wolność https://ordoiuris.pl/wolnosc pl Skąd sprzeciw społeczny wobec Stref Czystego Transportu? Debata ekspertów wokół raportu Ordo Iuris https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/skad-sprzeciw-spoleczny-wobec-stref-czystego-transportu-debata-ekspertow <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Skąd sprzeciw społeczny wobec Stref Czystego Transportu? Debata ekspertów wokół raportu Ordo Iuris <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>śr., 02/21/2024 - 16:54</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Coraz powszechniejszym zjawiskiem staje się ustanawianie w Polsce Stref Czystego Transportu, wbrew protestom lokalnej społeczności.</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· W Krakowie zorganizowany sprzeciw społeczny doprowadził do uchylenia uchwały Rady Miasta przez Wojewódzki Sąd Administracyjny.</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Instytut Ordo Iuris przygotował raport „Strefy Czystego Transportu. Idea i praktyka funkcjonowania”.</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· W publikacji wskazano na utrudnienia, jakie dla mieszkańców powoduje istnienie stref.</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Ordo Iuris podkreśla też, że strefy w polskich miastach obejmują znacznie większe obszary niż te, na których stwierdzono wyższy poziom zanieczyszczeń. </b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Prezentacji raportu towarzyszyła debata ekspertów.</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><a data-entity-type="file" data-entity-uuid="a9dd0831-216e-41eb-944d-6b29c36138fd" href="/sites/default/files/inline-files/Strefy_Czystego_Transportu_raport.pdf"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>PRZECZYTAJ RAPORT - LINK</b></span></span></span></a></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">W coraz większej liczbie polskich miast prowadzi się prace mające na celu ustanowienie Strefy Czystego Transportu. Jednocześnie przykład polskich miast pokazuje, że nie ma akceptacji społecznej dla wprowadzania tego typu radykalnych rozwiązań. W Krakowie bowiem protest społeczny doprowadził do uchylenia uchwały Rady Miasta w całości przez Wojewódzki Sąd Administracyjny. W Warszawie natomiast wprowadza się SCT przy wyraźnym sprzeciwie mieszkańców. Z kolei we Wrocławiu, po pierwszych „prekonsultacjach” zakończonych negatywnym dla SCT wynikiem, postanowiono zrobić drugie, do których dopuszczono jedynie 10 uczestników.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Jednocześnie ruchy społeczne informujące społeczeństwa lokalne o tym jak zmieni się codzienne życie mieszkańców po wprowadzeniu SCT raportują, że wielu obywateli i przedsiębiorców nie ma wiedzy na temat tego czym są Strefy Czystego Transportu. Z tego względu Instytut Ordo Iuris przygotował raport „Strefy Czystego Transportu. Idea i praktyka funkcjonowania”, w którym wyjaśnia krok po kroku czym jest emisja zanieczyszczeń i jak ją redukować, czym są Strefy Czystego Transportu i jakie zakazy na ich terenie obowiązują, jak podobne strefy funkcjonują w zachodniej Europie czy wreszcie jak poszkodowani mieszkańcy mogą przeciwdziałać utworzeniu SCT oraz uzyskaniu odszkodowania za szkody wyrządzone jej ustanowieniem.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">W publikacji wskazano m.in. na daleko idące utrudnienia, jakie pociąga za sobą funkcjonowanie Stref Czystego Transportu. Ordo Iuris podkreśla, że zwolnieni z zakazu wjazdu do strefy nie są, co do zasady, przedsiębiorcy prowadzący swoje firmy na jej obszarze. Może to zatem oznaczać zwiększenie kosztów wykonywania działalności gospodarczej lub <span style="color:black">całkowite jej uniemożliwienie. Ustawa o elektromobilności nie przewiduje też żadnych rekompensat ani dopłat dla osób zmuszonych do wymiany lub pozbycia się dotychczas użytkowanego środka transportu. Władze lokalne mogą także ustanawiać wyłączenia od zakazu dotyczące np. mieszkańców, osób starszych czy kobiet w ciąży, lecz niechętnie z tej możliwości korzystają.</span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Prezentacji raportu towarzyszyła debata ekspertów, w której wzięli udział r.pr. dr Marcin Niedbała, Sławomir Skiba - koordynator ruchu społecznego Nie Oddamy Miasta, red. Łukasz Warzecha – publicysta oraz autor raportu dr Tomasz Woźniak. Dyskusję prowadził Łukasz Bernaciński – członek Zarządu Ordo Iuris</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Doktor Woźniak zwrócił uwagę na nieadekwatność rozmiarów Stref Czystego Transportu do obszarów, na których występuje nadmierna emisja zanieczyszczeń. Jako przykład podał strefę, która ma wejść w życie w 1 lipca tego roku w Warszawie.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">- Przekroczenie poziomu zanieczyszczeń obejmuje teren zamieszkiwany przez ok. 5 tysięcy mieszkańców, to jest obszar ok. 800 metrów kwadratowych. Tymczasem Strefa Czystego Transportu, która będzie obowiązywała na terenie Warszawy, obejmie obszar ok. 7 procent całej powierzchni miasta, zamieszkiwany przez ok. 300 tysięcy osób – wskazał dr Woźniak. </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Podobna sytuacja ma miejsce w Krakowie.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">- Zwiększone stężenie tlenku azotu obejmuje obszar ok. 900 metrów kwadratowych, zamieszkiwany przez ok. 6600 osób. Natomiast Strefa Czystego Transportu, jaka miała obowiązywać na terenie Krakowa od 1 lipca bieżącego roku, miała objąć całe miasto zamieszkiwane przez ponad 800 tys. mieszkańców – zaznaczył autor raportu.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Dr Marcin niedbała wskazał natomiast na rzeczywiste cele tworzenia Stref Czystego Transportu.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">- Założeniem Strefy Czystego Transportu, w zamyśle ustawodawcy, jest ochrona środowiska, przede wszystkim ograniczanie emisji. Niemniej, biorąc pod uwagę, że emisje są generowane również przez pojazdy elektryczne, to, w rzeczywistości, strefy zmierzają nie tyle do ochrony środowiska, co do promowania elektromobilności, do promowania pojazdów napędzanych innymi substancjami niż paliwa – podkreślił prawnik. </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Łukasz Warzecha zauważył z kolei, że Strefy Czystego Transportu znacznie utrudniają życie użytkownikom dróg.