkowa, z której pozyskiwane zyski będą przekazywane proporcjonalnie do utraconych dóbr związkom wyznaniowym.</p> <p class="text-align-justify">Tego rodzaju proces nigdy nie został zrealizowany. Nigdy nie oszacowano liczby zagrabionych dóbr, nie oszacowano jego wartości, a tym bardziej dochodu, jaki ten majątek miałby generować. Jak <a href="https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/poza-tym-uwazam-ze-fundusz-koscielny-powinien-zostac-zniszczony">pisał</a> na początku tego roku pisał w swojej analizie Łukasz Bernaciński (Instytutu Ordo Iuris): „od samego początku jednak komuniści nie respektowali tych ustawowych zasad funkcjonowania Funduszu, choć sami je uchwalili. Fundusz Kościelny od początku lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku tworzy arbitralnie określana dotacja z budżetu państwa, która przekazywana jest uprawnionym wspólnotom religijnym zgodnie z decyzją jego dysponenta (aktualnie jest nim Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji)”. Warto może wspomnieć, że władze komunistyczne wykorzystywały środki z Funduszu Kościelnego także do… walki z Kościołem. </p> <p class="text-align-justify">„Środki, które miały służyć utrzymaniu wspólnot religijnych wykorzystywano m.in. na korumpowanie duchownych, nagrody dla urzędników, wspomaganie Centralnej Szkoły Partyjnej przy KC PZPR oraz Ośrodka Doskonalenia Kadr Ministerstwa Sprawiedliwości, dofinansowanie Związku Nauczycielstwa Polskiego czy finansowanie działalności kościołów niepokrzywdzonych upaństwowieniem nieruchomości ziemskich, w tym przede wszystkim Kościoła Polskokatolickiego. Nie minie się z prawdą ten, kto uzna, że w okresie PRL-u Fundusz Kościelny stanowił narzędzie realizacji polityki wyznaniowej państwa obliczonej na rozbicie jedności w Kościele katolickim i marginalizację jego znaczenia” - pisał w przywołanej już analizie Bernaciński.</p> <p class="text-align-justify"><a href="https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/poza-tym-uwazam-ze-fundusz-koscielny-powinien-zostac-zniszczony#_ftnref3">Szacuje się</a>, że władza ludowa przejęła około 155 tys. hektarów kościelnych nieruchomości ziemskich, w tym około 145 tys. hektarów należących do Kościoła Katolickiego. W różnych trybach Kościół Katolicki odzyskał około 82 tys. hektarów, co oznacza, że do zwrotu pozostało około 62 tys. hektarów. Wartość tych nieruchomości szacuje się na blisko cztery miliardy złotych.</p> <p class="text-align-justify">Arbitralność kwoty tworzącej Fundusz Kościelny, a także zacieranie społecznej pamięci odnośnie przyczyn jego powstania wielokrotnie było wykorzystywane politycznie. W efekcie znaczna <a href="https://wiadomosci.onet.pl/krakow/spytalismy-polakow-co-sadza-o-likwidacji-funduszu-koscielnego-ksiezom-w-oczy-zajrzy/3flmte9">część polskiego społeczeństwa</a>, ale także niektórzy przynajmniej <a href="https://orka2.sejm.gov.pl/IZ3.nsf/main/1959E0AA">politycy</a> hołdują przekonaniu, że istnienie Funduszu jest niczym innym jak dobrowolną i niezasłużoną daniną wypłacaną przez państwo Kościołowi i innym związkom wyznaniowym. Obowiązująca ustawa zatem faktycznie nie przywraca sprawiedliwości, ponieważ nie ma oficjalnie uznanych przez państwo szacunków dotyczących zagrabionego majątku. Co więcej, przynosi negatywne skutki społeczne w postaci stałej niechęci części Polaków do Kościoła - właśnie na tle finansowym. Na pytanie jakie postawił CBOS: „Co powinien zrobić Kościół, aby wzmocnić swój autorytet w społeczeństwie?” Najczęściej obok „unikania polityki i nieangażowania się po stronie żadnej partii” (58 proc.), „wyjaśnienia przypadków pedofilii w Kościele oraz ukarania winnych” (56 proc.), wskazywano „niezabieganie o pieniądze i dobra materialne” (50 proc.),  (Dane <a href="https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2022/K_087_22.PDF">komunikatu</a> CBOS „O społecznym autorytecie Kościoła”, lipiec 2022, oprac. B. Roguska).</p> <p class="text-align-justify"><strong>Kto dostaje pieniądze z Funduszu?</strong></p> <p class="text-align-justify">Dziś z Funduszu Kościelnego wsparcie otrzymują wszystkie, a jest ich 185, zarejestrowane związki wyznaniowe w Rzeczypospolitej. Wiele z nich w roku 1950 (gdy powstawał Fundusz Kościelny) nie istniało, a zatem nie mogło utracić też żadnego majątku. Mimo to otrzymują one pieniądze z Funduszu Kościelnego. Zatem w szerokim sensie sposób funkcjonowania ustawy o Funduszu Kościelnym trzeba uznać za demoralizujący.</p> <p class="text-align-justify">Jeśli chodzi o Kościół katolicki, z Funduszu Kościelnego dofinansowywane są w 90 proc. składki na ubezpieczenia duchownych, którzy nie mają umów o pracę, m.in. misjonarzy oraz zakonników i zakonnic z zakonów kontemplacyjnych. Można zatem powiedzieć, że chodzi tu o koszty całkowicie podstawowe, dalekie od antyklerykalnych karykatur, na których księża bogacą się kosztem uciskanych obywateli. Sytuacja jest wręcz odwrotna, to państwo w latach czterdziestych dwudziestego wieku znacznie wzbogaciło się na majątku wspólnoty katolickiej i w dalszym ciągu korzysta z dochodów jakie przynoszą zagarnięte Kościołowi dobra.</p> <p class="text-align-justify"><strong>Proponowane zmiany</strong></p> <p class="text-align-justify">Propozycje nowych rozwiązań idą w kierunku, który został wyznaczony już w czasie negocjacji pomiędzy państwem i Kościołem przed dekadą. „W 2013 roku te rozmowy doprowadziły do przyjęcia projektu ustawy o zastąpieniu Funduszu Kościelnego dobrowolnym odpisem podatkowym. Ta ustawa została przekazana do konsultacji społecznych. Na tym etapie prace zostały przerwane. Ten projekt nie trafił nawet do Sejmu" - <a href="https://ksiegowosc.infor.pl/wiadomosci/6421664,odpis-od-podatku-zamiast-funduszu-koscielnego.html">mówił</a> niedawno w rozmowie z portalem infor.pl ks. prof. Dariusz Walencik z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Opolskiego.</p> <p class="text-align-justify">„W tamtych rozmowach ustalono, że ten odpis będzie wynosił 0,5 proc., ponieważ Polska znajdowała się w procedurze nadmiernego deficytu. To podatnik decydowałby w swoim zeznaniu, czy chce przekazać jakąś część swojego podatku na rzecz wybranego przez siebie kościoła lub innego związku wyznaniowego - czyli to nie byłby podatek obligatoryjny, ale dobrowolny odpis. Nie byłoby to też dodatkowe obciążenie dla podatnika, tylko określona część należnego podatku" - dodawał ks. Walencik.</p> <p class="text-align-justify">Takie rozwiązanie nie jest jednak bezproblemowe. Po pierwsze nie da się przewidzieć, jak zareaguje na nie społeczeństwo. Nie wiadomo, czy propozycja przedstawiona przez ks. Walencika, która nie oznacza zwiększenia obciążenia podatkowego, ale wykrojenie części kwoty z podatku na cele religijne, będzie właściwie zrozumiana. Tego rodzaju narzędzie wymagałoby także przeprowadzenia szeroko zakrojonej akcji informacyjnej ze strony państwa. Czy środowiska polityczne i społeczne nie uznały jej za promocję religii znów za pieniądze publiczne? Podobne rozwiązanie od lat stosowane jest jako model finansowania w Polsce organizacji pożytku publicznego, jednak i w tym przypadku potrzebny był czas, by dobrze się ono przyjęło. Być może zatem sprawdzi się także w przypadku związków wyznaniowych, niewykluczone są jednak trudności.</p> <p class="text-align-justify">„W projekcie ustawy z 2013 roku przewidziany został okres przejściowy. Było zapewnienie ze strony budżetu państwa, że jeżeli związki wyznaniowe w ciągu pierwszych trzech lat od likwidacji Funduszu Kościelnego nie uzbierają kwoty potrzebnej na sfinansowanie składek ubezpieczeniowych duchownych, to będzie dopłata z budżetu państwa" - przypominał w cytowanej rozmowie ks. Walencik.</p> <p class="text-align-justify"><strong>Zależność Kościoła od państwa</strong></p> <p class="text-align-justify">Trzeba jednak zwrócić uwagę także na inny problem. Fundusze pochodzące faktycznie z redystrybucji, a przynajmniej zapośredniczone przez aparat skarbowy państwa, uzależniają Kościół od świeckich instytucji. Jak fatalne rezultaty może to przynieść, od lat obserwujemy w Niemczech, gdzie <a href="https://ordoiuris.pl/komentarze/kosciol-finansuja-jednostki-nie-panstwo-choc-nie-zawsze-tylko-wierni">podatek kościelny</a> pobiera państwo, ale z jego płaceniem powiązana została przynależność do Kościoła. To oczywista aberracja, która uniemożliwia wiernym reagowanie także portfelem na, mówiąc ogólnie, politykę kościelną. Nawet jeśli system niemiecki ze względów historycznych jest rzeczywistością bardzo specyficzną i na razie nie widać by jego patologie groziły polskim katolikom, lepiej być ostrożnym. Bliskie <a href="https://christianitas.org/news/nie-apolitycznosc-ale-gloszenie-spolecznej-ewangelii/">finansowe związki</a> Kościoła i państwa zakończyły się dekatolicyzacją wielu instytucji w porzucającym chrześcijaństwo państwie irlandzkim.  Być może lepszym dla Polski byłoby pójście drogą czeską. <a href="https://www.money.pl/archiwum/wiadomosci_agencyjne/pap/artykul/czechy;rzad;przyjal;projekt;ustawy;o;restytucji;mienia;koscielnego,238,0,1005294.html">Uchwalono</a> tam restytucję naturalną połączoną z rekompensatą majątkową, co <a href="https://www.vaticannews.va/pl/swiat/news/2019-01/czechy-opodatkowanie-koscielnych-restytucji.html">w znacznej mierze</a> rozwiązało problem i zamknęło złe dziedzictwo przeszłości.</p> <p class="text-align-justify">Jeśli państwo polskie nie zechce po prostu oddać zagrabionej własności w naturze lub w postaci uczciwie wypłaconego ekwiwalentu finansowego, lepiej by Kościół utrzymywał się korzystając jedynie z własnych zasobów. Samodzielność ta nie powinna oczywiście obejmować sytuacji, gdy duchowni pozostają na służbie państwowej jako nauczyciele, kapelani czy nauczyciele akademiccy. Przede wszystkim zamknięty powinien zostać temat Funduszu Kościelnego jako quasi-rekompensaty za trwający stan niesprawiedliwości wobec Kościoła. Na dziś najbardziej spodziewany jest powrót do modelu jaki dość szczegółowo został wypracowany przed dekadą, choć zapewne właśnie ważne szczegóły mogą ulec zmianie. Wszystko jednak na dziś zależy od przebiegu negocjacji pomiędzy stroną państwową i kościelną. Ponieważ pojawiają się <a href="https://krytykapolityczna.pl/kraj/likwidacja-funduszu-koscielnego-nie-zrujnuje-kosciola-ale-bylaby-pieknym-symbolem/">głosy</a>, że sprawa ta otwiera możliwość uderzenia w instytucje kościelne, ich przebieg jest na dziś trudny do przewidzenia. </p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">Tomasz Rowiński - senior research fellow w projekcie Ordo Iuris: Cywilizacja, redaktor „Christianitas", redaktor portalu Afirmacja.info, historyk idei, publicysta, autor książek; wydał m.in. „Bękarty Dantego. Szkice o zanikaniu i odradzaniu się widzialnego chrześcijaństwa", „Królestwo nie z tego świata. O zasadach Polski katolickiej na podstawie wydarzeń nowszych i dawniejszych", „Turbopapiestwo. O dynamice pewnego kryzysu", „Anachroniczna nowoczesność. Eseje o cywilizacji przemocy".</p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--body--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig * field--node--field-zdjecie2.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-zdjecie2.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--komentarze--field-zdjecie2.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul/public/2024-02/3aa427ec-a7ee-4286-b5f5-1050b3705413.jpeg?itok=o0pmGskV" width="350" height="175" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--komentarze.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-kategoria--komentarze.html.twig' --> Wolności obywatelskie <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-kategoria--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-ekspert--komentarze.html.twig * field--node--field-ekspert.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-ekspert.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-ekspert--komentarze.html.twig' --> <span>Autor: </span> Agnieszka Gniado <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-ekspert--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--komentarze.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/kosciol" hreflang="pl">kościół</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/fundusz-koscielny" hreflang="pl">fundusz kościelny</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/finansowanie" hreflang="pl">finansowanie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/katolicyzm" hreflang="pl">katolicyzm</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/panstwo" hreflang="pl">państwo</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Fri, 09 Feb 2024 14:39:28 +0000 filip.bator 5207 at https://ordoiuris.pl Konferencja "Co dalej z Funduszem Kościelnym? Funkcjonowanie sytemu opartego na dobrowolnym odpisie podatkowym na Kościoły i inne związki wyznaniowe w wybranych krajach" https://ordoiuris.pl/dzialalnosc-instytutu/konferencja-co-dalej-z-funduszem-koscielnym-funkcjonowanie-sytemu-opartego-na <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Konferencja &quot;Co dalej z Funduszem Kościelnym? Funkcjonowanie sytemu opartego na dobrowolnym odpisie podatkowym na Kościoły i inne związki wyznaniowe w wybranych krajach&quot; <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>wt., 02/06/2024 - 14:41</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p class="text-align-justify"><strong>Katolicka Agencja Informacyjna zaprasza na konferencję </strong>"<b>Co dalej z Funduszem Kościelnym? Funkcjonowanie sytemu opartego na dobrowolnym odpisie podatkowym na Kościoły i inne związki wyznaniowe w wybranych krajach</b>". <strong>Podczas wydarzenia zaprezentowane zostaną rozwiązania funkcjonujące w wybranych krajach europejskich o ugruntowanej demokracji, oparte na asygnacie podatkowej przekazywanej na wybrany Kościół. </strong></p> <p class="text-align-justify">W konferencji weźmie udział Łukasz Bernaciński z Zarządu Ordo Iuris oraz ks. prof. Piotr Stanisz - członek Rady Naukowej Instytutu. Uczestnikami wydarzenia będą także ks. bp Artur Miziński, dr Marcin Burzec i prezes KAI Marcin Przeciszewski.</p> <p class="text-align-justify">13 lutego, godz. 13:00</p> <p class="text-align-justify">Budynek Sekretariatu Konferencji Episkopatu Polski</p> <p class="text-align-justify">Warszawa, skwer Kard. Stefana Wyszyńskiego 6, sala 16</p> <p class="text-align-justify"> </p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2024-02/6f2438ca-32e9-4401-8d1d-8398de1569b5.jpeg?itok=mFRO1RbK" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Ordo Iuris</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/fundusz-koscielny" hreflang="pl">fundusz kościelny</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/kosciol" hreflang="pl">kościół</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/finansowanie" hreflang="pl">finansowanie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/katolicka-agencja-informacyjna" hreflang="pl">katolicka agencja informacyjna</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/episkopat" hreflang="pl">episkopat</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/katolicyzm" hreflang="pl">katolicyzm</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/podatki" hreflang="pl">podatki</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Tue, 06 Feb 2024 13:41:07 +0000 filip.bator 5197 at https://ordoiuris.pl Ocena z religii stanowi naturalną konsekwencję organizowania nauczania religii przez szkoły publiczne https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/ocena-z-religii-stanowi-naturalna-konsekwencje-organizowania-nauczania <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--analiza-prawna.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> Ocena z religii stanowi naturalną konsekwencję organizowania nauczania religii przez szkoły publiczne <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--analiza-prawna.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--analiza-prawna.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>czw., 02/01/2024 - 14:30</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--analiza-prawna.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Główne tezy</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt; margin-right:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">· Umieszczanie oceny z religii na świadectwie ukończenia danej klasy podlega takim samym zasadom, jak umieszczanie na nim oceny z każdego innego przedmiotu.</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt; margin-right:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">· </span></span></b><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Ocenianiu podlegają umiejętności ucznia, a także aktywność, pilność i sumienność a nie udział w praktykach religijnych.</span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt 36pt; margin-right:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">· Wliczanie oceny z religii do średniej (rocznej i końcowej) nie stanowi przejawu dyskryminacji uczniów nie uczęszczających na religię ze względu na możliwość ich udziału w innych „niewyznaniowych” przedmiotach dodatkowych.</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:18.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Wprowadzenie</span></span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Katarzyna Lubnauer w wywiadzie udzielonym 2 stycznia 2024 r. zapowiedziała, że od 1 września 2024 r. <span style="background:white"><span style="color:black">oceny z religii miałyby nie być liczone do średniej na świadectwach</span></span><a href="#_ftn1" name="_ftnref1" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref1"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[1]</span></span></span></span></span></a><span style="background:white"><span style="color:black">. Wcześniej jej przełożona, minister Barbara Nowacka, postulowała, by w ogóle nie pojawiały się one na świadectwach<a href="#_ftn2" name="_ftnref2" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref2"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[2]</span></span></span></span></span></span></span></a></span></span>. Natomiast 26 stycznia 2024 r. na stronach Rządowego Centrum Legislacji został opublikowany projekt rozporządzenia w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, na mocy którego wprowadza się rezygnację z wliczania do średniej ocen rocznych lub końcowych ocen klasyfikacyjnych z religii i etyki<a href="#_ftn3" name="_ftnref3" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref3"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[3]</span></span></span></span></span></a>. Jak czytamy w uzasadnieniu do wspomnianego projektu „skoro </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">zajęcia religii i etyki nie są zajęciami, na które uczeń jest obowiązany uczęszczać, nieuzasadnione jest, aby roczna lub końcowa ocena klasyfikacyjna z tych zajęć miała wpływ na średnią uzyskanych ocen”<a href="#_ftn4" name="_ftnref4" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref4"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[4]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Podstawy prawne wystawiania oceny z religii na świadectwie szkolnym</span></span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Przyjęty w polskim systemie prawnym model nauczania religii należy rozumieć jako wyraz wolności religijnej. Kwestię tę regulują zarówno Konstytucja RP<a href="#_ftn5" name="_ftnref5" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref5"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[5]</span></span></span></span></span></a> oraz ratyfikowane umowy międzynarodowe, jak i ustawodawstwo zwykłe. Na poziomie ustawy zasadniczej na uwagę zasługuje art. 53 ust. 3, bowiem gwarantowana konstytucyjnie wolność sumienia i religii powiązana została z prawem rodziców do wychowania i nauczania moralnego oraz religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami , a także art. 48 ust. 1 (prawo rodziców do religijnego wychowania dzieci). W kolejnym ustępie art. 53 zagwarantowano religii kościoła lub innego związku wyznaniowego o uregulowanej sytuacji prawnej możliwość bycia przedmiotem nauczania w szkole, przez co wolnośc sumienia i religii powiązana z zasadami ustrojowymi wyrażonymi w art. 25 Konstytucji RP (zasady relacji państwa z kościołami i innymi związkami wyznaniowymi). Uszczegółowienie przepisów konstytucyjnych w odniesieniu do wolności religijnej w kontekście nauczania religii odnaleźć można również w art. 12 Konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską z 1993 r.