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">- Strefy Czystego Transportu są częścią dużego schematu. Chodzi, generalnie rzecz biorąc, o to, żeby tak bardzo zohydzić jazdę samochodem, aby stała się ona uciążliwa, pozbawiona przyjemności, nieopłacalna finansowo, żeby wymusić na ludziach porzucenie tego środka transportu – zaznaczył publicysta. </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Sławomir Skiba mówił natomiast o konieczności społecznego zaangażowania w tej sprawie.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">- Jesteśmy w bardzo dogodnym czasie, aby podejmować ten temat, bo zbliżają się wybory samorządowe. Warto i trzeba zadbać o to, aby ci, którzy z takim zapałem wdrażają te ideologiczne pomysły, nie znaleźli się w przyszłych radach miast lub też zmienili swoje poglądy, albo zaczęli się zastanawiać, czyim interesom chcą służyć – podkreślił koordynator ruchu Nie Oddamy Miasta.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">W podsumowaniu debaty Łukasz Bernaciński zapowiedział publikację w ciągu miesiąca poradnika dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw „Jak obronić swój biznes przed Strefą Czystego Transportu”. Poradnik przygotowywany jest we współpracy Instytutu Ordo Iuris oraz Ośrodka Analiz Prawnych, Gospodarczych i Społecznych im. Hipolita Cegielskiego. </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p><iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/5Op8plbUO40?si=4DJ1KiOaewmPQJRD" title="YouTube video player" width="560"></iframe></p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2024-02/AdobeStock_557999700.jpeg?itok=XPC8TCDw" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Adobe Stock</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/strefy-czystego-transportu" hreflang="pl">strefy czystego transportu</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/samochody" hreflang="pl">samochody</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/pojazdy" hreflang="pl">pojazdy</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/warszawa" hreflang="pl">Warszawa</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/krakow" hreflang="pl">kraków</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/debata" hreflang="pl">debata</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/raport" hreflang="pl">raport</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/lukasz-warzecha" hreflang="pl">łukasz warzecha</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosc" hreflang="pl">wolność</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Wed, 21 Feb 2024 15:54:41 +0000 filip.bator 5235 at https://ordoiuris.pl "Czy to koniec wolności? Co to oznacza dla życia, rodziny i niepodległości?" - spotkanie z adw. Jerzym Kwaśniewskim w Mielcu https://ordoiuris.pl/dzialalnosc-instytutu/czy-koniec-wolnosci-co-oznacza-dla-zycia-rodziny-i-niepodleglosci-spotkanie-z <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> &quot;Czy to koniec wolności? Co to oznacza dla życia, rodziny i niepodległości?&quot; - spotkanie z adw. Jerzym Kwaśniewskim w Mielcu <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>pt., 01/26/2024 - 13:06</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p class="text-align-justify"><strong>Klub "Polonia Christiana" w Mielcu zaprasza na spotkanie z prezesem Instytutu  Ordo Iuris - adw. Jerzym Kwaśniewskim. Wydarzenie będzie dotyczyło fundamentalnych zagrożeń dla życia, rodziny i niepodległości, jakie nadciągają w roku 2024.</strong></p> <p class="text-align-justify">Spotkanie pt. "Czy to koniec wolności? Co to oznacza dla życia, rodziny i niepodległości?"</p> <p class="text-align-justify">1 lutego, godz. 18:00</p> <p class="text-align-justify">Katolickiego Centrum Młodzieży "KANA"</p> <p class="text-align-justify">Mielec, ul. Arciszewskiego 7</p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2024-01/ace0cffd-f74d-446c-b966-43b9f4a794a5.jpeg?itok=h8bn-Oyv" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Ordo Iuris</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/mielec" hreflang="pl">mielec</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosc" hreflang="pl">wolność</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/spotkanie" hreflang="pl">spotkanie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/niepodleglosc" hreflang="pl">niepodległość</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/suwerennosc" hreflang="pl">suwerenność</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/rodzina" hreflang="pl">rodzina</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Fri, 26 Jan 2024 12:06:22 +0000 filip.bator 5171 at https://ordoiuris.pl Wolność a odpowiedzialność https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/wolnosc-odpowiedzialnosc <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Wolność a odpowiedzialność <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/195" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">s.meuwissen</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>pon., 11/20/2023 - 10:05</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Jakie są relacje zachodzące między wolnością, a odpowiedzialnością? W debacie publicznej często wzywa się do obrony wolności, do poszerzania jej granic – nadzwyczaj rzadko jednak stawia pytania o to, jakie są jej granice, a przede wszystkim, jakie będą skutki jej poszerzania kosztem innych, często równie cennych, wartości.</span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Z uwagi przyjętą popoularno-naukową formę, niniejszy komentarz nie stanowi próby przedstawienia zarysu wybranych koncepcji wolności czy odpowiedzialności, lecz ma raczej na celu być zachętą dla Czytelnika do podjęcia samodzielnych poszukiwań, a przede wszystkim samodzielnej refleksji nad omawianym problemem. W dzisiejszym świecie „wolność”, brana na sztandary przez wszystkich, traktowana jest jako jedna z najważniejszych wartości – czy jednak, w gruncie rzeczy, wiemy czym ona w ogóle jest?