<a href="#_ftn6" name="_ftnref6" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref6"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[6]</span></span></span></span></span></a> Na poziomie ustawodawstwa zwykłego kwestię nauczania religii w szkołach reguluje m.in. art. 12 ustawy o systemie oświaty<a href="#_ftn7" name="_ftnref7" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref7"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[7]</span></span></span></span></span></a> oraz właściwe akty wykonawcze<a href="#_ftn8" name="_ftnref8" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref8"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[8]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Ustawodawstwo zwykłe </span></span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">W myśl art. 12 ust. 1 ustawy o systemie oświaty publiczne przedszkola i szkoły podstawowe organizują naukę religii na życzenie rodziców bądź samych uczniów po osiągnięciu przez nich pełnoletności. Jak zauważają przedstawiciele <span style="background:white"><span style="color:black">Komisji Wychowania Konferencji Episkopatu Polski, choć religia jest przedmiotem do wyboru, to z chwilą złożenia stosownego oświadczenia przez rodziców lub pełnoletnich uczniów staje się jednak przedmiotem obowiązkowym<a href="#_ftn9" name="_ftnref9" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref9"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[9]</span></span></span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Warunki i sposób wykonywania przez szkoły zadań określonych we wspomnianym art. 12 ust. 1 określone zostały w drodze rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. (ostatnio znowelizowanego w 2017 r.)<a href="#_ftn10" name="_ftnref10" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref10"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[10]</span></span></span></span></span></a>. Zgodnie z jego postanowieniami, w<span style="background:white"><span style="color:black"> przedszkolach zajęcia religii uwzględnia się w ramowym rozkładzie dnia. W myśl zasady ogólnej, w szkołach zajęcia religii i etyki uwzględnia się w tygodniowym rozkładzie zajęć (§ 1 ust. 1a). </span></span>Przedszkole i szkoła mają obowiązek zorganizowania lekcji religii dla grupy nie mniejszej niż siedmiu uczniów danej klasy lub oddziału (wychowanków grupy przedszkolnej). Dla mniejszej liczby uczniów w klasie lub oddziale (wychowanków w grupie) lekcje religii w przedszkolu lub szkole powinny być organizowane w grupie międzyoddziałowej lub międzyklasowej (§ 2 ust. 1). Jeżeli w przedszkolu lub szkole na naukę religii danego wyznania lub wyznań wspólnie nauczających zgłosi się mniej niż siedmiu uczniów (wychowanków), organ prowadzący przedszkole lub szkołę, w porozumieniu z właściwym kościołem lub innym związkiem wyznaniowym, organizuje naukę religii w grupie międzyszkolnej lub w pozaszkolnym (pozaprzedszkolnym) punkcie katechetycznym (§ 2 ust. 2).</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Kwestię wystawiania ocen reguluje § 9 wspomnianego rozporządzenia. Zgodnie z jego brzmieniem ocena z religii umieszczana jest na świadectwie szkolnym bezpośrednio po ocenie zachowania. Jednocześnie zastrzeżono, że w celu wyeliminowania ewentualnych przejawów nietolerancji nie należy zamieszczać danych, z których wynikałoby, na zajęcia z jakiej religii uczeń uczęszczał (ust. 1). Po drugie, ocena z religii nie ma wpływu na promowanie ucznia do następnej klasy (ust. 2). Po trzecie, jest wystawiana według skali ocen przyjętej w danej klasie (ust. 3).</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Powyższa regulacja oznacza, że wpisywanie ocen z religii na świadectwie ukończenia danej klasy podlega takim samym zasadom, jak umieszczanie na nim oceny z każdego innego przedmiotu. Stanowi to również przejaw traktowania religii tak samo jak innych przedmiotów szkolnych<a href="#_ftn11" name="_ftnref11" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref11"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[11]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Ocenianie uczniów z religii organizowanej w grupie międzyszkolnej lub w pozaszkolnym punkcie katechetycznym</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">Zgodnie z § 7 ust. 4 i 5 rozporządzenia MEN z 1992 r. nauczyciel uczący religii ma obowiązek wypełniania dziennika lekcyjnego, przy czym nauczyciel prowadzący zajęcia w grupie międzyszkolnej i w punkcie katechetycznym prowadzi odrębny dziennik zajęć, zawierający te same zapisy, które zawiera dziennik prowadzony w szkole. Stosownie do § 9 ust. 1 i 4 omawianego rozporządzenia, uczeń korzystający z nauki religii zorganizowanej poza szkołą otrzymuje od katechety zaświadczenie o otrzymanej ocenie, którą umieszcza się na świadectwie wydanym przez szkołę, do której uczęszcza. Wpisy na świadectwa szkolne dokonywane są po wypełnieniu arkuszy ocen. Natomiast <strong><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="font-weight:normal">arkusze ocen ucznia wypełnia nauczyciel, który potwierdza podpisem zgodność wprowadzonych danych z dokumentami, na podstawie których ich dokonano</span></span></strong>.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">W myśl § 14 ust. 2 rozporządzenia MEN z dnia 25 sierpnia 2017 r<em><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji</span></em><a href="#_ftn12" name="_ftnref12" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref12"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[12]</span></span></span></span></span></span></a> wpisów w arkuszu ocen ucznia albo słuchacza dokonuje się na podstawie danych zawartych odpowiednio w księdze uczniów, księdze słuchaczy, dzienniku lekcyjnym, protokołach egzaminów semestralnych, protokołach egzaminów klasyfikacyjnych i poprawkowych, protokołach sprawdzianów wiadomości i umiejętności, protokołach z prac komisji powołanej w celu ustalenia rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania, protokołach zebrań rady pedagogicznej, informacji o wyniku egzaminu ósmoklasisty albo o zwolnieniu z tego egzaminu przez dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej, informacji o wyniku egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, informacji o wyniku egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie z danej części egzaminu, a także innych dokumentach potwierdzających dane podlegające wpisowi (m.in. zaświadczenia katechety). Nauczyciel wypełniający arkusz ocen ucznia albo słuchacza potwierdza podpisem zgodność wpisów z dokumentami, na podstawie których ich dokonano.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">Zgodnie z wyjaśnieniami Kuratorium Oświaty w Kielcach, informacja o ocenie z religii powinna być przekazana dyrektorowi szkoły, do której uczęszcza uczeń, w terminie umożliwiającym uwzględnienie jej w klasyfikacji ucznia. Biorąc powyższe pod uwagę, uczniowi uczęszczającemu na naukę religii poza szkołą nie wpisuje się ocen klasyfikacyjnych śródrocznych i rocznych z tych zajęć do dziennika lekcyjnego prowadzonego w szkole, do której uczęszcza, a jedynie wpisuje się w arkuszach ocen i na świadectwach<a href="#_ftn13" name="_ftnref13" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref13"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[13]</span></span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">Konkludując, ocenę z religii uzyskaną w trakcie uczęszczania na religię poza szkołą traktuje się w identyczny sposób jak ocenę uzyskaną z zajęć religii organizowanych w szkole. Wpisuje się ją do dziennika lekcyjnego i arkusza ocen oraz na świadectwie szkolnym ucznia, a uzyskaną ocenę z religii danego wyznania wlicza się również do średniej ocen<a href="#_ftn14" name="_ftnref14" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref14"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[14]</span></span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Zasady wpisywania oceny z religii na świadectwie </span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Rozporządzenie MEiN z 7 czerwca 2023 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych<a href="#_ftn15" name="_ftnref15" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref15"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[15]</span></span></span></span></span></a> wprowadza trzy formy wpisywania oceny z religii lub etyki na świadectwie szkolnym promocyjnym i na świadectwie ukończenia szkoły oraz w arkuszu ocen. Zgodnie z §25 ust. 6 pkt 1 rozporządzenia, jeżeli uczeń nie uczęszczał ani na religię, ani na etykę, należy wstawić poziomą kreskę w miejscu przeznaczonym na wpisanie ocen klasyfikacyjnych z religii/etyki. </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Zasada ta jest również stosowana, jeżeli np. złożono oświadczenie o rezygnacji z udziału w zajęciach z religii w ostatniej klasie, a także jeżeli w ciągu roku uczeń otrzymał orzeczenie o potrzebie kształcenia indywidualnego<a href="#_ftn16" name="_ftnref16" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref16"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[16]</span></span></span></span></span></a>. Podobnie w sytuacji, gdy u<span style="background:white"><span style="color:black">czeń uczęszczał na religię tylko przez pierwszy semestr (otrzymał ocenę za ten semestr), a w drugim semestrze uczęszczał tylko na etykę<a href="#_ftn17" name="_ftnref17" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref17"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[17]</span></span></span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Jeśli uczeń uczęszczał albo na religię, albo na etykę, to zgodnie z omawianym rozporządzeniem w miejscu przeznaczonym na wpisanie ocen klasyfikacyjnych należy wpisać ocenę bez wskazywania, z jakich zajęć jest to ocena (§25 ust. 6 pkt 2). A jeżeli uczeń uczęszczał zarówno na zajęcia z religii, jak i zajęcia z etyki, wówczas w miejscu przeznaczonym na wpisanie ocen klasyfikacyjnych należy wpisać ocenę z religii i ocenę z etyki (§25 ust. 6 pkt 3).</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Jak tłumaczą eksperci prawa oświatowego, ostatnia z omawianych zasad została wprowadzona ze względu na konieczność zachowania konsekwencji oraz integralności w dokumentowaniu osiągnięć uczniów, a także ze względu na podtrzymanie zasady, że świadectwo szkolne jest odzwierciedleniem arkusza ocen i dokumentem potwierdzającym całość dokonań i osiągnięć ucznia<a href="#_ftn18" name="_ftnref18" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref18"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[18]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Wliczanie oceny z religii do średniej na świadectwie</span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Zgodnie z § 18 ust. 2 oraz §19 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych<a href="#_ftn19" name="_ftnref19" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref19"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[19]</span></span></span></span></span></a> do średniej ocen (rocznej i końcowej) wlicza się ocenę z religii lub etyki. Uzyskanie średniej ocen co najmniej 4,75 oraz co najmniej bardzo dobrej oceny z zachowania </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">skutkuje promocją do klasy programowo wyższej lub ukończeniem szkoły z wyróżnieniem.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Powyższa kwestia wliczania oceny z religii do średniej stanowiła przedmiot rozważań w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. W wyroku z dnia 20 kwietnia 1993 r.<a href="#_ftn20" name="_ftnref20" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref20"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[20]</span></span></span></span></span></a> Trybunał stwierdził, że umieszczenie ocen z religii na świadectwie szkolnym wynika z konsekwencji organizowania nauczania religii przez szkoły publiczne. Ponadto świadectwo szkolne obejmuje wszystkie zajęcia szkolne, więc nie ma przesłanek do obligatoryjnego wyłączenia religii. Trybunał nie podzielił obaw skarżącego związanych z mogącą wystąpić nietolerancją religijną, stwierdzając, że, po pierwsze, uwidoczniony na świadectwie stopień nie wskazuje konkretnej religii. Po drugie, ocena na świadectwie może dotyczyć jednocześnie religii jak i etyki w przypadku, gdy uczeń uczęszcza na obydwa te przedmioty<a href="#_ftn21" name="_ftnref21" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref21"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[21]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">Natomiast w wyroku z dnia 2 grudnia 2009 r.<a href="#_ftn22" name="_ftnref22" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref22"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[22]</span></span></span></span></span></span></a> Trybunał Konstytucyjny, opierając się na konstatacjach z wyroku z dnia 20 kwietnia 1993 r., dodał, że wliczanie ocen z religii lub etyki do średniej rocznej lub średniej końcowej jest konsekwencją umieszczania ocen z religii lub etyki na świadectwie szkolnym. Zdaniem Trybunału konsekwencją ocen z religii na świadectwie szkolnym jest także równoprawna z innymi przedmiotami nauczania możliwość wliczania ocen z religii i etyki do średniej rocznej lub końcowej. Zarzut naruszenia zasady świeckości i neutralności państwa z powodu wliczania oceny z religii do średniej końcowej należy rozpatrywać w kontekście ocen z religii na świadectwach szkolnych, co wynika z wprowadzenia nauki religii w szkołach publicznych. Zdaniem sędziów, wskazana przez wnioskodawcę odmienność co do kryteriów oceny z religii jest nieuchronna, skoro przedmiotem nauczania jest religia, a nie religioznawstwo. Jak argumentował Trybunał, nauczanie religii jest jednym z przejawów wolności religii w świetle współczesnych standardów pluralistycznego społeczeństwa demokratycznego. Nie jest rolą państwa narzucanie programu nauczania religii i sprowadzanie programu do nauczania religioznawstwa. Zdaniem sędziów oznaczałoby to naruszenie konstytucji, gdyż państwo ingerując w ten sposób nie zachowałoby bezstronności w sprawach przekonań religijnych oraz swobody ich wyrażania w życiu publicznym<span style="background:#f8f8f8">.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">Trybunał w omawianym wyroku z 2009 r. zajął się jeszcze kwestią zarzutu, że wliczanie oceny z religii do średniej ocen podwyższa średnią, co wpływa na nierówne traktowanie uczniów, którzy nie uczęszczają na żadne ze wskazanych zajęć. W ocenie Trybunału nie można z góry zakładać, że wliczanie ocen z religii lub etyki do średniej spowoduje podwyższenie średniej, bo może to zależeć w poszczególnych przypadkach od różnych czynników. Ponadto, jak zauważył sąd konstytucyjny, „zaskarżone rozporządzenie stanowi o wliczaniu do średniej rocznej i średniej końcowej rocznych ocen nie tylko z religii, ale także z etyki oraz z «dodatkowych zajęć edukacyjnych», co stwarza dodatkowe możliwości podwyższania średniej”<a href="#_ftn23" name="_ftnref23" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref23"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[23]</span></span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">Warto dodać, że powyższe stanowisko jest zgodne ze zdaniem odrębnym do wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Grzelak przeciwko Polsce<a href="#_ftn24" name="_ftnref24" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref24"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[24]</span></span></span></span></span></span></a>. W ocenie sędziego Davida Thóra Björgvinssona ewentualny pozytywny lub negatywny wpływ nieuczestniczenia w lekcjach religii lub etyki (a przez to nieotrzymania oceny) na średnią ocen jest kwestią czystych spekulacji. Jak dodał sędzia, ewentualna ocena danego ucznia za ten przedmiot zależałaby od jego wyników. Natomiast sama możliwość, że dobry wynik przyczyniłby się do podwyższenia średniej, nie może być wystarczającą podstawą do stwierdzenia różnicy w traktowaniu na podstawie art. 14 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Zdaniem doktryny prawa wyznaniowego, powyższe rozwiązanie jest słuszne, bowiem z jednej strony docenia wysiłek uczniów wybierających przedmioty fakultatywne. Po drugie, wliczanie oceny do średniej dotyczy nie tylko religii lub etyki, ale wszystkich przedmiotów nadobowiązkowych. A to zaś powinno być postrzegane właśnie w kategoriach równego traktowania przedmiotów szkolnych i sprawiedliwego wynagradzania pracy uczniów, a nie jako forma wywierania nacisku w kwestiach światopoglądowych<a href="#_ftn25" name="_ftnref25" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref25"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[25]</span></span></span></span></span></a>. Ponadto należy uwzględnić aspekt pedagogiczny wystawiania ocen z danego przedmiotu, który działa motywująco na ucznia wspierając tym samym jego rozwój. Natomiast pomijanie oceny z religii przy obliczaniu średniej może działać antywychowawczo<a href="#_ftn26" name="_ftnref26" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref26"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[26]</span></span></span></span></span></a>. Ocena z religii może również stanowić pomoc dla nadzoru pedagogicznego, który, dokonując ewaluacji procesu dydaktycznego, bada, czy nauczyciel religii wywiązuje się z ustalonych standardów oceniania i klasyfikowania<a href="#_ftn27" name="_ftnref27" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref27"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[27]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Większość przedstawionych powyżej argumentów znajdzie zastosowanie także do wliczania do średniej ocen z przedmiotów nieobowiązkowych wybieranych w toku studiów wyższych (np. laboratoria, wykłady monograficzne). W przypadku tych zajęć pratyka ta nie jest w kwestionowana. Podstawowym uzasadnieniem w przypadku wykładów związanych z kierunkiem studiów pozostaje wynagrodzenie większej aktywności, dociekliwości i zaangażowania studenta. Praktyka ta ma działać także motywująco w obszarze decyzji o nabyciu ponadprogramowej wiedzy i kompetencji. Trudno nie odnieść wrażenia, że w przypadku postulatów usunięcia oceny z religii lub etyki ze świadectwa szkolnego czy niewliczania jej do średniej ocen mechanizm ten ma zostać odwrócony, w celu zniechęcenia uczniów do uczestnictwa w zajęciach kształtujących pożądane społecznie postawy moralne i etyczne<a href="#_ftn28" name="_ftnref28" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref28"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[28]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Przedmiotowy system oceniania z religii</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><em><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">System oceniania z religii zawarto w „Zasadach oceniania osiągnięć edukacyjnych z religii rzymskokatolickiej w szkołach publicznych</span></span></span></span></span></em><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">” z dnia 25 sierpnia 2008 r.<a href="#_ftn29" name="_ftnref29" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref29"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[29]</span></span></span></span></span></span></span></a> opracowanych m.in. na podstawie przepisów prawa powszechnego</span></span></span></span><a href="#_ftn30" name="_ftnref30" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref30"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[30]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black"> oraz „<em><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Dyrektorium Kościoła katolickiego w Polsce” </span></em>z 20 czerwca 2001 r.<a href="#_ftn31" name="_ftnref31" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref31"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[31]</span></span></span></span></span></span></span></a></span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><strong><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="font-weight:normal">Zgodnie z p. 83 „Dyrektorium Kościoła Katolickiego w Polsce” „</span></span></span></span></strong><em><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">podstawą wystawiania oceny szkolnej w nauczaniu religii jest wiedza ucznia, jego umiejętności, a także aktywność, pilność i sumienność. Nie powinno się natomiast oceniać za udział w praktykach religijnych. Należy, bowiem przyjąć zasadę, obecną też w katechezie parafialnej przed 1990 rokiem, że życie religijne jest przedmiotem osądu sumienia dokonywanego wobec Boga”</span></span></span></em><a href="#_ftn32" name="_ftnref32" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref32"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[32]</span></span></span></span></span></span></span></a><em><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">.</span></span></span></em></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Zgodnie §2 ust. 2 „Zasad <em><span style="background:white"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">oceniania osiągnięć edukacyjnych z religii rzymskokatolickiej w szkołach publicznych</span></span></span></em>”, ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia z religii polega na rozpoznawaniu przez nauczyciela religii poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań edukacyjnych wynikających z „Podstawy programowej katechezy Kościoła katolickiego w Polsce” oraz realizowanego przez nauczyciela programu nauczania, uwzględniającego ten dokument. W tym samym dokumencie dodano, że ocenianiu nie podlegają praktyki religijne (§2 ust. 3), a ocenianie osiągnięć edukacyjnych uczniów z religii odbywa się w ramach oceniania wewnątrzszkolnego (§ 3 ust. 1).