</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Prawdziwa Wolność</span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Czym jest wolność? Wśród licznych tekstów poświęconych temu zagadnieniu (prawdopodobnie) najsłynniejszym jest powstały w 1958 roku esej „Dwie koncepcje wolności” brytyjskiego historyka idei Isaiaha Berlina i nie sposób niniejszych rozważaniach nie rozpocząć od przypomnienia jego dorobku. Twierdził on, że, wolność jest „centralnym pojęciem europejskiej myśli politycznej” oraz że „prawie wszyscy moraliści w dziejach ludzkości sławili wolność”. Czy jednak wolność jest niczym nieograniczona? Filozof (podkreślmy - liberał!) już na wstępie swojego eseju przypomina nam, że „ponad sto lat temu poeta niemiecki Heine przestrzegł Francuzów przed niedocenianiem potęgi idei: koncepcje filozoficzne pielęgnowane w zaciszu profesorskich gabinetów mogą zniszczyć cywilizacje”. W tym samym duchu, przed konsekwencją wcielania w życie utopijnych (często odwołujących się do najszlachetniejszych wartości!) idei przestrzegał amerykański konserwatysta Eric Voegelin. Nie chcemy pamiętać, że konsekwencją oświeceniowych koncepcji były gilotyny postawione przez rewolucjonistów oraz (opisane, między innymi, przez poetę i myśliciela François-René de Chateubrianda) pierwsze w dziejach nowożytnych ludobójstwo w Wandei. Często zapominamy, że Włodzimierz Lenin, ojciec rewolucji bolszewickiej, której finalnym skutkiem było powstanie totalitarnego reżimu i śmierć milionów ludzi, był filozofem a jego myśl studiowana jest na wydziałach filozofii. Berlin już na wstępie swojego słynnego tekstu ostrzega - „nasi filozofie wydają się dziwnie nieświadomi tych niszczących skutków swojej działalności”.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Czym więc jest wolność?</span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Szerokie zainteresowanie tematem wolności na przestrzeni dziejów zaowocowało różnorodnym jej rozumieniem. Isaiah Berlin w przywoływanym tekście dokonał słynnego podziału na wolność negatywną (wolność od) i wolność pozytywną (wolność do).</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Pojęcie „wolność” najczęściej jest postrzegane w kategorii „wolność od czegoś”. W tym wypadku wolność jest negatywnością. Berlin wskazuje, że „wolność mierzy się zazwyczaj zakresem, w jakim nikt nie ingeruje w naszą działalność”. W kontrze do wolności stoi przymus, jednak Brytyjczyk wyraźnie wskazuje, że „pojęcie przymusu nie obejmuje wszystkich form ograniczenia możliwości działania”, gdyż „przymus oznacza rozmyślne wtrącanie się innych ludzi w sferę mojego działania”. Filozof żartobliwie stwierdza, że przecież, „jeśli stwierdzam, że nie potrafię skoczyć wyżej niż na wysokość dwóch metrów albo że nie mogę czytać z powodu ślepoty, czy że nie jestem w stanie zrozumieć niejasnych fragmentów Hegla, byłoby dziwactwem mówić, że jestem w tej mierze zniewolony”.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Człowiek mający wolę może protestować lub buntować się przeciw czemuś co jest zastane, przeciwko czemuś, co odbiera mu wolność, co go niewoli. Można by rzec, że wolność jest siłą sprzeciwu wobec różnych form zniewolenia. Ten sprzeciw jest zazwyczaj związany z nadzieją, choć jego efekt niekoniecznie możliwy jest do przewidzenia.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">„Wolność” ma również inne znaczenie – mowa tu o wolności rozumianej jako „wolność do”. W takim rozumieniu (ta wizja była zresztą wielokrotnie przedmiotem krytyki, w tym ze strony przywoływanego Berlina, zarzucając jej narażenie na różnego rodzaju wypaczenia) wolność jest pozytywnością, gdyż jest ona skierowana ku jakiemuś celowi. Cel ten niekoniecznie musi być skonkretyzowany, może być to marzenie czy pragnienie, które, w dużej mierze, może mieć charakter abstrakcyjny.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Zawsze jednak sprzeciw jest skierowany w jakimś określonym kierunku. W rozważaniach nad wolnością nie sposób nie sięgnąć do Georga Wilhelma Friedricha Hegla. Urodzony w Stuttgarcie filozof pisał w „Fenomenologii ducha”<i> </i>o wolności pozytywnej: „kiedy myślę, jestem wolny, ponieważ nie jestem wtedy u nikogo, ale jestem bezwzględnie u siebie samego, a przedmiot, który jest dla mnie istotą, jest moim bytem dla mnie w nierozdzielnej ze mną jedności”. Warto zauważyć, że w powyższym cytacie Hegel wskazuje, iż wolność nie jest związana z wyborem, lecz z myślą. Niemiecki filozof w<i> </i>„Wykładach z filozofii dziejów”<i> </i>stwierdza,<i> </i>że „na tym właśnie polega wolność, gdyż skoro jestem zależny, odnoszę siebie do czegoś innego, czym nie jestem, nie mogę istnieć bez czegoś zewnętrznego; jestem zaś wolny, gdy jestem u samego siebie”. Ksiądz Józef Tischner, autor eseju „W poszukiwaniu istoty wolności”, a przede wszystkim książki „Spowiedź rewolucjonisty”, stwierdza: „czytając </span></span></span><span style="font-size:10.5pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Arial&quot;,sans-serif"><span style="color:#4d5156">«</span></span></span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Fenomenologię ducha</span></span></span><span style="font-size:10.5pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Arial&quot;,sans-serif"><span style="color:#4d5156">»</span></span></span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black"> Hegla, podsumowuje myśl niemieckiego filozofa, stwierdzając, że wolność w znaczeniu pozytywnym to </span></span></span><span style="font-size:10.5pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Arial&quot;,sans-serif"><span style="color:#4d5156">«</span></span></span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">być u siebie</span></span></span><span style="font-size:10.5pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Arial&quot;,sans-serif"><span style="color:#4d5156">»</span></span></span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">, czyli myśleć”. „Wolność może zaistnieć jedynie jako rezultat rozwoju świadomości i musi być zdobywana nieustannie przez osobisty trud podmiotu” – podsumowuje w pracy „Zagadnienie wolności w filozofii Józefa Tischnera” rozważania pochodzącego z Małopolski duchownego nad myślą heglowską Natalia Marcinkowska.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Czym jest jednak prawdziwa wolność? Prawdziwą wolnością nie jest zajęcie jakiegoś stanowiska „za” lub „przeciw” wobec czegoś, lecz jest to umiejętność wzniesienia się ponad ten antagonizm. Wolność opierająca się na sprzeciwie jest jedynie pozorem, zaś prawdziwą wolnością jest stworzenie wewnątrz siebie nowego „ja”, które nie podejmuje sprzeciwu, ale istnieje na innym poziomie. Nie oznacza to jednak, że aby osiągnąć prawdziwą wolność, należy całkowicie wycofać się z udziału w świecie. Postawa cenionego w kręgach konserwatywnych kolumbijskiego myśliciela Nicolasa Gomeza Davili, tradycjonalisty tak radykalnego w swych przekonaniach, że przekonanego o totalnym upadku wszelkich zasad oraz braku szansy na dokonanie jakiejkolwiek pozytywnej zmiany, (która sprawiła, że „samotnik z Bogoty” całe swoje dorosłe życie spędził w swojej domowej bibliotece, by odciąć się od zastanej rzeczywistości) nie jest pełnym korzystaniem z wolności, a jedynie formą ucieczki. Prawdziwie wolny człowiek ukierunkowuje swoją wolę do realizacji wyznawanych przez siebie wartości.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="tab-stops:363.5pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Odpowiedzialność jako umiejętność odpowiadania</span></span></span></b></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Zdaniem Tischnera, odpowiedzialność jest powinnością zarówno wobec siebie, jak i drugiego człowieka, a zatem odpowiedzialność jest silnie powiązana z relacjami międzyludzkimi. Relacje te nie muszą być zindywidualizowane wobec ściśle konkretnych jednostek, lecz mogą one dotyczyć np. społeczeństwa jako całości. Odpowiedzialność jest swego rodzaju odpowiedzią na zew samego siebie, innej osoby, grupy osób, a także abstrakcyjnej wartości, która jest wyznawana przez odpowiadającego. Odpowiedzialność jest realizowana przez bezinteresowną miłość, odpowiadający nie oczekuje zwrotnej odpowiedzi na jego odpowiedź.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Jak zauważa Manfred Riedel, odpowiedzialność to pojęcie komunikatywne, „które dotyczy stosunku odpowiadania sobie, osób i obciążających ich wymogów spraw, do których zostają odniesieni. „Odpowiedzialny” jest ktoś, kto nie „odpowiada” jakimś wymaganiom i musi przeto zdać z tego sprawę.”. Dalej zauważa, że „odpowiedzialność” została swoiście zinterpretowana przez chrześcijaństwo: Bóg wzywa do odpowiedzi człowieka, który stał się winnym, a ten z głębi swojej wiary może się usprawiedliwić i uświadomić sobie swoją odpowiedzialność (czy raczej możliwość odpowiedzialności) wobec Boga i bliźniego. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Johannes Hoffmeister definiuje odpowiedzialność jako „wzięcie na siebie skutków własnego działania, do czego człowiek jako istota moralna czuje się wewnętrznie przymuszonym, bowiem musi je on przypisać sobie samemu, własnej decyzji swojej wolnej woli”. Odpowiedzialność wymaga istnienia tożsamości odpowiadającego, który jest w stanie postrzegać wartości i wychodzące z nich powinności. Ta tożsamość jest kreowana przez jego myślenie, sumienie, czucie, wolę i wybory. Odpowiedzialność jest także związana z aktualną wiedzą odpowiadającego, jak również z potencjalną wiedzą, którą przy zachowaniu staranności winien posiadać. Nie bez znaczenia jest tu pełniona funkcja odpowiadającego i jego pozycja w społeczeństwie.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="tab-stops:363.5pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Wolność jako podstawa odpowiedzialności</span></span></span></b></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Wolność jest podstawowym warunkiem odpowiedzialności. Katechizm Kościoła Katolickiego wskazuje nam, że „wolność czyni człowieka odpowiedzialnym za swoje czyny w takiej mierze, w jakiej są one dobrowolne.” (KKK 1734). Być może jednak najprościej zrozumieć nam to, sięgając do prawa karnego, myśląc o zbrodni – i o karze. Bez wolności wyboru ciężko byłoby mówić o winie, a bez winy ciężko mówić o możliwości poniesienia odpowiedzialności. Jak zauważa Walter Brugger, „odpowiedzialność jest nieuniknioną konsekwencją wolności woli ludzkiej i ugruntowanej na niej zdolności przypisania (poczytalności)”.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Odpowiedzialność uzupełnia prawdziwą wolność. Jak już zostało wspomniane - prawdziwie wolny człowiek ukierunkowuje swoją wolę do realizacji wyznawanych przez siebie wartości i to właśnie odpowiedzialność pobudza wolę do takiej realizacji. Odpowiedzialność kieruje wolność na właściwy tor, dzięki niej nie przepoczwarzy się ona w wolność rozumianą w sposób libertyński, w sposób – aż chce się rzec – nieodpowiedzialny, nieuwzględniający wolności innych osób. Warto również zauważyć, że kara, która jest odwetem, nie jest wyłącznie sprawiedliwością jako taką, lecz jest także swego rodzaju prawem odpowiedzialnego, który dowodzi swojej wolności ponosząc ją.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Zauważyć bowiem trzeba, że ci, którzy pragną nieokiełznanej swobody – zazwyczaj nie szanują wolności innych. Nie powinno budzić zaskoczenia, że (być może) najbardziej radykalny orędownik libertyńsko postrzeganej wolności – markiz de Sade – jednocześnie był autorem książki opiewającej, w imię owej „wolności”, największe ludzkie upodlenie i okrucieństwo.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Kamil Smulski – starszy analityk Centrum Badań i Analiz Ordo Iuris</span></span></span></span></span></span></p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2023-11/6e82c78d-e345-4153-b3f4-afb441cc4818_11.jpeg?itok=FQKy0jxW" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Ordo Iuris</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosc" hreflang="pl">wolność</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/odpowiedzialnosc" hreflang="pl">odpowiedzialność</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/hegel" hreflang="pl">hegel</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/tischner" hreflang="pl">tischner</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Mon, 20 Nov 2023 09:05:25 +0000 s.meuwissen 4965 at https://ordoiuris.pl Wolność a odpowiedzialność https://ordoiuris.pl/komentarze/wolnosc-odpowiedzialnosc <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--komentarze.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--title--komentarze.html.twig' --> Wolność a odpowiedzialność <div class="xde2"> </div> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--title--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--komentarze.