</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">W myśl postanowień omawianego dokumentu celem oceniania jest systematyczne informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych oraz o postępach w tym zakresie; udzielanie uczniowi pomocy w samodzielnym planowaniu jego rozwoju; motywowanie ucznia do dalszych postępów w nauce; dostarczenie rodzicom (prawnym opiekunom) i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach w nauce oraz o specjalnych uzdolnieniach ucznia oraz umożliwienie nauczycielom religii doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno-wychowawczej (§ 3 ust. 2).</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Zgodnie z § 5 ust. 1 oceny z religii są jawne dla ucznia i jego rodziców. Ponadto na wniosek ucznia lub jego rodziców nauczyciel religii uzasadnia ustaloną ocenę w sposób określony w statucie szkoły, a także udostępnia uczniowi lub jego rodzicom do wglądu ocenione pisemne prace kontrolne oraz inną dokumentację dotyczącą oceniania ucznia (§ 5 ust. 2-3). Analogicznie jak w §9 ust. 2 rozporządzenia MEN z 1992 r. ocena roczna z religii nie ma wpływu na promocję do klasy programowo wyższej ani na ukończenie szkoły (§10 ust. 2). Uczeń, który nie otrzymał oceny rocznej z religii lub uzyskał niedostateczną, powinien uzupełnić braki w następnym roku szkolnym, przy uwzględnieniu form i terminów ustalonych przez nauczyciela religii (§ 14 ust. 15).</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Konkludując, powyższe wytyczne pozostają w zgodzie z treścią aktualnie obowiązującego rozporządzenia MEN z 2019 r., zgodnie z którym podstawą do wystawienia oceny jest poziom i postępy w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do odpowiednio wymagań i efektów kształcenia (§8). Natomiast takim kryterium zdecydowanie nie jest udział w praktykach religijnych. </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Podsumowanie</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Edukacja religijna w przedszkolach i szkołach publicznych stanowi emanację podstawowych praw człowieka, zwłaszcza prawa do wolności religijnej oraz prawa rodziców do nauczania i wychowania dzieci zgodnie z ich przekonaniami religijnymi. Jako równoprawny z innymi przedmiot szkolny religia podlega takiemu samemu ocenianiu jak pozostałe przedmioty szkolne. Co istotne, ocenianiu podlega poziom i opanowanie wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej i realizowanych w szkole programów nauczania uwzględniających tę podstawę, a nie to, czy uczeń spełnia praktyki religijne. Innymi słowy, kryteria oceny z przedmiotu, jakim jest religia (mimo swych odrębności metodologicznych), nie różnią się w zasadniczy sposób od pozostałych przedmiotów „niewyznaniowych”. Tak rozumiana ocena podlega wliczaniu do średniej (rocznej i końcowej), co nie stanowi przejawu dyskryminacji uczniów nie uczęszczających na religię. Mają oni bowiem możliwość podwyższenia swojej średniej poprzez udział albo w zajęciach z etyki, albo – w braku takiej woli – w jeszcze innych „dodatkowych zajęciach edukacyjnych”.<span style="background:#f8f8f8"><span style="color:black"> Ponadto, </span></span><span style="background:white"><span style="color:black">choć religia jest przedmiotem do wyboru, to z chwilą złożenia stosownego oświadczenia przez rodziców lub pełnoletnich uczniów staje się jednak przedmiotem obowiązkowym. W świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego nie ulega wątpliwości, że konsekwencją nauczania religii może być zamieszczanie ocen z religii na świadectwie szkolnym, a konsekwencją ocen z religii na świadectwie szkolnym może być także równoprawna z innymi przedmiotami nauczania możliwość wliczania ocen z religii lub etyki do średniej rocznej lub średniej końcowej. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="background:white"><span style="color:black">Dr Kinga Szymańska - analityk Centrum Badań i Analiz Ordo Iuris</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="background:white"><span style="color:black">Łukasz Bernaciński - członek Zarządu Ordo Iuris</span></span></span></span></span></span></p> <div> <div id="ftn32"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> </div> </div> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-zdjecie2.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-zdjecie2.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--analiza-prawna--field-zdjecie2.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2024-02/AdobeStock_294347883%20%281%29.jpeg?itok=ZzpLTMOx" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> Wolność religii w szkole <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--analiza-prawna.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/religia" hreflang="pl">religia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/szkola" hreflang="pl">szkoła</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/edukacja-0" hreflang="pl">Edukacja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/chrzescijanstwo" hreflang="pl">chrześcijaństwo</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/kosciol" hreflang="pl">kościół</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/katecheza" hreflang="pl">katecheza</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-przypisy--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-przypisy.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-przypisy.html.twig * field--text-long.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div><p class="text-align-justify">[1]Radio ZET, Wiceszefowa MEN zapowiada zmiany w szkołach. "Chcielibyśmy, żeby to weszło od 1 września", <a href="https://wiadomosci.radiozet.pl/Gosc-Radia-ZET/wiceszefowa-men-zapowiada-zmiany-w-szkolach-chcielibysmy-zeby-to-weszlo-od-1-wrzesnia">https://wiadomosci.radiozet.pl/Gosc-Radia-ZET/wiceszefowa-men-zapowiada-zmiany-w-szkolach-chcielibysmy-zeby-to-weszlo-od-1-wrzesnia</a> (dostęp: 25.01.2024).</p> <p class="text-align-justify">[2] Nowacka o lekcjach religii: Dwie godziny to jest przesada, 13.12.2023, <a href="https://www.rmf24.pl/fakty/polska/news-nowacka-o-lekcjach-religii-dwie-godziny-to-jest-przesada,nId,7206792">https://www.rmf24.pl/fakty/polska/news-nowacka-o-lekcjach-religii-dwie-godziny-to-jest-przesada,nId,7206792</a> (dostęp: 25.01.2024).</p> <p class="text-align-justify">[3]Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, <a href="https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12381254">https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12381254</a> (dostęp: 29.01.2024).</p> <p class="text-align-justify">[4]Uzasadnienie do projektu rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, <a href="https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12381254">https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12381254</a> (dostęp: 29.01.2024).</p> <p class="text-align-justify">[5]Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. z 1997 Nr 78 poz. 483, z późn. zm. </p> <p class="text-align-justify">[6]Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, podpisany w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r., Dz. U. z 1998 Nr 51 poz. 318. </p> <p class="text-align-justify">[7]Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, Dz. U. 1991 Nr 95 poz. 425, z późn. zm.</p> <p class="text-align-justify">[8]Szerzej na ten temat: K. Szymańska, Umieszczanie lekcji religii przed lub po lekcjach z innych przedmiotów tylko ze względu na jej wyznaniowy charakter stanowi wyraz dyskryminacji, <a href="https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/umieszczanie-lekcji-religii-przed-lub-po-lekcjach-z-innych-przedmiotow">https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/umieszczanie-lekcji-religii-przed-lub-po-lekcjach-z-innych-przedmiotow</a> (dostęp: 25.01.2024); K. Szymańska, Finansowanie lekcji religii w Polsce, <a href="https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/finansowanie-lekcji-religii-w-polsce">https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/finansowanie-lekcji-religii-w-polsce</a> (dostęp: 25.01.2024)</p> <p class="text-align-justify">[9]KEP: Nie ma podstaw prawnych do organizowania zajęć z religii wyłącznie na pierwszych bądź ostatnich godzinach lekcyjnych, <a href="https://serwisy.gazetaprawna.pl/edukacja/artykuly/1407245,komisja-wychowania-kep-o-zajeciach-z-religii-na-pierwszych-i-ostatnich-lekcjach.html">https://serwisy.gazetaprawna.pl/edukacja/artykuly/1407245,komisja-wychowania-kep-o-zajeciach-z-religii-na-pierwszych-i-ostatnich-lekcjach.html</a> (dostęp: 25.01.2024).</p> <p class="text-align-justify">[10]Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach (w brzmieniu obowiązującym od 1 września 2017 r.), Dz. U. poz. 155 z późn. zm.</p> <p class="text-align-justify">[11]K. Dyda, Analiza przepisów prawa dotyczących umieszczenia oceny z religii na świadectwie szkolnym ze szczególnym uwzględnieniem edukacji domowej, 08.08.2019, <a href="https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/analiza-przepisow-prawa-dotyczacych-umieszczenia-oceny-z-religii-na">https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/analiza-przepisow-prawa-dotyczacych-umieszczenia-oceny-z-religii-na</a> (dostęp: 25.01.2024)</p> <p class="text-align-justify">[12]Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji, Dz. U. 2017 poz. 1646 z późn. zm.</p> <p class="text-align-justify">[13]Kuratorium Oświaty w Kielcach, Informacja dotycząca oceniania uczniów z religii organizowanej w grupie międzyszkolnej lub w pozaszkolnym punkcie katechetycznym, <a href="https://kuratorium.kielce.pl/67581/informacja-dotyczaca-oceniania-uczniow-z-religii-organizowanej-w-grupie-miedzyszkolnej-lub-w-pozaszkolnym-punkcie-katechetycznym/">https://kuratorium.kielce.pl/67581/informacja-dotyczaca-oceniania-uczniow-z-religii-organizowanej-w-grupie-miedzyszkolnej-lub-w-pozaszkolnym-punkcie-katechetycznym/</a> (dostęp: 25.01.2024)</p> <p class="text-align-justify">[14]B. Barszczewska, Ocena z religii wlicza się do średniej, nawet gdy wystawiono ją poza szkołą, <a href="https://www.prawo.pl/oswiata/ocena-z-religii-wlicza-sie-do-sredniej-nawet-gdy-wystawiono-ja-poza-szkola,131570.html">https://www.prawo.pl/oswiata/ocena-z-religii-wlicza-sie-do-sredniej-nawet-gdy-wystawiono-ja-poza-szkola,131570.html</a> (dostęp: 25.01.2024)</p> <p class="text-align-justify">[15]Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z 7 czerwca 2023 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych, Dz. U. 2023 poz. 1120. </p> <p class="text-align-justify">[16]M. Graf, Zajęcia religii w dzienniku po przejściu ucznia na nauczanie indywidualne, <a href="https://epedagogika.pl/pytanie-dnia/zajecia-religii-w-dzienniku-po-przejsciu-ucznia-na-nauczanie-indywidualne-6556.html">https://epedagogika.pl/pytanie-dnia/zajecia-religii-w-dzienniku-po-przejsciu-ucznia-na-nauczanie-indywidualne-6556.html</a> (dostęp: 25.01.2024)</p> <p class="text-align-justify">[17]M. Celuch, Ocena z religii na świadectwie, gdy uczeń uczęszczał na zajęcia tylko w pierwszym półroczu, <a href="https://www.portaloswiatowy.pl/ocenianie-uczniow/ocena-z-religii-na-swiadectwie-gdy-uczen-uczeszczal-na-zajecia-tylko-w-pierwszym-polroczu-13601.html">https://www.portaloswiatowy.pl/ocenianie-uczniow/ocena-z-religii-na-swiadectwie-gdy-uczen-uczeszczal-na-zajecia-tylko-w-pierwszym-polroczu-13601.html</a> (dostęp: 25.01.2024).</p> <p class="text-align-justify">[18]M. Celuch, Ocena z religii–zasady wpisywania na świadectwo szkolne, <a href="https://www.portaloswiatowy.pl/dokumentacja-nauczania/ocena-z-religii-zasady-wpisywania-na-swiadectwo-szkolne-15445.html">https://www.portaloswiatowy.pl/dokumentacja-nauczania/ocena-z-religii-zasady-wpisywania-na-swiadectwo-szkolne-15445.html</a> (dostęp: 25.01.2024)</p> <p class="text-align-justify">[19]Obwieszczenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 10 listopada 2023 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, Dz. U. 2023 poz. 2572.</p> <p class="text-align-justify">[20]Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 kwietnia 1993 r., sygn. U 12/92.</p> <p class="text-align-justify">[21]Tamże.</p> <p class="text-align-justify">[22] Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 grudnia 2009 r., sygn. U 10/07.</p> <p class="text-align-justify">[23]Tamże. </p> <p class="text-align-justify">[24]Wyrok w sprawie Grzelak przeciwko Polsce – opinia odrębna, skarga nr 7710/02, s. 31, <a href="https://trybunal.gov.pl/polskie-akcenty-w-orzecznictwie-miedzynarodowym/rada-europy-europejski-trybunal-praw-czlowieka/w-sprawach-polskich/art/8251-sprawa-grzelak-przeciwko-polsce-skarga-nr-7710-02-wyrok-z-15-czerwca-2010-r/">https://trybunal.gov.pl/polskie-akcenty-w-orzecznictwie-miedzynarodowym/rada-europy-europejski-trybunal-praw-czlowieka/w-sprawach-polskich/art/8251-sprawa-grzelak-przeciwko-polsce-skarga-nr-7710-02-wyrok-z-15-czerwca-2010-r/</a> (dostęp: 25.01.2024); szerzej na ten temat wraz z cytowaną literaturą: D. Szczepański, Wolność sumienia i wyznania a nauczanie religii w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, w: Międzynarodowa ochrona praw człowieka – współczesne problemy na świecie, M. Jabłoński, T. Jurczyk, P. Gutierrez (red.), Wrocław 2015, s. 70-77.</p> <p class="text-align-justify">[25]K. Więcek, Nauczanie religii katolickiej w polskiej szkole publicznej w kontekście prawa rodziców do wychowania religijnego dzieci – aspekty historyczne i wybrane aktualne problemy, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 16 (2013), s. 204.</p> <p class="text-align-justify">[26]A. Mezglewski, Aspekty prawne nauczania religii w szkołach publicznych, „Premislia Christiana” 14(2010/2011), s. 38.</p> <p class="text-align-justify">[27]M. Pisarek, Obecność nauczania religii w publicznym systemie oświaty w świetle obowiązującego prawa, Rzeszów 2013, s. 68.</p> <p class="text-align-justify">[28] Por. Ł. Bernaciński, M. Olszówka, Konieczność nadania lekcjom etyki właściwego miejsca w programie nauczania oraz dowartościowania elementów wychowawczych w systemie edukacji, <a href="https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/koniecznosc-nadania-lekcjom-etyki-wlasciwego-miejsca-w-programie-nauczania">https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/koniecznosc-nadania-lekcjom-etyki-wlasciwego-miejsca-w-programie-nauczania</a> (dostęp: 25.01.2024).</p> <p class="text-align-justify">[29]Komisja Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski, Zasady oceniania osiągnięć edukacyjnych z religii rzymskokatolickiej w szkołach publicznych, <a href="http://katecheza-old.episkopat.pl/index.php/menu/nauczanie-religii-w-szkole/dokumenty-koscielne/82-zasady-oceniania-osiagniec-edukacyjnych-z-religii-rzymsko-katolickiej-w-szkolach">http://katecheza-old.episkopat.pl/index.php/menu/nauczanie-religii-w-szkole/dokumenty-koscielne/82-zasady-oceniania-osiagniec-edukacyjnych-z-religii-rzymsko-katolickiej-w-szkolach</a> (dostęp: 25.01.2024) </p> <p class="text-align-justify">[30]W szczególności odwołano się w jego treści do ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, rozporządzenia MEN z 1992 r. oraz rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. 2007 Nr 83 poz. 562) [uchylone - obecnie obowiązuje rozporządzenie MEN z 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, (t. j. Dz. U. 2023 poz. 2572)].</p> <p class="text-align-justify">[31]Komisja Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski, Dyrektorium Kościoła Katolickiego w Polsce, <a href="http://katecheza-old.episkopat.pl/index.php/menu/biuro-programowania-katechezy/dokumenty-dotyczace-dzialalnosci-bpk/24-dyrektorium-katechetyczne-kosciola-katolickiego-w-polsce">http://katecheza-old.episkopat.pl/index.php/menu/biuro-programowania-katechezy/dokumenty-dotyczace-dzialalnosci-bpk/24-dyrektorium-katechetyczne-kosciola-katolickiego-w-polsce</a>  (dostęp: 25.01.2024)</p> <p class="text-align-justify">[32]Komisja Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski, Zasady oceniania osiągnięć edukacyjnych z religii rzymskokatolickiej w szkołach publicznych, <a href="http://katecheza-old.episkopat.pl/index.php/menu/nauczanie-religii-w-szkole/dokumenty-koscielne/82-zasady-oceniania-osiagniec-edukacyjnych-z-religii-rzymsko-katolickiej-w-szkolach">http://katecheza-old.episkopat.pl/index.php/menu/nauczanie-religii-w-szkole/dokumenty-koscielne/82-zasady-oceniania-osiagniec-edukacyjnych-z-religii-rzymsko-katolickiej-w-szkolach</a> (dostęp: 25.01.2024)</p> </div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> Thu, 01 Feb 2024 13:30:26 +0000 filip.bator 5184 at https://ordoiuris.pl Między biznesem a religijnością. Kontrowersje wokół „sekt biznesowych” https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/miedzy-biznesem-religijnoscia-kontrowersje-wokol-sekt-biznesowych <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Między biznesem a religijnością. Kontrowersje wokół „sekt biznesowych” <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>wt., 01/30/2024 - 16:44</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">· Status „kościoła” jako formy prawnej staje się coraz bardziej atrakcyjny dla niektórych podmiotów ze względu na szeroki zakres korzyści ekonomicznych. </span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">· Zbyt liberalne przepisy prawa polskiego w kwestii rejestracji związku wyznaniowego sprawiają, że status „kościoła” jest łatwy do uzyskania również przez organizacje, dla których celem jest przede wszystkim zysk a nie „zaspokajanie potrzeb religijnych”.</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">· Instytut Ordo Iuris przygotował analizę, w której postuluje zmianę przepisów prawa, tak aby nadanie wspólnotom religijnym statusu „związku wyznaniowego” i tym samym uzyskanie szeregu przywilejów finansowych nie odbywało się w praktyce automatycznie.</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><a href="https://ordoiuris.pl/uprawnienia-przyslugujace-kosciolom-i-innym-zwiazkom-wyznaniowym" style="color:#0563c1; text-decoration:underline">PRZECZYTAJ ANALIZĘ - LINK</a></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Gwarantowana konstytucyjnie wolność religii ma nie tylko wymiar indywidualny, ale również kolektywny. Kościoły i inne związki wyznaniowe są uprawnione do korzystania z wolności religijnej, a realizację tych praw gwarantuje państwo. Uzewnętrznienie religii w formie wspólnotowej zostało zagwarantowane w art. 53 ust. 1 Konstytucji RP i przejawia się m.in. poprzez działalność w prawnie przewidzianej formie (rejestracja związku wyznaniowego i nabycie osobowości prawnej). Natomiast zasada poszanowania autonomii i wzajemnej niezależności kościoła i państwa została określona w art. 25 ust. 3 Konstytucji RP, a warunkiem jej istnienia jest podmiotowość prawna wspólnot religijnych. Związek wyznaniowy z chwilą wpisu do rejestru uzyskuje osobowość prawną. Uprawnienia jakie zostają przyznane w sferze publicznej, wynikają z jego podstawowej funkcji, czyli zaspokajania potrzeb religijnych. Jest to podstawowe i fundamentalne kryterium odróżniające wspólnoty religijne od niereligijnych instytucji światopoglądowych. </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Należy jednak podkreślić, że ta bezstronność światopoglądowa racjonalnego ustawodawcy nie stoi w sprzeczności z uprawnieniami państwa do formułowania wymogów rejestracji i zasad funkcjonowania związków wyznaniowych, w szczególności, jeśli wiąże się to z przyznawaniem przywilejów, nie tylko w aspekcie kultu religijnego, ale również o charakterze podatkowym, edukacyjnym czy kulturowym. Tym samym, choć polskie przepisy prawa nie przewidują obowiązku uregulowania statusu prawnego zrzeszeń światopoglądowych, to dopiero uregulowany - w drodze ustawy lub decyzji administracyjnej - status prawny takiej organizacji ma wpływ na jej uprawnienia i uczestnictwo w obrocie prawnym. W szczególności podmioty o tak uregulowanej sytuacji prawnej zyskują szereg uprawnień, w tym te o charakterze finansowym.           </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Obecnie wyróżniamy pięć sposobów nabywania osobowości prawnej przez kościelne jednostki organizacyjne: z mocy prawa (<em><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">ex lege</span></em>), w trybie powiadomienia właściwego organu administracji państwowej, w drodze wydania rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw wyznań religijnych, dzięki rejestracji sądowej w Krajowym Rejestrze Sądowym, a także poprzez wpis do Rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych. Pierwsze cztery sposoby są właściwe co do zasady dla wspólnot religijnych, których status prawny określa indywidualna ustawa wyznaniowa. Ostatni tryb stosuje się do związków wyznaniowych, które działają na podstawie <span style="background:white"><span style="color:black">ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania. Jednocześnie stanowi on</span></span> główny sposób nadawania związkom wyznaniowym podmiotowości prawnej w Polsce. Jak zauważają przedstawiciele doktryny prawa, organ rejestrowy w zakresie badania doktryny religijnej ogranicza się wyłącznie do kryterium religijności jako takiej. Nie bada natomiast treści doktryny pod kątem jej słuszności czy prawdziwości. Dodatkowo ustawodawca w art. 33 i 34 wskazanej ustawy, precyzując przesłanki warunkujące wydanie decyzji kończących postępowanie rejestracyjne, ograniczył w jak największym stopniu swobodę organu rejestrowego w tym zakresie. Ponadto spełnienie ustawowych przesłanek przez wnioskodawcę obliguje organ administracyjny do dokonania wpisu i nie pozostawia mu swobody w działaniu. W konsekwencji, z chwilą wpisu do rejestru związek wyznaniowy otrzymuje uprzywilejowaną pozycję w postaci uprawnienia w uczestnictwie w publicznym obrocie prawnym na określonych zasadach, do których należy m.in. zwolnienie z opodatkowania przychodów z niegospodarczej działalności statutowej, możliwości uzyskiwania darowizn na cele kultu czy działalność o charakterze charytatywnym czy oświatowym. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Z tak liberalnych przepisów korzystają m.in. sekty biznesowe </span><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">(<i>business sects</i>) określane jako wspólnoty o charakterze religijnym, posiadające własny, indywidualny światopogląd, działające w pewnych ramach organizacyjnych, a jednocześnie izolujące się od reszty społeczeństwa oraz silnie akcentujące rolę przywódcy. „B</span><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">usiness sects” przypominają w wielu aspektach tradycyjne wspólnoty religijne jednak to co je odróżnia od związków wyznaniowych w tradycyjnym rozumieniu tego pojęcia jest koncentracja wokół sukcesu finansowego, co czyni je swego rodzaju przedsiębiorstwem ukierunkowanym na czerpanie zysku. Jednak, mimo że te religijne organizacje gospodarcze wydają się być dobrze zorganizowane, ich działalność budzi również pewne kontrowersje. Izolacja społeczna, charakterystyczna dla sekt biznesowych, stanowi wyzwanie. Prawo nie zawsze dostarcza narzędzi do monitorowania działań wewnętrznych tych organizacji, co może prowadzić do sytuacji, w których ich członkowie są pozbawieni ochrony prawnej w przypadku nadużyć lub naruszeń. Szereg wątpliwości nasuwa również skupienie na jednym przywódcy, które może prowadzić do sytuacji, gdzie obiektywna ocena indywidualnej decyzji staje się utrudniona, co potencjalnie zwiększa ryzyko nieprawidłowości. </span><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Jak wskazują przedstawiciele doktryny prawa, najczęściej to w ramach funkcjonowania właśnie takich grup dochodzi do naruszenia przepisów prawa, w szczególności tych chroniących życie, zdrowie, wolność lub władzę rodzicielską.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">„Zadaniem ustawodawcy jest skonstruowanie przepisów prawa w taki sposób, aby z jednej strony urzeczywistniały one konstytucyjne prawo do legalizacji struktur niezbędnych do zaspokojenia potrzeb religijnych, a z drugiej strony przeciwdziałały wykorzystywaniu instytucji związków wyznaniowych dla realizacji celów pozareligijnych. Polskie prawodawstwo jest niezwykle liberalne w zakresie określania odpowiednich wymogów po stronie związków wyznaniowych, które dzięki wpisowy do rejestru uzyskują dostęp do sfery publicznej i szeregu przywilejów. Przykładowo, obecnie organ administracyjny nie ma uprawnień do weryfikowania, czy wnioskodawca jest wyznawcą danego systemu przekonań czy też jedynie wyraża aprobatę dla powstania nowej wspólnoty o charakterze wyznaniowym. <span style="color:black">Kolejną istotną kwestią jest brak ustawowego obowiązku tożsamości doktrynalnej pomiędzy związkiem wyznaniowym rejestrowym a ustawowym i problematyka sukcesji doktrynalnej w przypadku ustawowego uregulowania sytuacji prawnej rejestrowanego związku wyznaniowego. Może to skutkować niebezpieczeństwem, w postaci dążenia osób niezwiązanych duchowo z daną wspólnotą, ale pełniących funkcje kierownicze, do zmiany w postaci uchwalenia ustawy odnoszącej się do związku wyznaniowego, co ma na celu umocnienie pozycji takich osób, jak również ograniczenie kontroli państwowej pod kątem zgodności prawa wewnętrznego z powszechnie obowiązującymi przepisami”.</span></span></span></span></span></span></p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2024-01/Firefly%20pienia%CC%A8dze%20modlitwa%20garnitur%2085161_0.jpg?itok=SzOOPcM7" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Adobe Stock</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/sekty-biznesowe" hreflang="pl">sekty biznesowe</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/kosciol" hreflang="pl">kościół</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/zwiazki-wyznaniowe" hreflang="pl">związki wyznaniowe</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Tue, 30 Jan 2024 15:44:26 +0000 filip.bator 5179 at https://ordoiuris.pl Normatywne podstawy funkcjonowania związków wyznaniowych w Polsce https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/normatywne-podstawy-funkcjonowania-zwiazkow-wyznaniowych-w-polsce <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--analiza-prawna.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> Normatywne podstawy funkcjonowania związków wyznaniowych w Polsce <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--analiza-prawna.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--analiza-prawna.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>wt., 01/30/2024 - 16:37</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--analiza-prawna.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Wstęp</span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Wolność religii, gwarantowana konstytucyjnie, ma nie tylko wymiar indywidualny, ale również kolektywny. Kościoły i inne związki wyznaniowe są uprawnione do korzystania z wolności religijnej, a realizację tych praw gwarantuje państwo<a href="#_ftn1" name="_ftnref1" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref1"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[1]</span></span></span></span></b></span></span></a>. Uzewnętrznienie religii w formie wspólnotowej jest gwarantowane przez art. 53 ust. 1 Konstytucji RP<a href="#_ftn2" name="_ftnref2" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref2"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[2]</span></span></span></span></b></span></span></a> i przejawia się m.in. poprzez prawo do wspólnych nabożeństw czy funkcjonowania w zorganizowanej, prawnie przewidzianej formie (rejestracja związku wyznaniowego i nabycie osobowości prawnej)<a href="#_ftn3" name="_ftnref3" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref3"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[3]</span></span></span></span></b></span></span></a>. Szczególnym zadaniem organu rejestrowego jest troska o interes publiczny i zapewnienie bezpieczeństwa obrotu prawnego<a href="#_ftn4" name="_ftnref4" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref4"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[4]</span></span></span></span></b></span></span></a>. </span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>            </b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Zasada poszanowania autonomii i wzajemnej niezależności kościoła i państwa została określona w art. 25 ust. 3 Konstytucji RP, a warunkiem jej istnienia jest podmiotowość prawna wspólnot religijnych. Związek wyznaniowy z chwilą wpisu do rejestru uzyskuje osobowość prawną. Uprawnienia jakie zostają przyznane w sferze publicznej, wynikają z jego podstawowej funkcji, czyli zaspokajania potrzeb religijnych. Jest to podstawowe i fundamentalne kryterium odróżniające wspólnoty religijne od niereligijnych instytucji światopoglądowych. Ustawodawca powinien gwarantować jednolite kryteria rejestracji związków wyznaniowych. Należy jednak podkreślić, że ta bezstronność światopoglądowa racjonalnego ustawodawcy nie stoi w sprzeczności z uprawnieniami państwa do formułowania wymogów rejestracji i zasad funkcjonowania związków wyznaniowych, w szczególności, jeśli wiąże się to z przyznawaniem przywilejów, nie tylko w aspekcie kultu religijnego, ale również o charakterze podatkowym, edukacyjnym czy kulturowym. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Powstawanie związków wyznaniowych jako przejaw wolności religijnej w aspekcie kolektywnym</span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Z prawa człowieka do samookreślenia można wyprowadzić prawo założenia nowej wspólnoty religijnej<a href="#_ftn5" name="_ftnref5" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref5"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[5]</span></span></span></span></span></span></a>. Wolność religii, gwarantowana konstytucyjnie, ma nie tylko wymiar indywidualny, ale również kolektywny. Związki wyznaniowe są uprawnione do korzystania z wolności religijnej, a podstawą ich funkcjonowania jest realizacja uprawnień indywidualnych ich członków<a href="#_ftn6" name="_ftnref6" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref6"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[6]</span></span></span></span></span></span></a>. Realizację tych praw gwarantuje państwo, a przejawem poszanowania wolności religijnej w wymiarze wspólnotowym jest gwarancja wolności kultu<a href="#_ftn7" name="_ftnref7" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref7"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[7]</span></span></span></span></span></span></a>. Uzewnętrznienie religii w formie wspólnotowej jest gwarantowane przez art. 53 ust. 1 Konstytucji RP i przejawia się m.in. poprzez prawo do wspólnych nabożeństw czy funkcjonowania w zorganizowanej, prawnie przewidzianej formie (rejestracja związku wyznaniowego i nabycie osobowości prawnej). </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Wolność religijną w aspekcie kolektywnym (na gruncie przepisów prawa państwowego) można rozumieć jako wolność kościołów, wypływającą z indywidualnej wolności religijnej członków danej wspólnoty, a źródłem tej wolności jest godność osoby ludzkiej wynikająca z art. 30 Konstytucji RP<a href="#_ftn8" name="_ftnref8" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref8"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[8]</span></span></span></span></span></span></a>. Zatem wolność religijna jest prawem przysługującym jednostce, natomiast wspólnotowa wolność religijna jest jej przejawem<a href="#_ftn9" name="_ftnref9" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref9"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[9]</span></span></span></span></span></span></a>. Powstawanie kościołów i innych związków wyznaniowych jest ściśle związane z indywidualnym prawem do tworzenia i możliwości uczestnictwa (w formie członkostwa) w danej wspólnocie religijnej, a realizacja przejawów tej wolności możliwa jest jedynie we wspólnocie. Co warte podkreślenia, powstawanie związków wyznaniowych i wolność ich tworzenia nie została wskazana <i>expressis verbis</i> w katalogu wskazanym w art. 53 Konstytucji RP<a href="#_ftn10" name="_ftnref10" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref10"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[10]</span></span></span></span></span></span></a>. Niemniej wolność ta jest ściśle powiązana z praktykowaniem, publicznym uczestnictwem, posiadaniem miejsc kultu, a wyartykułowana została w art. 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (dalej: u.g.w.s.w.)<a href="#_ftn11" name="_ftnref11" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref11"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[11]</span></span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Co do zasady formowanie związków wyznaniowych pozostaje poza obszarem regulacji prawnych, w tym kontekście, że nie ma obowiązujących zasad określania struktury organizacyjnej, kompetencji organów, reprezentacji i nie ma formalnego obowiązku ich rejestracji, co stanowi przejaw wolności religijnej. Odrębny reżim prawny odnosi się wyłącznie do kościołów i innych związków wyznaniowych, których sytuacja prawna jest już uregulowana w drodze umowy międzynarodowej, ustawy lub w trybie administracyjnym<a href="#_ftn12" name="_ftnref12" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref12"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[12]</span></span></span></span></span></span></a>. Tym samym, wyznawcy danej religii mogą dążyć do sformalizowania działalności w formie stowarzyszenia lub fundacji i uzyskać w ten sposób osobność prawną, jednakże co do zasady, niedopuszczalne jest wpisanie do rejestru organizacji, które nie są związkami wyznaniowi (nie mają charakteru wspólnoty religijnej)<a href="#_ftn13" name="_ftnref13" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref13"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[13]</span></span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">             </span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Pojęcie związku wyznaniowego w systemie prawa polskiego</span></span></span></b> </span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Pomimo, iż Konstytucja RP</span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black"> zawiera fundamentalne postanowienia dotyczące związków wyznaniowych oraz reguluje stosunki pomiędzy państwem a związkami wyznaniowymi, a</span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black"> pojęcie związku wyznaniowego pojawia się przepisach Konstytucji RP, to ustrojodawca nie podjął się zdefiniowania tego pojęcia na gruncie ustawy zasadniczej. W konsekwencji w polskim porządku konstytucyjnym brak jest jego definicji legalnej<a href="#_ftn14" name="_ftnref14" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref14"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[14]</span></span></span></span></span></span></a>. Schodząc do poziomu ustawodawstwa zwykłego  na uwagę zasługuje art. 2 ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, w którym prawodawca określa kościoły i inne związki wyznaniowe za pomocą definicji funkcjonalnej. W związku z tym pod pojęciem „kościoły i inne związki wyznaniowe” rozumie się te, które są zakładane w celu wyznawania i szerzenia wiary religijnej. Jednak tu pojawia się kolejny problem bowiem ustawodawca krajowy nie odróżnia kościołów od innych związków wyznaniowych jako odrębnych podmiotów prawa, lecz niezależnie od przyjętej przez daną konfesję nazwy (kościół, zbór, stowarzyszenie, wspólnota, związek wyznaniowy, zrzeszenie) włącza je do tej samej jakościowej kategorii, tj. „kościołów i innych związków wyznaniowych”<a href="#_ftn15" name="_ftnref15" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref15"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[15]</span></span></span></span></span></span></a>. Biorąc pod uwagę relację pojęć „kościół” i „związek wyznaniowy” stwierdzić można, że kościół jest typem związku wyznaniowego wyróżniający się nazwą od innych związków wyznaniowych<a href="#_ftn16" name="_ftnref16" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref16"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[16]</span></span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Zgodnie z przyjętym w doktrynie poglądem termin „kościół” jest zwyczajowo używany przez te związki wyznaniowe, które opierają się na doktrynie chrześcijańskiej (np. Kościół katolicki, Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny czy Kościół Chrześcijan Baptystów)<a href="#_ftn17" name="_ftnref17" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref17"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[17]</span></span></span></span></span></span></a>.  Zasada ta doznaje jednak wyjątków, gdyż są takie </span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">grupy religijne, w których nazwie znajduje się słowo „kościół”, chociaż nie odwołują się do chrześcijaństwa (np. Polski Kościół Słowiański). Należy zauważyć, że wyróżnienie „kościołów” spośród innych „związków wyznaniowych” nie niesie żadnych konsekwencji prawnych, brak jest bowiem unormowań, które przyznawałyby kościołom uprawnienia nieprzewidziane dla innych związków wyznaniowych<a href="#_ftn18" name="_ftnref18" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref18"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[18]</span></span></span></span></span></span></a>. Zgodnie z poglądami doktryny prawa wyznaniowego analiza przepisów </span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania pozwala na sformułowanie wniosku, iż kościoły i inne związki wyznaniowe to zakładane w celu wyznawania i szerzenia wiary religijnej wspólnoty religijne, które posiadają własny ustrój, doktrynę oraz obrzędy kulturowe<a href="#_ftn19" name="_ftnref19" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref19"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[19]</span></span></span></span></span></span></a>. Termin ten jednoznacznie określa religijny charakter organizacji i może być uznany za najszerszy zakresowo<a href="#_ftn20" name="_ftnref20" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref20"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[20]</span></span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Związek wyznaniowy oznacza zatem wspólnotę religijną zorganizowaną wokół określonych przekonań, w której panuje określony ustrój wewnętrzny<a href="#_ftn21" name="_ftnref21" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref21"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[21]</span></span></span></span></span></span></a>. Do jego cech charakterystycznych zaliczyć można zdolność do utworzenia organów wewnętrznych władzy, które reprezentują związek na zewnątrz i posiadają mandat w zakresie określania praw i obowiązków członków. To co odróżnia związek wyznaniowy od innych instytucji społecznych to cel, jakim jest realizacja i zaspokajanie potrzeb religijnych<a href="#_ftn22" name="_ftnref22" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref22"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[22]</span></span></span></span></span></span></a>. Związki wyznaniowe są zróżnicowane pod względem obrzędów, praktyk religijnych, dogmatów. Co zasady są finansowane z ofiar wiernych/ składek członkowskich. Niektóre ze związków wyznaniowych posiadają rozbudowane struktury organizacyjne takie jak np.</span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black"> kongregacje, zakony, bractwa i stowarzyszenia religijno-społeczne<a href="#_ftn23" name="_ftnref23" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref23"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[23]</span></span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Pojęcie „sekt biznesowych” </span></span></span></b></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Zdefiniowanie pojęcia „sekta” nastręcza pewnych trudności z uwagi na różnorodność istniejących grup, a także źródła i doktryny stanowiące podstawę nauczania<a href="#_ftn24" name="_ftnref24" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref24"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[24]</span></span></span></span></span></span></a>.  