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--komentarze.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>pon., 11/20/2023 - 09:54</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--komentarze.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--body--komentarze.html.twig' --> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Jakie są relacje zachodzące między wolnością, a odpowiedzialnością? W debacie publicznej często wzywa się do obrony wolności, do poszerzania jej granic – nadzwyczaj rzadko jednak stawia pytania o to, jakie są jej granice, a przede wszystkim, jakie będą skutki jej poszerzania kosztem innych, często równie cennych, wartości.</span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Z uwagi przyjętą popoularno-naukową formę, niniejszy komentarz nie stanowi próby przedstawienia zarysu wybranych koncepcji wolności czy odpowiedzialności, lecz ma raczej na celu być zachętą dla Czytelnika do podjęcia samodzielnych poszukiwań, a przede wszystkim samodzielnej refleksji nad omawianym problemem. W dzisiejszym świecie „wolność”, brana na sztandary przez wszystkich, traktowana jest jako jedna z najważniejszych wartości – czy jednak, w gruncie rzeczy, wiemy czym ona w ogóle jest?</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Prawdziwa Wolność</span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Czym jest wolność? Wśród licznych tekstów poświęconych temu zagadnieniu (prawdopodobnie) najsłynniejszym jest powstały w 1958 roku esej „Dwie koncepcje wolności” brytyjskiego historyka idei Isaiaha Berlina i nie sposób niniejszych rozważaniach nie rozpocząć od przypomnienia jego dorobku. Twierdził on, że, wolność jest „centralnym pojęciem europejskiej myśli politycznej” oraz że „prawie wszyscy moraliści w dziejach ludzkości sławili wolność”. Czy jednak wolność jest niczym nieograniczona? Filozof (podkreślmy - liberał!) już na wstępie swojego eseju przypomina nam, że „ponad sto lat temu poeta niemiecki Heine przestrzegł Francuzów przed niedocenianiem potęgi idei: koncepcje filozoficzne pielęgnowane w zaciszu profesorskich gabinetów mogą zniszczyć cywilizacje”. W tym samym duchu, przed konsekwencją wcielania w życie utopijnych (często odwołujących się do najszlachetniejszych wartości!) idei przestrzegał amerykański konserwatysta Eric Voegelin. Nie chcemy pamiętać, że konsekwencją oświeceniowych koncepcji były gilotyny postawione przez rewolucjonistów oraz (opisane, między innymi, przez poetę i myśliciela François-René de Chateubrianda) pierwsze w dziejach nowożytnych ludobójstwo w Wandei. Często zapominamy, że Włodzimierz Lenin, ojciec rewolucji bolszewickiej, której finalnym skutkiem było powstanie totalitarnego reżimu i śmierć milionów ludzi, był filozofem a jego myśl studiowana jest na wydziałach filozofii. Berlin już na wstępie swojego słynnego tekstu ostrzega - „nasi filozofie wydają się dziwnie nieświadomi tych niszczących skutków swojej działalności”.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Czym więc jest wolność?</span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Szerokie zainteresowanie tematem wolności na przestrzeni dziejów zaowocowało różnorodnym jej rozumieniem. Isaiah Berlin w przywoływanym tekście dokonał słynnego podziału na wolność negatywną (wolność od) i wolność pozytywną (wolność do).</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Pojęcie „wolność” najczęściej jest postrzegane w kategorii „wolność od czegoś”. W tym wypadku wolność jest negatywnością. Berlin wskazuje, że „wolność mierzy się zazwyczaj zakresem, w jakim nikt nie ingeruje w naszą działalność”. W kontrze do wolności stoi przymus, jednak Brytyjczyk wyraźnie wskazuje, że „pojęcie przymusu nie obejmuje wszystkich form ograniczenia możliwości działania”, gdyż „przymus oznacza rozmyślne wtrącanie się innych ludzi w sferę mojego działania”. Filozof żartobliwie stwierdza, że przecież, „jeśli stwierdzam, że nie potrafię skoczyć wyżej niż na wysokość dwóch metrów albo że nie mogę czytać z powodu ślepoty, czy że nie jestem w stanie zrozumieć niejasnych fragmentów Hegla, byłoby dziwactwem mówić, że jestem w tej mierze zniewolony”.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Człowiek mający wolę może protestować lub buntować się przeciw czemuś co jest zastane, przeciwko czemuś, co odbiera mu wolność, co go niewoli. Można by rzec, że wolność jest siłą sprzeciwu wobec różnych form zniewolenia. Ten sprzeciw jest zazwyczaj związany z nadzieją, choć jego efekt niekoniecznie możliwy jest do przewidzenia.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">„Wolność” ma również inne znaczenie – mowa tu o wolności rozumianej jako „wolność do”. W takim rozumieniu (ta wizja była zresztą wielokrotnie przedmiotem krytyki, w tym ze strony przywoływanego Berlina, zarzucając jej narażenie na różnego rodzaju wypaczenia) wolność jest pozytywnością, gdyż jest ona skierowana ku jakiemuś celowi. Cel ten niekoniecznie musi być skonkretyzowany, może być to marzenie czy pragnienie, które, w dużej mierze, może mieć charakter abstrakcyjny.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Zawsze jednak sprzeciw jest skierowany w jakimś określonym kierunku. W rozważaniach nad wolnością nie sposób nie sięgnąć do Georga Wilhelma Friedricha Hegla. Urodzony w Stuttgarcie filozof pisał w „Fenomenologii ducha”<i> </i>o wolności pozytywnej: „kiedy myślę, jestem wolny, ponieważ nie jestem wtedy u nikogo, ale jestem bezwzględnie u siebie samego, a przedmiot, który jest dla mnie istotą, jest moim bytem dla mnie w nierozdzielnej ze mną jedności”. Warto zauważyć, że w powyższym cytacie Hegel wskazuje, iż wolność nie jest związana z wyborem, lecz z myślą. Niemiecki filozof w<i> </i>„Wykładach z filozofii dziejów”<i> </i>stwierdza,<i> </i>że „na tym właśnie polega wolność, gdyż skoro jestem zależny, odnoszę siebie do czegoś innego, czym nie jestem, nie mogę istnieć bez czegoś zewnętrznego; jestem zaś wolny, gdy jestem u samego siebie”. Ksiądz Józef Tischner, autor eseju „W poszukiwaniu istoty wolności”, a przede wszystkim książki „Spowiedź rewolucjonisty”, stwierdza: „czytając </span></span></span><span style="font-size:10.5pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Arial&quot;,sans-serif"><span