Podnieść należy, że pojęcie sekty jest różnorodnie definiowane także ze względu na dyscyplinę naukową, w ramach której jest tworzone. Dla porównania definicje tworzone w naukach prawnych i psychologicznych częściej odwołują się do kwestii potencjalnych zagrożeń niż te tworzone na gruncie socjologii i religioznawstwa<a href="#_ftn25" name="_ftnref25" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref25"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[25]</span></span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Polski porządek ustawowy nie dysponuje definicją legalną pojęcia „sekta”. W rezultacie zadania tego podjęli się przedstawiciele doktryny prawnej. Przykładowo według J. Krukowskiego za sektę należy uznać „grupę religijną bądź pseudoreligijną, izolującą się od reszty społeczeństwa, posiadającą silnie rozwiniętą strukturę władzy, która charakteryzuje się znaczną rozbieżnością celów deklarowanych i realizowanych oraz ukrywaniem norm w sposób istotny regulujących życie członków; grupę, która narusza podstawowe zasady współżycia społecznego, a jej wpływa na jednostkę, rodzinę lub społeczeństwo ma charakter destrukcyjny”<a href="#_ftn26" name="_ftnref26" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref26"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[26]</span></span></span></span></span></span></a>. Jak zauważa wspomniany znawca prawa wyznaniowego, sytuację prawną sekt należy rozpatrywać w kontekście nie tylko art. 53 Konstytucji RP ale i art. 13 Konstytucji, na mocy którego ustrojodawca zakazuje istnienia jedynie takich sekt, które „odwoływałyby się w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i komunizmu, a także tych, których program lub działalność zakłada lub dopuszcza nienawiść rasową i narodowościową”<a href="#_ftn27" name="_ftnref27" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref27"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[27]</span></span></span></span></span></span></a>. Natomiast w ujęciu przedstawicieli doktryny prawa karnego<a href="#_ftn28" name="_ftnref28" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref28"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[28]</span></span></span></span></span></span></a> „sekta to zespół ludzi powiązanych ze sobą wspólnym, z reguły uformowanym przez nich światopoglądem oraz stałymi bądź okresowymi formami kultowymi, pseudokultowymi oraz organizacyjnymi, zaś cele działania tego zespołu bądź formy realizacji wynikające z ich światopoglądu, zachowań kultowych lub pseudokultowych, nie są uznane przez państwo oraz są sprzeczne z prawem lub z zasadami współżycia społecznego”<a href="#_ftn29" name="_ftnref29" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref29"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[29]</span></span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">W tym miejscu, jedynie, aby zasygnalizować zagadnienie, które zostanie omówienie w dalszej części pracy, warto wskazać na termin „sekt biznesowych”, które są określane jako wspólnoty o charakterze religijnym, posiadające własny, indywidualny światopogląd, działające w pewnych ramach organizacyjnych, a jednocześnie izolujące się od reszty społeczeństwa oraz silnie akcentujące rolę przywódcy<a href="#_ftn30" name="_ftnref30" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref30"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[30]</span></span></span></span></span></span></a>. Jak wskazują przedstawiciele doktryny prawa najczęściej to w ramach funkcjonowania właśnie takich grup dochodzi do naruszenia przepisów prawa, w szczególności tych chroniących życie, zdrowie, wolność lub władzę rodzicielską<a href="#_ftn31" name="_ftnref31" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref31"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[31]</span></span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Formy prawne funkcjonowania związku wyznaniowego </span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Polskie przepisy prawa nie przewidują obowiązku uregulowania statusu prawnego zrzeszeń światopoglądowych. Tym samym dozwolone jest działanie grupy religijnej, rozumianej jako zbiorowość o charakterze socjologicznym. Niezarejestrowane związki wyznaniowe korzystają z gwarancji określonych w ustawie<a href="#_ftn32" name="_ftnref32" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref32"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[32]</span></span></span></span></span></span></a>. Jednakże dopiero uregulowany (w drodze ustawy lub decyzji administracyjnej) status prawny takiej organizacji ma wpływ na jej uprawnienia i uczestnictwo w obrocie prawnym, a tym samym dochodzi do poszerzenia możliwości korzystania z wolności religijnej i oddziaływania na osoby trzecie<a href="#_ftn33" name="_ftnref33" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref33"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[33]</span></span></span></span></span></span></a>. W szczególności podmioty o tak uregulowanej sytuacji prawnej zyskują szereg uprawnień, w tym te o charakterze finansowym<a href="#_ftn34" name="_ftnref34" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref34"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[34]</span></span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Osobowość prawna kościołów i innych związków wyznaniowych oraz związane z nią uprawnienia o charakterze majątkowym, stanowią przejaw gwarancji wolności sumienia i wyznania. Zgodnie z przepisami ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny<a href="#_ftn35" name="_ftnref35" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref35"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[35]</span></span></span></span></span></span></a> </span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">zdolność prawna to możliwość bycia podmiotem praw i obowiązków. Wspólnoty religijne i ich osoby prawne utworzone w oparciu o ustawy wyznaniowe można uznać za związki konfesyjne w znaczeniu prawnym<a href="#_ftn36" name="_ftnref36" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref36"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[36]</span></span></span></span></span></span></a>. W polskim porządku prawnym osobowość prawną posiada każda wspólnota religijna rozumiana jako całość oraz poszczególne jej jednostki organizacyjne<a href="#_ftn37" name="_ftnref37" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref37"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[37]</span></span></span></span></span></span></a>. Jednakże dla stania się podmiotem praw i obowiązków nie wystarczy posiadanie kościelnej osobowości prawnej, gdyż jednostki organizacyjne wspólnot konfesyjnych muszą uzyskać osobowość prawną w prawie polskim, aby móc samodzielnie działać w przestrzeni regulowanej prawem państwowym<a href="#_ftn38" name="_ftnref38" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref38"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[38]</span></span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Celem podsumowania, można wskazać na pięć sposobów nabywania osobowości prawnej przez kościelne jednostki organizacyjne: z mocy prawa (<em><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">ex lege</span></em>), w trybie powiadomienia właściwego organu administracji państwowej, w drodze wydania rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw wyznań religijnych, dzięki rejestracji sądowej w Krajowym Rejestrze Sądowym, a także poprzez wpis do Rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych. Pierwsze cztery sposoby są właściwe co do zasady dla wspólnot religijnych, których status prawny określa indywidualna ustawa wyznaniowa. Ostatni tryb stosuje się do związków wyznaniowych, które działają na podstawie u.g.w.s.w.<a href="#_ftn39" name="_ftnref39" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref39"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[39]</span></span></span></span></span></span></a> </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Szczególne znaczenie ma przewidziany przez ustawodawcę system określania statusu prawnego kościoła lub innego związku wyznaniowego, tj. w drodze ustawy albo w formie decyzji administracyjnej. Obecnie dominującym sposobem nadawania podmiotowości prawnej w Polsce jest tryb administracyjny w formie wpisu do rejestru<a href="#_ftn40" name="_ftnref40" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref40"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[40]</span></span></span></span></span></span></a>. <span style="background:white">Rejestr działa na podstawie ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania oraz rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 marca 1999 r. w sprawie rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych<a href="#_ftn41" name="_ftnref41" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref41"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[41]</span></span></span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Do rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych wpisanych jest ponad 170 różnych grup religijnych<a href="#_ftn42" name="_ftnref42" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref42"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[42]</span></span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Kolejnym sposobem regulacji sytuacji prawnej danego związku wyznaniowego stano</span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">wi tryb ustawowy.</span></span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black"> Ta forma wymaga zawarcia uprzedniego porozumienia z Radą Ministrów na podstawie art. 25 ust. 5 Konstytucji RP<a href="#_ftn43" name="_ftnref43" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref43"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[43]</span></span></span></span></span></span></a>. </span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Umowy zawierane przez Radę Ministrów z kościołem innym niż Kościół katolicki albo z innym związkiem wyznaniowym nie mają charakteru prawotwórczego. Natomiast charakter taki posiada ustawa uchwalona na podstawie takiej umowy. Umowa zaś posiada charakter współwyznaczający zakres takiej ustawy i ogranicza swobodę ustawodawcy<a href="#_ftn44" name="_ftnref44" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref44"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[44]</span></span></span></span></span></span></a>. </span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Wniosek o uregulowanie sytuacji prawnej w tym trybie nie jest uzależniony od szczególnych warunków, a państwo nie jest zobligowane do rozpatrzenie wniosku pozytywnie. Nie ma obowiązku obligatoryjnego zawarcia umowy przez strony, a nawet jeśli dojdzie do jej zawarcia, to nie determinuje to decyzji państwa o uchwaleniu ustawy<a href="#_ftn45" name="_ftnref45" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref45"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[45]</span></span></span></span></span></span></a>. Obecnie, w oparciu o przepisy odrębnych ustaw, funkcjonuje piętnaście kościołów oraz innych związków wyznaniowych<a href="#_ftn46" name="_ftnref46" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref46"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[46]</span></span></span></span></span></span></a>:</span></span></span></span></span></span></span></p> <ul><li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Kościół katolicki, którego sytuacja prawna została uregulowana w formie ratyfikowanej umowy międzynarodowej, tj. Konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzeczypospolitą Polską z dnia 28 lipca 1993 r.<a href="#_ftn47" name="_ftnref47" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref47"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[47]</span></span></span></span></span></span></a>, a także ustawą z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej<a href="#_ftn48" name="_ftnref48" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref48"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[48]</span></span></span></span></span></span></a>, </span></span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny<a href="#_ftn49" name="_ftnref49" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref49"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[49]</span></span></span></span></span></span></a>,</span></span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Kościół Ewangelicko-Augsburski<a href="#_ftn50" name="_ftnref50" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref50"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[50]</span></span></span></span></span></span></a>, </span></span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Kościół Ewangelicko-Reformowany<a href="#_ftn51" name="_ftnref51" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref51"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[51]</span></span></span></span></span></span></a>,</span></span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Kościół Ewangelicko-Metodystyczny<a href="#_ftn52" name="_ftnref52" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref52"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[52]</span></span></span></span></span></span></a>, </span></span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Kościół Chrześcijan Baptystów<a href="#_ftn53" name="_ftnref53" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref53"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[53]</span></span></span></span></span></span></a>,</span></span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Kościół Adwentystów Dnia Siódmego<a href="#_ftn54" name="_ftnref54" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref54"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[54]</span></span></span></span></span></span></a>, </span></span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Kościół Polskokatolicki<a href="#_ftn55" name="_ftnref55" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref55"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[55]</span></span></span></span></span></span></a>, </span></span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">gminy wyznaniowe żydowskie tworzące Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich<a href="#_ftn56" name="_ftnref56" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref56"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[56]</span></span></span></span></span></span></a>, </span></span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Kościół Katolicki Mariawitów<a href="#_ftn57" name="_ftnref57" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref57"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[57]</span></span></span></span></span></span></a>, </span></span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Kościół Starokatolicki Mariawitów<a href="#_ftn58" name="_ftnref58" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref58"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[58]</span></span></span></span></span></span></a>, </span></span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Kościół Zielonoświątkowy<a href="#_ftn59" name="_ftnref59" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref59"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[59]</span></span></span></span></span></span></a>,</span></span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Wschodni Kościół Staroobrzędowy nieposiadający hierarchii duchowej<a href="#_ftn60" name="_ftnref60" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref60"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[60]</span></span></span></span></span></span></a>, </span></span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Muzułmański Związek Religijny<a href="#_ftn61" name="_ftnref61" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref61"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[61]</span></span></span></span></span></span></a>,</span></span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Karaimski Związek Religijny<a href="#_ftn62" name="_ftnref62" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref62"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[62]</span></span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></span></li> </ul><p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Z kolei regulacje dotyczące osobowości prawnej wspólnot religijnych, działających na podstawie wpisu w rejestrze, określone zostały w ustawie o gwarancjach wolności sumienia i wyznania. Polski ustawodawca uzależnił wyposażanie innych związków wyznaniowych w dostęp do sfery publiczno-państwowej od konieczności rejestracji w odpowiednim rejestrze<a href="#_ftn63" name="_ftnref63" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref63"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[63]</span></span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Dopuszczalne jest również utworzenie związku wyznaniowego w innej formie prawnej – spółki prawa handlowego, stowarzyszenia czy fundacji, jednakże wówczas podmiot ten jako całość nie będzie traktowany jak związek wyznaniowy, lecz stosownie do przyjętej formy organizacyjnej. Odmienną sytuacją jest utworzenie przez związek konfesyjny osoby prawnej w formie dopuszczalnej dla innych podmiotów<a href="#_ftn64" name="_ftnref64" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref64"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[64]</span></span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Należy również wskazać, że funkcjonuje grupa wspólnot religijnych działających nieformalnie i nieposiadających osobowości prawnej. Na rzecz tych wspólnot składniki majątku nabywają osoby fizyczne, zwłaszcza osoby sprawujące funkcje kierownicze. Z jednej strony takie wspólnoty nie posiadają żadnych szczególnych uprawnień przyznanych na mocy ustaw szczególnych, z drugiej strony podlegają jedynie minimalnej kontroli ze strony organów władzy publicznej<a href="#_ftn65" name="_ftnref65" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref65"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[65]</span></span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Warunki rejestracji kościołów i związków wyznaniowych </span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">            </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Wymogi prawne rejestrowania Kościołów i innych związków wyznaniowych zostały uregulowane w dziale III ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania. Zgodnie z art. 30 omawianego aktu prawnego wpis do rejestru odbywa się poprzez złożenie deklaracji o utworzeniu Kościoła lub innego związku wyznaniowego i wniosku o wpis do rejestru Kościołów i innych związków wyznaniowych. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">            Rejestracja kościołów i związków wyznaniowych jest kompetencją sądów i organów administracji publicznej we współczesnych systemach prawnych. </span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Po</span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">stępowanie rejestrowe jest postępowaniem toczącym się przed organem administracji publicznej w należącej do właściwości tego organu sprawie indywidualnej rozstrzyganej w drodze decyzji administracyjnej. Jak zauważają przedstawiciele doktryny prawa z tego względu należy to postępowanie zakwalifikować do kategorii postępowań administracyjnych, w przypadku których w zakresie procesowym zastosowanie będą miały przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (dalej: k.p.a.)<a href="#_ftn66" name="_ftnref66" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref66"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[66]</span></span></span></span></span></span></a> wraz z przepisami działu III ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, w szczególności dotyczących terminów wyznaczonych na załatwienie sprawy<a href="#_ftn67" name="_ftnref67" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref67"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[67]</span></span></span></span></span></span></a>.</span></span></span> </span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Postępowanie w sprawie rejestracji związku wyznaniowego wszczynane jest na wniosek zainteresowanych podmiotów. Wniosek o rejestrację składa co najmniej 100 obywateli polskich posiadających pełną zdolność do czynności prawnych (art. 31 u.g.w.s.w.), które stają się stroną postępowania, a w stosunku do których decyzja organu rejestrowego nie wywołuje bezpośrednio skutków prawnych. Tym samym to nie związek wyznaniowy ma legitymację do złożenia wniosku, pomimo iż zgoda na wpis lub odmowa dokonania wpisu wpływa bezpośrednio na jego sytuację<a href="#_ftn68" name="_ftnref68" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref68"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[68]</span></span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Warunkiem dokonania wpisu jest złożenie, wraz z wnioskiem, deklaracji o utworzeniu kościoła lub innego związku wyznaniowego (art. 30 u.g.w.s.w.). Zgodnie z poglądami doktryny prawa deklaracja jest jedynie obligatoryjnym elementem wniosku o wpis, który nie ma co prawda wskazanych enumeratywnie elementów, ale interpretacja przepisu prowadzi do wniosku, że jego konstruktywnym elementem jest wola utworzenia struktury organizacyjnej związku wyznaniowego o określonej nazwie. Elementy deklaracji nie zostały wprost określone w ustawie ale przyjmuje się, że jest nim oświadczenie członków założycieli o woli utworzenia struktury organizacyjnej kościoła lub innego związku wyznaniowego o określonej nazwie<a href="#_ftn69" name="_ftnref69" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref69"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[69]</span></span></span></span></span></span></a>. Podpisy wnioskodawców muszą być notarialnie poświadczone<a href="#_ftn70" name="_ftnref70" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref70"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[70]</span></span></span></span></span></span></a>, a lista musi uwzględniać takie elementy jak: imię i nazwisko, data urodzenia, miejsce zamieszkania oraz rodzaj, seria i numer dokumentu tożsamości oraz numer PESEL<a href="#_ftn71" name="_ftnref71" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref71"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[71]</span></span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Rygory dotyczące formy i treści wniosku stanowią odstępstwo od zasady ograniczonego formalizmu wyrażonego w kodeksie postępowania administracyjnego. Brak któregokolwiek z poniżej wskazanych elementów stanowić będzie brak formalny<a href="#_ftn72" name="_ftnref72" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref72"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[72]</span></span></span></span></span></span></a>. Ustawodawca szczegółowo reguluje w art. 32 ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania treść wniosku o wpis do rejestru, który powinien zawierać: </span></span></span></span></span></span></p> <ul><li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">listę (zawierającą notarialnie poświadczone podpisy potwierdzające treść wniosku oraz deklarację o utworzeniu kościoła lub związku wyznaniowego wraz z danymi wskazanymi powyżej);</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">informację o dotychczasowych formach życia religijnego i metodach działania kościoła lub innego związku wyznaniowego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">informację o podstawowych celach, źródłach i zasadach doktrynalnych, obrzędach religijnych;</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">adres siedziby kościoła lub innego związku wyznaniowego oraz dane osób wchodzących do kierowniczych organów wykonawczych:</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">imiona i nazwisko,</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">datę urodzenia,</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">adres zamieszkania,</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">nazwę, serię i numer dokumentu tożsamości,</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">nr PESEL;</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">statut.</span></span></span></span></span></span></li> </ul><p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Jak zauważają przedstawiciele doktryny prawa organ rejestrowy w zakresie badania doktryny religijnej ogranicza się wyłącznie do kryterium religijności jako takiej. Nie bada natomiast treści doktryny pod kątem ich słuszności czy prawdziwości<a href="#_ftn73" name="_ftnref73" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref73"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[73]</span></span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Zgodnie z art. 31 ust. 3 ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, istnieje możliwość utworzenia, co najmniej pięcioosobowego, komitetu założycielskiego, w celu reprezentacji wnioskodawców. Przy określeniu liczby członków komitetu należy brać pod uwagę ogólną liczbę wnioskodawców oraz zasadę celowości. </span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Wybór komitetu niesie za sobą określone skutki prawne – w zakresie doręczeń pism pełnomocnikowi w trybie art. 40 § 2 k.p.a. czy ewentualnej przesłanki do wznowienia postępowania lub uchylenia decyzji – w sytuacji pominięcia członków komitetu w postępowaniu<a href="#_ftn74" name="_ftnref74" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref74"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[74]</span></span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">W przypadku wybrania komitetu założycielskiego, zgodnie z art. 32 ust. 1a u.g.w.s.w. wniosek o wpis do rejestru powinien zawierać także podpisany przez wnioskodawców protokół z wyboru tego komitetu określający datę i miejsce wyborów oraz następujące dane osób wchodzących w jego skład:</span></span></span></span></span></span></p> <ul><li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">imiona i nazwisko;</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">datę urodzenia;</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">adres zamieszkania;</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">rodzaj, serię i numer dokumentu tożsamości;</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">nr PESEL</span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">.</span></span></span></span></span></span></li> </ul><p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Natomiast statut powinien określać w szczególności:</span></span></span></span></span></span></p> <ul><li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">nazwę kościoła lub innego związku wyznaniowego różną od nazw innych organizacji;</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">teren działania i siedzibę władz;</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">cele działalności oraz formy i zasady ich realizacji;</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">organy, sposób ich powoływania i odwoływania, zakres kompetencji oraz tryb podejmowania decyzji;</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">źródła finansowania;</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">tryb dokonywania zmian statutu;</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">sposób reprezentowania na zewnątrz oraz zaciągania zobowiązań majątkowych;</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">sposób nabywania i utraty członkostwa oraz prawa i obowiązki członków;</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">sposób powoływania, odwoływania oraz kompetencje osób duchownych, o ile kościół lub inny związek wyznaniowy przewiduje tworzenie takich stanowisk;</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">sposób rozwiązania kościoła lub innego związku wyznaniowego i przeznaczenie pozostałego majątku (art. 32 ust. 2 u.g.w.s.w.).</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin:0cm; text-align:justify"> </li> </ul><p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Zgodnie z art. 32 ust. 3 omawianej ustawy jeżeli kościół lub inny związek wyznaniowy przewiduje tworzenie jednostek organizacyjnych mających osobowość prawną, statut powinien określać ich nazwy, teren działania, siedziby, zakres uprawnień, zasady tworzenia, znoszenia i przekształcania tych jednostek, ich organy, zakres kompetencji, tryb podejmowania decyzji, sposób powoływania i odwoływania tych organów, sposób reprezentowania na zewnątrz oraz zaciągania zobowiązań majątkowych, a także przeznaczenie majątku pozostałego po zakończeniu likwidacji osoby prawnej kościoła lub innego związku wyznaniowego. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Art. 33 u.g.w.s.w. określa kompetencje kontrolne organu rejestrowego, który po pierwsze może żądać od wnioskodawców wyjaśnień, a także zwracać się do odpowiednich organów państwowych o sprawdzanie prawdziwości zawartych we wniosku danych (ust. 1). Po drugie, jeżeli organ rejestrowy w trakcie postępowania w sprawie wpisu do rejestru stwierdzi braki lub uchybienia w treści wniosku, ma obowiązek wyznaczyć dwumiesięczny termin ich uzupełnienia, a po upływie tego terminu wydaje decyzję o odmowie wpisu do rejestru (ust.2). I po trzecie, jeżeli wniosek zawiera postanowienia pozostające w sprzeczności z przepisami ustaw chroniącymi bezpieczeństwo i porządek publiczny, zdrowie, moralność publiczną, władzę rodzicielską albo podstawowe prawa i wolności innych osób, organ rejestrowy wydaje decyzję o odmowie wpisu do rejestru (ust. 3).</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">W pierwszej kolejności organ musi zinterpretować w/w pojęcia, również w oparciu o orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, a następnie dokonuje kontroli zgodności wniosku z normami ustawowymi w zakresie ochrony wartości określonych w art. 32 ust. 2 i 3 u.g.w.s.w. Ma to szczególnie doniosłe znaczenie w kontekście zjawiska tzw. religii żartu (<i>joke religions)</i>, które ośmiesza tradycyjne formy religijności, a zwłaszcza chrześcijaństwo. W tym zakresie istnieją w doktrynie rozbieżności a zasadniczy spór dotyczy ustalenia tego, co należy rozumieć poprzez religię. Większość przedstawicieli doktryny opowiada się jednak za tradycyjnym rozumieniem religii, gdyż przyjęcie innej interpretacji mogłoby skutkować uznaniem każdego poglądu za religię. Po wtóre taka koncepcja wydaje się słuszna ze względu na przyjęcie przez ustawodawcę odrębnych form organizacyjno-prawnych w postaci kościołów i innych związków wyznaniowych – obok stowarzyszeń. Z tego względu wydaje się, że formuła kościoła i innego związku wyznaniowego przewidziana została przede wszystkim dla realizacji wolności sumienia i religii (art. 53 Konstytucji), natomiast instytucja stowarzyszenia ma głównie na celu zaspokojenie potrzeb wynikających z wolności przekonań (art. 54 Konstytucji) o konotacji niereligijnej<a href="#_ftn75" name="_ftnref75" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref75"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[75]</span></span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Ustawodawca w art. 33 i 34 u.g.w.s.w. precyzuje przesłanki warunkujące wydanie decyzji kończących postępowanie rejestracyjne, ograniczając w jak największym stopniu swobodę organu rejestrowego w tym zakresie. Zgodnie z art. 34 ust 1 u.g.w.s.w. rozstrzygnięcie w przedmiocie rejestracji powinno być wydane w terminie 3 miesięcy od daty wszczęcia postępowania o wpis do rejestru. Przesłanką dokonania wpisu jest brak istnienia jakiejkolwiek przeszkody z art. 33 ust. 2 i 3 u.g.w.s.w.. W sytuacji gdy organ rejestrowy w trakcie postępowania stwierdzi braki lub uchybienia w treści wniosku, wyznacza dwumiesięczny termin ich uzupełnienia, co jest modyfikacją zasady wyrażonej w art. 64  § 2 k.p.a.<a href="#_ftn76" name="_ftnref76" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref76"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[76]</span></span></span></span></span></span></a> </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Na decyzję organu może być wniesiona skarga do sądu administracyjnego (art. 33 ust. 4 u.g.w.s.w.). Co warte podkreślenia – spełnienie ustawowych przesłanek przez wnioskodawcę obliguje organ administracyjny do dokonania wpisu i nie pozostawia mu swobody w działaniu<a href="#_ftn77" name="_ftnref77" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref77"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[77]</span></span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Z chwilą wpisu do rejestru w drodze decyzji administracyjnej kościół lub inny związek wyznaniowy uzyskuje, jako całość, osobowość prawną oraz korzysta ze wszystkich uprawnień i podlega obowiązkom określonym w ustawach (art. 34 ust. 2 u.g.w.s.w.).</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Ocena polskich przepisów prawa </span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Polski ustawodawca uzależnił wyposażanie związków wyznaniowych w dostęp do sfery publiczno-państwowej od konieczności rejestracji w odpowiednim rejestrze. Ta forma przywileju – w postaci uprawnienia w uczestnictwie w publicznym obrocie prawnym na określonych zasadach - obejmuje m.in. zwolnienie z opodatkowania przychodów z niegospodarczej działalności statutowej, możliwości uzyskiwania darowizn na cele kultu czy działalność o charakterze charytatywnym czy oświatowym<a href="#_ftn78" name="_ftnref78" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref78"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[78]</span></span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Zadaniem ustawodawcy jest skonstruowanie przepisów prawa w taki sposób, aby z jednej strony urzeczywistniały one konstytucyjne prawo do legalizacji struktur niezbędnych do zaspokojenia potrzeb religijnych, a z drugiej strony przeciwdziałały wykorzystywaniu instytucji związków wyznaniowych dla realizacji celów pozareligijnych<a href="#_ftn79" name="_ftnref79" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref79"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[79]</span></span></span></span></span></span></a>. Polskie prawodawstwo jest niezwykle liberalne w zakresie określania odpowiednich wymogów po stronie związków wyznaniowych, które dzięki wpisowy do rejestru uzyskują dostęp do sfery publicznej i szeregu przywilejów. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Kolejną istotną kwestią jest brak ustawowego obowiązku tożsamości doktrynalnej pomiędzy związkiem wyznaniowym rejestrowym a ustawowym i problematyka sukcesji doktrynalnej w przypadku ustawowego uregulowania sytuacji prawnej rejestrowanego związku wyznaniowego. Może to skutkować niebezpieczeństwem, w postaci dążenia osób niezwiązanych duchowo z daną wspólnotą, ale pełniących funkcje kierownicze, do zmiany w postaci uchwalenia ustawy odnoszącej się do związku wyznaniowego, co ma na celu umocnienie pozycji takich osób, jak również ograniczenie kontroli państwowej pod kątem zgodności prawa wewnętrznego z powszechnie obowiązującymi przepisami<a href="#_ftn80" name="_ftnref80" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref80"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[80]</span></span></span></span></span></span></a>. Na etapie rejestracji wniosku bada się bowiem zgodność doktryny z przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa publicznego, porządku publicznego, zdrowia, moralności, władzy rodzicielskiej, praw i wolności innych (art. 33 u.g.w.s.w.)</span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">, a każda zmiana w statucie wymaga stosownej kontroli (art. 35 u.g.w.s.w.). Dodatkowo, każdorazowa zmiana cech warunkujących wpis (a w szczególności podstawowych celów, źródeł, zasad doktrynalnych, obrzędów) wymaga stosownych aktualizacji. Tym samym organ rejestrowy ma kompetencje do badania zgodności danej doktryny z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa i wydania decyzji o wykreśleniu związku wyznaniowego z rejestru. Jest to niezwykle istotna rola organu rejestrowego, który powinien czuwać nad wszelkimi przejawami nadużywania prawa przez związki wyznaniowe, zakładane tylko dla realizacji własnych, ukrytych celów osób zajmujących kierownicze stanowiska w związku. W przypadku ustaw indywidualnych uprawnienia aparatu państwowego w zakresie tej kontroli są znacznie ograniczone. Zatem na organie rejestrowym ciąży niezwykle ważny obowiązek zapewnienia doktrynalnej tożsamości związku wyznaniowego z przepisami prawa<a href="#_ftn81" name="_ftnref81" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref81"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[81]</span></span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></p> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">W doktrynie uznaje się, że uregulowanie sytuacji związków wyznaniowych w osobnym rejestrze nie było odpowiednim rozwiązaniem, a przewiedziane przez polskie przepisy formy organizacje (dla stowarzyszeń, fundacji) byłyby dostatecznie skuteczne dla ich funkcjonowania<a href="#_ftn82" name="_ftnref82" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref82"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[82]</span></span></span></span></span></span></a>. Jednakże wyodrębnienie tych form organizacyjnych w polskich przepisach nie pozostaje bez uzasadnienia. Pomimo iż wszystkie z tych form – kościoły, związki wyznaniowe, stowarzyszania stanowią pewną formę zinstytucjonalizowanej społeczności, to kryterium odróżniającym je od siebie jest realizacja wolności sumienia i wyznania zagwarantowana w art. 53 Konstytucji (dotycząca kościołów i związków wyznaniowych) i realizacja potrzeb wynikających z wolności przekonań niemających charakteru religijnego, określona w art. 54 Konstytucji RP (dotycząca stowarzyszeń). </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Istotną kwestią jest również znaczenie funkcjonowania danego związku wyznaniowego dla osób trzecich. O ile, treść ustaw regulujących status prawny kościołów i innych związków wyznaniowych jest jawna (podlega opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym), o tyle dostęp do dokumentów i struktur organizacyjnych związków wyznaniowych ujawnionych w rejestrze jest ograniczony (można się z nimi zapoznać jedynie w siedzibie ministerstwa). Stwarza to zagrożenia braku pewności w obrocie prawnym i gospodarczym, w których, od momentu rejestracji, związki wyznaniowe aktywnie mogą uczestniczyć<a href="#_ftn83" name="_ftnref83" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref83"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[83]</span></span></span></span></span></span></a>.   </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Zasadniczym problemem jest fakt, że polskie przepisy nie sankcjonują dostatecznie wymogu wykazania przynależności do danej wspólnoty religijnej, a niewątpliwie intencją ustawodawcy było to, by osoby wnioskujące o zarejestrowanie związku wyznaniowego nimi byli. W tym kontekście niezbędna jest zmiana przepisów prawa, gdyż nie stanowi przejawu wolności religijnej rejestracja związku wyznaniowego przez „sympatyków”, a nie wyznawców. Obecnie organ administracyjny nie ma uprawnień do weryfikowania czy wnioskodawca jest wyznawcą danego systemu przekonań czy też jedynie wyraża aprobatę dla powstania nowej wspólnoty o charakterze wyznaniowym. W tym miejscu pojawia się jednak zasadniczy problem ze zgodnością takich działań z art. 53 ust. 7 Konstytucji RP stanowiącego o zakazanie nakłaniania do ujawnienia światopoglądu<a href="#_ftn84" name="_ftnref84" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref84"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[84]</span></span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Dr Kinga Szymańska – analityk Centrum Badań i Analiz Ordo Iuris</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-zdjecie2.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-zdjecie2.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--analiza-prawna--field-zdjecie2.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2024-01/AdobeStock_376007565_0.jpeg?itok=qPYnceGg" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> Wolności obywatelskie <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--analiza-prawna.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/kosciol" hreflang="pl">kościół</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/zwiazki-wyznaniowe" hreflang="pl">związki wyznaniowe</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/sekty-biznesowe" hreflang="pl">sekty biznesowe</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-przypisy--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-przypisy.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-przypisy.html.twig * field--text-long.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div><div id="ftn1"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <hr align="left" size="1" width="33%" /><div id="ftn1"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref1" name="_ftn1" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn1"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[1]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">P. Pietrzak, <i>Korekta warunków nabywania uprawnień przez kościoły i inne związki wyznaniowe w Polsce,</i> w: <i>W kierunku urzeczywistnienia wolności sumienia i religii Propozycje zmian legislacyjnych na rok wyborczy</i>, Ł. Bernaciński (red.), Warszawa 2023, s. 33.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn2"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref2" name="_ftn2" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn2"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[2]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:black">Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. poz. 483, z późn. zm.).</span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn3"> <h1 style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:24pt"><span style="background:#f8f8f8"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><a href="#_ftnref3" name="_ftn3" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn3"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="color:black"><span style="font-weight:normal"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:black">[3]</span></span></span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="color:black"><span style="font-weight:normal">Szerzej na ten temat: Ł. Bernaciński, P. Pietrzak, P. Tempczyk, <i>Warunki rejestracji związków wyznaniowych w wybranych państwach Unii Europejskiej – rekomendacje zmian w Polsce</i>,</span></span></span><span style="font-size:10.0pt"><span style="color:#333333"><span style="font-weight:normal"> <a href="https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/warunki-rejestracji-zwiazkow-wyznaniowych-w-wybranych-panstwach-unii" style="color:#0563c1; text-decoration:underline">https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/warunki-rejestracji-zwiazkow-wyznaniowych-w-wybranych-panstwach-unii</a> (dostęp: 9.01.2024)</span></span></span></span></span></span></h1> </div> <div id="ftn4"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref4" name="_ftn4" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn4"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[4]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">M. Zawiślak, <i>Sukcesja majątkowa i doktrynalna w przypadku ustawowego uregulowania sytuacji prawnej rejestrowego związku wyznaniowego – wprowadzenie do badań</i>, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 25(2022), s. 253.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn5"> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="text-autospace:none"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref5" name="_ftn5" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn5"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[5]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">P. Stanisz, </span></span><i><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Samookreślenie siebie, </span></span></i><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">w: </span></span><i><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Prawo wyznaniowe</span></span></i><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">, A. Mezglewski, H. Misztal, P. Stanisz (red.), Warszawa 2008, s. 84.