style="color:#4d5156">«</span></span></span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Fenomenologię ducha</span></span></span><span style="font-size:10.5pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Arial&quot;,sans-serif"><span style="color:#4d5156">»</span></span></span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black"> Hegla, podsumowuje myśl niemieckiego filozofa, stwierdzając, że wolność w znaczeniu pozytywnym to </span></span></span><span style="font-size:10.5pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Arial&quot;,sans-serif"><span style="color:#4d5156">«</span></span></span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">być u siebie</span></span></span><span style="font-size:10.5pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Arial&quot;,sans-serif"><span style="color:#4d5156">»</span></span></span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">, czyli myśleć”. „Wolność może zaistnieć jedynie jako rezultat rozwoju świadomości i musi być zdobywana nieustannie przez osobisty trud podmiotu” – podsumowuje w pracy „Zagadnienie wolności w filozofii Józefa Tischnera” rozważania pochodzącego z Małopolski duchownego nad myślą heglowską Natalia Marcinkowska.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Czym jest jednak prawdziwa wolność? Prawdziwą wolnością nie jest zajęcie jakiegoś stanowiska „za” lub „przeciw” wobec czegoś, lecz jest to umiejętność wzniesienia się ponad ten antagonizm. Wolność opierająca się na sprzeciwie jest jedynie pozorem, zaś prawdziwą wolnością jest stworzenie wewnątrz siebie nowego „ja”, które nie podejmuje sprzeciwu, ale istnieje na innym poziomie. Nie oznacza to jednak, że aby osiągnąć prawdziwą wolność, należy całkowicie wycofać się z udziału w świecie. Postawa cenionego w kręgach konserwatywnych kolumbijskiego myśliciela Nicolasa Gomeza Davili, tradycjonalisty tak radykalnego w swych przekonaniach, że przekonanego o totalnym upadku wszelkich zasad oraz braku szansy na dokonanie jakiejkolwiek pozytywnej zmiany, (która sprawiła, że „samotnik z Bogoty” całe swoje dorosłe życie spędził w swojej domowej bibliotece, by odciąć się od zastanej rzeczywistości) nie jest pełnym korzystaniem z wolności, a jedynie formą ucieczki. Prawdziwie wolny człowiek ukierunkowuje swoją wolę do realizacji wyznawanych przez siebie wartości.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="tab-stops:363.5pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Odpowiedzialność jako umiejętność odpowiadania</span></span></span></b></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Zdaniem Tischnera, odpowiedzialność jest powinnością zarówno wobec siebie, jak i drugiego człowieka, a zatem odpowiedzialność jest silnie powiązana z relacjami międzyludzkimi. Relacje te nie muszą być zindywidualizowane wobec ściśle konkretnych jednostek, lecz mogą one dotyczyć np. społeczeństwa jako całości. Odpowiedzialność jest swego rodzaju odpowiedzią na zew samego siebie, innej osoby, grupy osób, a także abstrakcyjnej wartości, która jest wyznawana przez odpowiadającego. Odpowiedzialność jest realizowana przez bezinteresowną miłość, odpowiadający nie oczekuje zwrotnej odpowiedzi na jego odpowiedź.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Jak zauważa Manfred Riedel, odpowiedzialność to pojęcie komunikatywne, „które dotyczy stosunku odpowiadania sobie, osób i obciążających ich wymogów spraw, do których zostają odniesieni. „Odpowiedzialny” jest ktoś, kto nie „odpowiada” jakimś wymaganiom i musi przeto zdać z tego sprawę.”. Dalej zauważa, że „odpowiedzialność” została swoiście zinterpretowana przez chrześcijaństwo: Bóg wzywa do odpowiedzi człowieka, który stał się winnym, a ten z głębi swojej wiary może się usprawiedliwić i uświadomić sobie swoją odpowiedzialność (czy raczej możliwość odpowiedzialności) wobec Boga i bliźniego. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Johannes Hoffmeister definiuje odpowiedzialność jako „wzięcie na siebie skutków własnego działania, do czego człowiek jako istota moralna czuje się wewnętrznie przymuszonym, bowiem musi je on przypisać sobie samemu, własnej decyzji swojej wolnej woli”. Odpowiedzialność wymaga istnienia tożsamości odpowiadającego, który jest w stanie postrzegać wartości i wychodzące z nich powinności. Ta tożsamość jest kreowana przez jego myślenie, sumienie, czucie, wolę i wybory. Odpowiedzialność jest także związana z aktualną wiedzą odpowiadającego, jak również z potencjalną wiedzą, którą przy zachowaniu staranności winien posiadać. Nie bez znaczenia jest tu pełniona funkcja odpowiadającego i jego pozycja w społeczeństwie.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="tab-stops:363.5pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Wolność jako podstawa odpowiedzialności</span></span></span></b></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Wolność jest podstawowym warunkiem odpowiedzialności. Katechizm Kościoła Katolickiego wskazuje nam, że „wolność czyni człowieka odpowiedzialnym za swoje czyny w takiej mierze, w jakiej są one dobrowolne.” (KKK 1734). Być może jednak najprościej zrozumieć nam to, sięgając do prawa karnego, myśląc o zbrodni – i o karze. Bez wolności wyboru ciężko byłoby mówić o winie, a bez winy ciężko mówić o możliwości poniesienia odpowiedzialności. Jak zauważa Walter Brugger, „odpowiedzialność jest nieuniknioną konsekwencją wolności woli ludzkiej i ugruntowanej na niej zdolności przypisania (poczytalności)”.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Odpowiedzialność uzupełnia prawdziwą wolność. Jak już zostało wspomniane - prawdziwie wolny człowiek ukierunkowuje swoją wolę do realizacji wyznawanych przez siebie wartości i to właśnie odpowiedzialność pobudza wolę do takiej realizacji. Odpowiedzialność kieruje wolność na właściwy tor, dzięki niej nie przepoczwarzy się ona w wolność rozumianą w sposób libertyński, w sposób – aż chce się rzec – nieodpowiedzialny, nieuwzględniający wolności innych osób. Warto również zauważyć, że kara, która jest odwetem, nie jest wyłącznie sprawiedliwością jako taką, lecz jest także swego rodzaju prawem odpowiedzialnego, który dowodzi swojej wolności ponosząc ją.