</span></span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn6"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref6" name="_ftn6" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn6"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[6]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">M. Pietrzak, <i>Prawo wyznaniowe</i>, Warszawa 1999, s. 34. </span></span></span></p> </div> <div id="ftn7"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref7" name="_ftn7" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn7"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[7]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">J. Krukowski, <i>Prawo wyznaniowe</i>, Warszawa 2000, s. 137. </span></span></span></p> </div> <div id="ftn8"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref8" name="_ftn8" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn8"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[8]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">A. <span style="color:black">Mezglewski, <i>Utworzenie oraz rejestracja związku wyznaniowego jako przejawy wolności religijnej</i>, „Studia z prawa wyznaniowego” 18(2015), s. 124. </span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn9"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref9" name="_ftn9" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn9"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:black"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:black">[9]</span></span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:black">M. Bielecki, <i>Wolność religijna</i>, w: <i>Leksykon prawa wyznaniowego – 100 podstawowych pojęć</i>, A. Mezglewski (red.), Warszawa 2014, s. 514-</span></span><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> 515; także: A. <span style="color:black">Mezglewski, <i>Utworzenie oraz rejestracja związku wyznaniowego…, </i>s. 124-125.</span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn10"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref10" name="_ftn10" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn10"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[10]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">A. <span style="color:black">Mezglewski, <i>Utworzenie oraz rejestracja związku wyznaniowego…</i>, s. 125. </span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn11"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref11" name="_ftn11" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn11"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[11]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Dz. U. 1989 Nr 29 poz. 155 ze zm. </span></span></span></p> </div> <div id="ftn12"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref12" name="_ftn12" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn12"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[12]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">A. <span style="color:black">Mezglewski, <i>Utworzenie oraz rejestracja związku wyznaniowego…</i>, s. 126.</span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn13"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref13" name="_ftn13" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn13"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[13]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Tamże.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn14"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref14" name="_ftn14" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn14"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[14]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">M. Sitarz, <i>Zasada równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych</i>, „Kościół i Prawo” (2015), nr 1, s. 153.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn15"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref15" name="_ftn15" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn15"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[15]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">O. Kucharski, P. Wolnicki, <i>Prawo Kościołów i innych związków wyznaniowych do żądania od kandydata na pracownika jego danych osobowych o jego wyznaniu lub religii</i>, „Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej” 26(2019) nr 2, s. 122.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn16"> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="text-autospace:none"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref16" name="_ftn16" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn16"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[16]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">J. Cupriak, </span></span><i><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Związek wyznaniowy,  </span></span></i><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">w: </span></span><i><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Leksykon prawa wyznaniowego. 100 podstawowych pojęć</span></span></i><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">, A. Mezglewski (red.), Warszawa 2014, s. 588.</span></span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn17"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref17" name="_ftn17" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn17"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[17]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">M. Pietrzak, </span><i><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Prawo wyznaniowe</span></i><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">, Warszawa 2010, s. 12-14.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn18"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref18" name="_ftn18" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn18"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[18]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">A. Tabak, <i>Fundamentalne zasady instytucjonalnych relacji państwa z kościołami i innymi związkami wyznaniowymi w świetle art. 25 Konstytucji RP z 1997 r.</i>, „<a href="https://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.ekon-element-issn-0458-4317" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="border:none windowtext 1.0pt; background:white; padding:0cm"><span style="color:#333333">Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius</span></span></a>” 65(2018) nr 2, s. 267-268.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn19"> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref19" name="_ftn19" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn19"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[19]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Ł. Bernaciński, <i>Osobowość prawna kościołów i innych związków wyznaniowych oraz ich jednostek organizacyjnych w prawie polskim – przyczynek do rozważań</i>, „Kultura Prawna” 5(2022), <a href="https://thelegalculture.com/legal/article/view/96/135" style="color:#0563c1; text-decoration:underline">https://thelegalculture.com/legal/article/view/96/135</a> (dostęp: 15.01.2024)</span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn20"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref20" name="_ftn20" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn20"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[20]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">M. Pietrzak, </span><i><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Prawo wyznaniowe</span></i><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">, Warszawa 2010, s. 13.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn21"> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="text-autospace:none"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref21" name="_ftn21" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn21"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[21]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">H. Misztal, </span></span><i><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Wprowadzenie do prawa wyznaniowego</span></span></i><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">, w:<i> Prawo wyznaniowe</i>, K. Iwaniuk (red.), Warszawa 2011, s. 3-5.</span></span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn22"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref22" name="_ftn22" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn22"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[22]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">M. Pietrzak, </span><i><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Prawo wyznaniowe</span></i><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">, Warszawa 2010, s. 13.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn23"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref23" name="_ftn23" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn23"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[23]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">P. Krawczyk, </span><i><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Charakter prawny kościołów i innych związków wyznaniowych</span></i><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Administracja i Zarządzanie” 31(2015), nr 104, </span><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">s. 122.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn24"> <h2 style="margin-top:0cm; text-align:justify; margin:2pt 0cm 0cm"><span style="font-size:13pt"><span style="background:white"><span style="line-height:normal"><span style="vertical-align:baseline"><span style="font-family:&quot;Calibri Light&quot;,sans-serif"><span style="color:#2f5496"><span style="font-weight:normal"><a href="#_ftnref24" name="_ftn24" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn24"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:black"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:black">[24]</span></span></span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:black">C.M. Masek, </span></span></span><i><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:#333333">Status prawny sekt destrukcyjnych oraz nowych ruchów religijnych działających na obszarze Polski</span></span></span></i><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:#333333">, „Studia Prawnicze” (2017) nr 1, s. 136.</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></h2> </div> <div id="ftn25"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref25" name="_ftn25" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn25"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[25]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">J. Piskorski, <i>Perspektywa kryminalizacji grup psychomanipulacyjnych (sekt) i grup religijnych o agresywnym światopoglądzie w prawie Unii Europejskiej</i>, „Humanistyczne Zeszyty Naukowe – Prawa Człowieka” (2015), nr 18, s. 136.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn26"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref26" name="_ftn26" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn26"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[26]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">J. Krukowski, <i>Polskie prawo wyznaniowe</i>, Warszawa 2008, s. 87.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn27"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref27" name="_ftn27" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn27"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[27]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Tamże.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn28"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref28" name="_ftn28" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn28"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[28]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Karnoprawna i kryminologiczna problematyka sekt wzbudza coraz szersze zainteresowanie, np. P. Chrzczonowicz, <i><span style="background:white"><span style="color:black">Tak zwana sekta jako zorganizowana grupa przestępcza albo związek mający na celu popełnianie przestępstw</span></span></i><span style="background:white"><span style="color:black">, „</span></span>Roczniki Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Toruniu” (2013), nr 12<span style="background:white"><span style="color:black">, s. 227-242: autor opracowania zastanawia się nad możliwością porównania sekty, której przywódca i członkowie parają się działalnością przestępczą, do zorganizowanej grupy przestępczej albo związku mającego na celu popełnianie przestępstw w rozumieniu polskich regulacji prawnych (art. 258 kodeksu karnego).</span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn29"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref29" name="_ftn29" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn29"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[29]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">J. Matwiejuk, <i>Sekty w polskim systemie prawnym,</i> „Elpis” 7(2005) z.11- 12, s. 123.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn30"> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="text-autospace:none"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref30" name="_ftn30" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn30"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[30]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">A. Czohara, </span></span><i><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Prawne aspekty stosunku państwa do tzw. sekt</span></span></i><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">, „Przegląd Prawa Wyznaniowego” 2009 nr 1, s. 75-81.</span></span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn31"> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="text-autospace:none"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref31" name="_ftn31" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn31"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[31]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Szerzej na ten temat: </span></span><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">M. Szostak, </span></span><i><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Działalność sekt religijnych w Polsce jako nowe źródło przestępczości w obliczu przemian Europy Środkowej</span></span></i><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">, w: <i>Problemy prawa angielskiego i europejskiego oraz reformy w Europie Środkowej (Polska, Węgry). </i></span></span><i><span lang="EN-US" style="font-size:10.0pt" xml:lang="EN-US"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Current problems of English and European law and reforms in Central Europe (Poland, Hungary)</span></span></i><span lang="EN-US" style="font-size:10.0pt" xml:lang="EN-US"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">, K. Nowacki (red.), Wrocław 2000, s. 285-296.</span></span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn32"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref32" name="_ftn32" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn32"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[32]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">M. Ożóg, </span>Rejestrowanie kościołów i innych związków wyznaniowych w trybie administracyjnym<span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">, „Forum Prawnicze” (2015) nr 2, s. 24.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn33"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref33" name="_ftn33" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn33"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[33]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Ł. Bernaciński, <i>Osobowość prawna kościołów i innych związków wyznaniowych oraz ich jednostek organizacyjnych w prawie polskim – przyczynek do rozważań</i>, „Kultura Prawna” (2022), nr 5, </span><a href="https://thelegalculture.com/legal/article/view/96/135" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">https://thelegalculture.com/legal/article/view/96/135</span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> (dostęp: 9.12.2023).</span></span></span></p> </div> <div id="ftn34"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref34" name="_ftn34" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn34"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[34]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">P. Borecki, <i><span style="color:#333333">Zakaz dyskryminacji ze względu na wyznanie lub światopogląd w prawie polskim</span></i><span style="color:#333333">, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 18(2015), s. 167.</span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn35"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref35" name="_ftn35" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn35"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[35]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Dz.U. 1969 Nr 16 poz. 93 ze zm.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn36"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref36" name="_ftn36" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn36"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[36]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Ł. Bernaciński, <i>Osobowość prawna kościołów i innych związków wyznaniowych oraz ich jednostek organizacyjnych w prawie polskim – przyczynek do rozważań</i>, „Kultura Prawna” (2022) nr 5, <a href="https://thelegalculture.com/legal/article/view/96/135" style="color:#0563c1; text-decoration:underline">https://thelegalculture.com/legal/article/view/96/135</a> (dostęp: 9.12.2023).</span></span></span></p> </div> <div id="ftn37"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref37" name="_ftn37" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn37"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[37]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:black">Tamże.</span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn38"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref38" name="_ftn38" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn38"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[38]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Tamże. </span></span></span></p> </div> <div id="ftn39"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref39" name="_ftn39" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn39"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[39]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Tamże. </span></span></span></p> </div> <div id="ftn40"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref40" name="_ftn40" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn40"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[40]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">M. Ożóg, <i>Rejestrowanie kościołów i innych związków wyznaniowych w trybie administracyjnym</i>, „Forum Prawnicze” (2015) nr 2, s. 24.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn41"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref41" name="_ftn41" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn41"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[41]</span></span></span></span></span></span></a><span style="background:white"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:#1b1b1b">Dz. U. 1999 Nr 38 poz. 374.</span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn42"> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="text-autospace:none"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref42" name="_ftn42" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn42"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[42]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, <i>Rejestr kościołów i innych związków wyznaniowych</i>, <a href="https://www.gov.pl/web/mswia/rejestr-kosciolow-i-innych-zwiazkow-wyznaniowych" style="color:#0563c1; text-decoration:underline">https://www.gov.pl/web/mswia/rejestr-kosciolow-i-innych-zwiazkow-wyznaniowych</a> (dostęp: 15.01.2024).</span></span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn43"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref43" name="_ftn43" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn43"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[43]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">M. Ożóg, <i>Rejestrowanie kościołów i innych związków wyznaniowych w trybie administracyjnym</i>, „Forum Prawnicze” (2015) nr 2, s. 25. </span></span></span></p> </div> <div id="ftn44"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref44" name="_ftn44" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn44"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[44]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">A. Tabak, <i>Fundamentalne zasady…</i>, s. 279.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn45"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref45" name="_ftn45" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn45"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[45]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">P. Tempczyk, <i>Rejestracja związków wyznaniowych w Rzeczpospolitej Polskiej oraz w Federacji Rosyjskiej</i>, „Kultura Prawna” 5(2022), <a href="https://thelegalculture.com/legal/article/view/92/129" style="color:#0563c1; text-decoration:underline">https://thelegalculture.com/legal/article/view/92/129</a> (dostęp: 15.01.2024)</span></span></span></p> </div> <div id="ftn46"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref46" name="_ftn46" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn46"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[46]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, <i>Kościoły i inne związki wyznaniowe, których stosunki z Państwem są uregulowane ustawami partykularnymi</i>,  <a href="https://www.gov.pl/web/mswia/koscioly-i-inne-zwiazki-wyznaniowe-ktorych-stosunki-z-panstwem-sa-uregulowane-ustawami-partykularnymi" style="color:#0563c1; text-decoration:underline">https://www.gov.pl/web/mswia/koscioly-i-inne-zwiazki-wyznaniowe-ktorych-stosunki-z-panstwem-sa-uregulowane-ustawami-partykularnymi</a> (dostęp: 15.01.2024)</span></span></span></p> </div> <div id="ftn47"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref47" name="_ftn47" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn47"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[47]</span></span></span></span></span></span></a><span style="background:white"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:#1b1b1b">Dz. U. 1998 Nr 51, poz. 318. </span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn48"> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="text-autospace:none"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref48" name="_ftn48" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn48"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[48]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="background:white"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:#1b1b1b">Dz. U. 1989 Nr 29 poz. 154 ze zm. </span></span></span></span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn49"> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="text-autospace:none"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref49" name="_ftn49" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn49"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[49]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Ustawa z dnia 4 lipca 1991 r. o stosunku Państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego<i> </i></span></span><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">(Dz.U. 1991 Nr 66 poz. 287 ze zm.).</span></span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn50"> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="text-autospace:none"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref50" name="_ftn50" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn50"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[50]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Ustawa z dnia 13 maja 1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Rzeczypospolitej Polskiej<i> </i></span></span><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">(Dz. U. 1994 Nr 73 poz. 323 ze zm.).</span></span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn51"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref51" name="_ftn51" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn51"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[51]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Ustawa z dnia 13 maja 1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Rzeczypospolitej Polskiej<i> </i></span><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">(Dz.U. 1994 Nr 73 poz. 324 ze zm.).</span></span></span></p> </div> <div id="ftn52"> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="text-autospace:none"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref52" name="_ftn52" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn52"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[52]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego w Rzeczypospolitej Polskiej<i> </i></span></span><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">(Dz.U. 1995 Nr 97 poz. 479 ze zm.).</span></span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn53"> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="text-autospace:none"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref53" name="_ftn53" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn53"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[53]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Chrześcijan Baptystów w Rzeczypospolitej Polskiej </span></span><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">(Dz.U. 1995 Nr 97 poz. 480 ze zm.).</span></span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn54"> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="text-autospace:none"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref54" name="_ftn54" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn54"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[54]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Rzeczypospolitej Polskiej<i> </i></span></span><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">(Dz.U. 1995 Nr 97 poz. 481 ze zm.).</span></span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn55"> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="text-autospace:none"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref55" name="_ftn55" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn55"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[55]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Polskokatolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej<i> </i></span></span><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">(Dz.U. 1995 Nr 97 poz. 482 ze zm.).</span></span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn56"> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="text-autospace:none"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref56" name="_ftn56" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn56"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[56]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej<i> </i></span></span><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">(Dz.U. 1997 Nr 41 poz. 251 ze zm.).</span></span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn57"> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="text-autospace:none"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref57" name="_ftn57" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn57"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[57]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej<i> </i></span></span><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">(Dz.U. 1997 Nr 41 poz. 252 ze zm.).</span></span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn58"> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="text-autospace:none"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref58" name="_ftn58" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn58"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[58]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do Kościoła Starokatolickiego Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej<i> </i></span></span><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">(Dz.U. 1997 Nr 41 poz. 253 ze zm.).</span></span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn59"> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="text-autospace:none"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref59" name="_ftn59" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn59"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[59]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do Kościoła Zielonoświątkowego w Rzeczypospolitej Polskiej<i> </i></span></span><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">(Dz.U. 1997 nr 41 poz. 254 ze zm.).</span></span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn60"> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="text-autospace:none"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref60" name="_ftn60" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn60"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[60]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o stosunku Państwa do Wschodniego Kościoła Staroobrzędowego, nie posiadającego hierarchji duchownej<i> </i></span></span><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">(Dz.U. 1928 Nr 38 poz. 363 ze zm.).</span></span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn61"> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="text-autospace:none"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref61" name="_ftn61" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn61"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[61]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Ustawa z dnia 21 kwietnia 1936 r. o stosunku Państwa do Muzułmańskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej<i> </i></span></span><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">(Dz.U. 1936 Nr 30 poz. 240 ze zm.).</span></span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn62"> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="text-autospace:none"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref62" name="_ftn62" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn62"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[62]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Ustawa z dnia 21 kwietnia 1936 r. o stosunku Państwa do Karaimskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej<i> </i></span></span><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">(Dz.U. 1936 Nr 30 poz. 241 ze zm.).</span></span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn63"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref63" name="_ftn63" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn63"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[63]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Omówienie zasad rejestracji kościołów i związków wyznaniowych zostało dokonane w dalszej części pracy.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn64"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref64" name="_ftn64" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn64"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[64]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Ł. Bernaciński, <i>Osobowość prawna kościołów i innych związków wyznaniowych oraz ich jednostek organizacyjnych w prawie polskim – przyczynek do rozważań</i>, „Kultura Prawna” 5(2022), <a href="https://thelegalculture.com/legal/article/view/96/135" style="color:#0563c1; text-decoration:underline">https://thelegalculture.com/legal/article/view/96/135</a> (dostęp: 9.12.2023).</span></span></span></p> </div> <div id="ftn65"> <h2 style="margin-top:0cm; text-align:justify; margin:2pt 0cm 0cm"><span style="font-size:13pt"><span style="background:white"><span style="line-height:normal"><span style="vertical-align:baseline"><span style="font-family:&quot;Calibri Light&quot;,sans-serif"><span style="color:#2f5496"><span style="font-weight:normal"><a href="#_ftnref65" name="_ftn65" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn65"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:black"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:black">[65]</span></span></span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:black">P. Borecki, </span></span></span><i><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:#333333">Zakaz dyskryminacji ze względu na wyznanie lub światopogląd w prawie polskim</span></span></span></i><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:#333333">, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 18(2015), s. 188.</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></h2> </div> <div id="ftn66"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref66" name="_ftn66" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn66"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[66]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Dz.U. 2018 poz. 2096.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn67"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref67" name="_ftn67" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn67"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[67]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">P. Rączka, J. Zemła, <i>Procedura rejestracji Kościołów i innych związków wyznaniowych w Polsce na przykładzie wspólnoty Kościoła Latającego Potwora Spaghetti – studium administracyjnoprawne</i>, „Studia Prawnicze” (2019) nr 3, s. 14.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn68"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref68" name="_ftn68" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn68"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[68]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">B. Majchrzak, <i>Charakter prawny wpisu do rejestru związków wyznaniowych</i>, „Przegląd Prawa Wyznaniowego” (2014), nr 6, s. 49. </span></span></span></p> </div> <div id="ftn69"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref69" name="_ftn69" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn69"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[69]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">M. Ożóg, <i>Rejestrowanie kościołów…</i>, s. 30.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn70"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref70" name="_ftn70" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn70"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[70]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Zgodnie z uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2010 r. (sygn. III CZP 82/10) zastosowanie formy notarialnie poświadczonego podpisu miało na celu zwiększenie gwarancji pewności świadomości dokonanej czynności prawnej oraz wyeliminowanie pochodnego działania i przemyślenia decyzji poparcia dla danego związku wyznaniowego. Nie jest jednak konieczne, aby członkowie stawili się u jednego notariusza (pojedynczo czy wspólnie), a zadaniem notariusza nie jest badanie czy osoba składająca podpis ma pełną zdolność do czynności prawnych i czy ma polskie obywatelstwo (co jest weryfikowane przez organ rejestrowy), w: M. Ożóg, <i>Rejestrowanie kościołów i innych związków wyznaniowych w trybie administracyjnym</i>, „Forum Prawnicze” (2015) nr 2, s. 24., s. 29. </span></span></span></p> </div> <div id="ftn71"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref71" name="_ftn71" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn71"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[71]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">P. Tempczyk, <i>Rejestracja związków wyznaniowych w Rzeczpospolitej Polskiej oraz w Federacji Rosyjskiej</i>, „Kultura Prawna” 5(2022), <a href="https://thelegalculture.com/legal/article/view/92/129" style="color:#0563c1; text-decoration:underline">https://thelegalculture.com/legal/article/view/92/129</a> (dostęp: 15.01.2024)</span></span></span></p> </div> <div id="ftn72"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref72" name="_ftn72" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn72"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[72]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">M. Ożóg, <i>Rejestrowanie kościołów…</i>, s. 29-30.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn73"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref73" name="_ftn73" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn73"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[73]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">J. Matwiejuk, <i>Sekty w polskim systemie prawnym</i>…, s. 129.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn74"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref74" name="_ftn74" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn74"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[74]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">M. Ożóg, <i>Rejestrowanie kościołów…</i>, s. 30-31.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn75"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref75" name="_ftn75" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn75"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[75]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">M. Ożóg, <i>Rejestrowanie kościołów…</i>, s. 34-35.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn76"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref76" name="_ftn76" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn76"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[76]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Tamże, s. 32. </span></span></span></p> </div> <div id="ftn77"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref77" name="_ftn77" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn77"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[77]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Tamże, s. 33.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn78"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref78" name="_ftn78" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn78"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[78]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">A. Mezglewski,  <i><span style="color:black">Utworzenie oraz rejestracja związku wyznaniowego jako przejawy wolności religijnej</span></i><span style="color:black">, „Studia z prawa wyznaniowego” 18(2015), s.</span> 127.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn79"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref79" name="_ftn79" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn79"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[79]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">A. Mezglewski, </span><i><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Rejestrowanie związków wyznaniowych,</span></i><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> w:<i> Prawo wyznaniowe</i></span><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">, A. Mezglewski, H. Misztal, P. Stanisz (red.), Warszawa 2008, s. 252. </span></span></span></p> </div> <div id="ftn80"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref80" name="_ftn80" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn80"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[80]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">M. Zawiślak, <i>Sukcesja majątkowa i doktrynalna w przypadku ustawowego uregulowania sytuacji prawnej rejestrowego związku wyznaniowego – wprowadzenie do badań</i>, „Studia Prawa Wyznaniowego” (2022), nr 25, s. 262-263. </span></span></span></p> </div> <div id="ftn81"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref81" name="_ftn81" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn81"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[81]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">M. Zawiślak, <i>Sukcesja majątkowa i doktrynalna w przypadku ustawowego uregulowania sytuacji prawnej rejestrowego związku wyznaniowego – wprowadzenie do badań</i>, „Studia Prawa Wyznaniowego” (2022), nr 25, s. 263-265.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn82"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref82" name="_ftn82" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn82"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[82]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">M. Plisiecki, <i>Standardy świeckości przy rejestrowaniu związków wyznaniowych</i>, w: <i>Standardy bezstronności światopoglądowej władz publicznych</i>, A. Mezglewski, A. Tunia (red.), Lublin 2013, s. 123-125. </span></span></span></p> </div> <div id="ftn83"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref83" name="_ftn83" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn83"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[83]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Z. Zarzycki, <i><span style="background:white"><span style="color:#444444">Tryby nabywania osobowości prawnej przez kościelne osoby prawne w Polsce</span></span></i><span style="background:white"><span style="color:#444444">, w: <i>Kościoły i inne związki wyznaniowe w służbie dobru wspólnemu</i>, W. Uruszczak, K. Krzysztofek, M. Mikuła (red.), Kraków 2014, s. 88.</span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn84"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref84" name="_ftn84" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn84"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[84]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">A. Mezglewski,  <i><span style="color:black">Utworzenie oraz rejestracja związku wyznaniowego jako przejawy wolności religijnej</span></i><span style="color:black">, „Studia z prawa wyznaniowego” 18(2015), s.</span> 130-131.</span></span></span></p> </div> </div> </div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> Tue, 30 Jan 2024 15:37:20 +0000 filip.bator 5178 at https://ordoiuris.pl