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Zauważyć bowiem trzeba, że ci, którzy pragną nieokiełznanej swobody – zazwyczaj nie szanują wolności innych. Nie powinno budzić zaskoczenia, że (być może) najbardziej radykalny orędownik libertyńsko postrzeganej wolności – markiz de Sade – jednocześnie był autorem książki opiewającej, w imię owej „wolności”, największe ludzkie upodlenie i okrucieństwo.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Kamil Smulski – starszy analityk Centrum Badań i Analiz Ordo Iuris</span></span></span></span></span></span></p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--body--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig * field--node--field-zdjecie2.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-zdjecie2.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--komentarze--field-zdjecie2.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul/public/2023-11/6e82c78d-e345-4153-b3f4-afb441cc4818_10.jpeg?itok=5vaWFchO" width="350" height="175" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--komentarze.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-kategoria--komentarze.html.twig' --> Wolności obywatelskie <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-kategoria--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--komentarze.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosc" hreflang="pl">wolność</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/odpowiedzialnosc" hreflang="pl">odpowiedzialność</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/hegel" hreflang="pl">hegel</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/tischner" hreflang="pl">tischner</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Mon, 20 Nov 2023 08:54:01 +0000 filip.bator 4964 at https://ordoiuris.pl Marika tymczasowo na wolności. Prokurator Generalny uwzględnił wniosek Ordo Iuris https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/marika-tymczasowo-na-wolnosci-prokurator-generalny-uwzglednil-wniosek-ordo <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Marika tymczasowo na wolności. Prokurator Generalny uwzględnił wniosek Ordo Iuris <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>pt., 07/14/2023 - 11:20</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p class="text-align-justify"><strong>· Prokurator Generalny uwzględnił wniosek Ordo Iuris o przerwę w odbywaniu wyroku przez dziewczynę, która została skazana za rzekomy rozbój.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Marika w 2020 r., wraz z trzema innymi osobami, próbowała wyszarpać kobiecie torbę w barwach logotypu ruchu LGBT.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Dziewczyna od roku przebywała w zakładzie karnym.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Marika została zwolniona z więzienia na czas procedury ułaskawieniowej.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Do Prezydenta RP trafił wniosek o ułaskawienie dziewczyny. Na stronie wolnoscdlamariki.pl można podpisywać apel w tej sprawie.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Jeśli Marika nie zostanie ułaskawiona, trafi ponownie do zakładu karnego.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong><a href="https://wolnoscdlamariki.pl/">PODPISZ APEL – LINK</a></strong></p> <p class="text-align-justify">W sierpniu 2020 r. w Poznaniu odbywała się manifestacja organizacji LGBT. W geście sprzeciwu wobec promowania skrajnie lewicowych ideologii, Marika, wraz z trzema innymi osobami, usiłowała wyrwać kobiecie torbę w barwach logotypu ruchu LGBT. Następnie została oskarżona o domniemane usiłowanie rozboju, za co sąd skazał ją na 3 lata pozbawienia wolności. Decyzję o przerwie w karze uzasadnia zawsze okoliczność polegająca na wysokim prawdopodobieństwie ułaskawienia skazanego i to w postaci, jaka czyniłaby zbędnym dalsze wykonywanie kary.</p> <p class="text-align-justify">Instytut Ordo Iuris złożył w tej sprawie wnioski dowodowe, po których sąd wydał pozytywną opinię na temat dziewczyny. Prawnicy skierowali też do Prokuratora Generalnego wniosek o przerwę w odbywaniu kary. Do Prezydenta RP trafił natomiast wniosek o ułaskawienie Mariki. Ordo Iuris domaga się anulowania reszty kary.</p> <p class="text-align-justify">Prokurator Generalny uwzględnił wniosek Instytutu o przerwę w odbywaniu kary przez Marikę. Prawnicy wskazują w nim, że dziewczyna nie była wcześniej karana i udzielała się społecznie m.in. w akcjach pomocy kombatantom, brała udział w rekonstrukcjach historycznych, sprzątała groby poległych w obronie ojczyzny. Także przebywając w zakładzie karnym nie sprawiała problemów, była wielokrotnie nagradzana i udzielano jej przepustek. We wniosku podkreślono również pogorszony stan zdrowia Mariki. Dziewczyna trafiła do więzienia krótko po złamaniu kostki. W zakładzie karnym nie otrzymała koniecznej pomocy medycznej i nie mogła kontynuować rehabilitacji. Cały czas ma problemy z poruszaniem.</p> <p class="text-align-justify">Prawnicy zwrócili też uwagę na sytuację rodzinną Mariki i problemy zdrowotne jej najbliższych. Instytut podkreśla też, że dziewczyna musiała przerwać studia ze względu na osadzenie w zakładzie karnym. Wyrok zastopował jej plany zawodowe i rodzinne. Ordo Iuris zauważa, że Marika w toku postępowania przeprosiła oskarżoną i wyraziła żal za popełniony czyn. Prawnicy wskazują, że dziewczyna nie miała na celu kradzieży torby dla celów majątkowych. Jej motywacją było wyrażenie sprzeciwu wobec propagowania postulatów ruchu LGBT. Ponadto skazani ostatecznie nie wyrwali torby kobiecie, gdyż nie chcieli stosować wobec niej przemocy.</p> <p class="text-align-justify">Instytut zwraca uwagę na ideologiczną motywację, jaką kierował się sąd przy skazywaniu Mariki. Za okoliczność obciążającą dziewczynę uznano jej działalność w Młodzieży Wszechpolskiej. W więzieniu została osadzona w jednej celi z kobietą deklarującą odmienne skłonności seksualne i przebierającą się za mężczyznę.</p> <p class="text-align-justify">To jednak nie koniec batalii o wolność Mariki. Marika została zwolniona z aresztu tylko na czas procedury ułaskawieniowej. Ostateczna decyzja w tej sprawie należy do Prezydenta RP. Jeśli prezydent nie zdecydowałby się na ułaskawienie dziewczyny, ponownie trafiłaby ona do zakładu karnego.</p> <p class="text-align-justify"><strong><a href="https://wolnoscdlamariki.pl/"> PODPISZ APEL – LINK</a></strong></p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2023-07/AdobeStock_164878119.jpeg?itok=ZVNCqeWe" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Adobe Stock</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/marika" hreflang="pl">marika</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosc" hreflang="pl">wolność</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wiezienie" hreflang="pl">więzienie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/poznan" hreflang="pl">Poznań</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/lgbt" hreflang="pl">LGBT</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/torba" hreflang="pl">torba</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/prokurator-generalny" hreflang="pl">prokurator generalny</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/petycja" hreflang="pl">petycja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/apel" hreflang="pl">apel</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/prezydent" hreflang="pl">prezydent</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/ulaskawienie" hreflang="pl">ułaskawienie</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Fri, 14 Jul 2023 09:20:44 +0000 filip.bator 4709 at https://ordoiuris.pl „Bronimy prawa do życia na wszystkich jego etapach”. Ordo Iuris na międzynarodowej konferencji w Argentynie https://ordoiuris.pl/dzialalnosc-miedzynarodowa/bronimy-prawa-do-zycia-na-wszystkich-jego-etapach-ordo-iuris-na <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> „Bronimy prawa do życia na wszystkich jego etapach”. Ordo Iuris na międzynarodowej konferencji w Argentynie <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>pt., 06/09/2023 - 12:43</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· W Buenos Aires miała miejsce międzynarodowa konferencja stanowiąca przestrzeń debaty dla młodych liderów z państw Ameryki Północnej i Południowej, a także Europy.</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Wydarzenie zostało poświęcone dyskusji na temat wyzwań XXI wieku m.in. w obszarach takich jak ochrona podstawowych praw i wolności, postępująca globalizacja czy spór kulturowy.</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Wśród uczestników znaleźli się politycy, przedstawiciele organizacji pozarządowych, akademicy i influencerzy z Argentyny, Brazyli, Peru, Chile, Boliwii, Kuby, Hondurasu, Meksyku, USA, Włoch, Paragwaju, Węgier i Hiszpanii.</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Do zabrania głosu w panelu dyskusyjnym i podzielenia się doświadczeniami zaproszenie uzyskał także Instytut Ordo Iuris.</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Wydarzenie zakończyło się przyjęciem „Karty Buenos Aires”.</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Sygnatariusze dokumentu wyrazili poparcie dla ochrony ludzkiego życia, wolności wypowiedzi, zgromadzeń czy wyznania, walki z terroryzmem i innymi działaniami przestępczymi, a także ochrony własności prywatnej i rozwoju ekonomicznego mieszkańców obu Ameryk.</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Uczestnicy zwrócili też uwagę na destrukcyjną działalność ruchów lewicowych, która prowadzi do naruszenia podstawowych praw człowieka. </b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><a data-entity-type="file" data-entity-uuid="dd2a39f5-0e2f-4e44-9b4a-86c68b0d87e9" href="/sites/default/files/inline-files/CARTA_DE_BUENOS_AIRES_2023.pdf"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>KARTA BUENOS AIRES - LINK</b></span></span></span></a></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Konferencja miała na celu zgromadzenie młodych liderów z państw Ameryki Północnej i Południowej, a także Europy. Wydarzenie było odpowiedzią na złożoność sytuacji geopolitycznej na świecie, walkę o władzę różnych rzeczywistości polityczno-ideologicznych, utrudniające młodym ludziom uczynienie ze swojego regionu miejsca, w którym wolność i porządek prawny są w pełni poszanowane.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Podstawowe założenia, które przyświecały organizatorom konferencji to: wolność, rozumiana jako istotny wymiar jednostki, którego ochrona jest kluczowa, konieczna i niezbędna; przejrzystość jako niezbędne założenie lidera politycznego i społecznego; dialog, będący podstawą debaty i generowania zrównoważonych polityk publicznych; zaangażowanie młodzieży w otaczającą nas rzeczywistość polityczną i społeczną oraz przywództwo, aby odważnie i jawnie stawić czoła wyzwaniom XXI wieku.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Do udziału w wydarzeniu zaproszenie otrzymał także Instytut Ordo Iuris. Fundację reprezentowała Weronika Przebierała, dyrektor Centrum Prawa Międzynarodowego, która w panelu dyskusyjnym poświęconym działalności think-tanków w obszarze ochrony życia, rodziny i wolności, zwróciła uwagę na konsekwencje pozostawania biernym wobec działań ograniczających wolność jednostki, które z sukcesem mogą być dokonywane nawet w państwach postrzeganych jako demokratyczne.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Konferencja zakończyła się przyjęciem „Karty Buenos Aires”, stanowiącej ideową podstawę kolejnych działań uczestników Forum. Treść dokumentu koncentruje się na ochronie wolności, rządów prawa i własności prywatnej. Sygnatariusze zgodzili się wspólnie pracować w obronie tych wartości. </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Uczestnicy wydarzenia podkreślili w Karcie, że zgromadzili się, „aby położyć podwaliny pod architekturę polityczną o zasięgu kontynentalnym, mającą na celu koordynację działań na rzecz obrony życia, wolności, suwerenności, bezpieczeństwa i dobrobytu gospodarczego”. Wskazali, że „potęgi globalistyczne” stoją za działalnością ruchów lewicowych, które mają na celu „zniszczenie fundamentalnych wartości kultury zachodniej, a tym samym osłabienie potęgi narodów, bezpośrednio atakując siłę i samostanowienie narodów oraz ich suwerenność”. W Karcie wskazano, że siły lewicowe często „wykorzystują koncentrację mediów i promują cenzurę”, co „w wielu przypadkach doprowadziło do naruszenia najbardziej podstawowych praw człowieka”.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Sygnatariusze zauważyli również, że działalność tych ruchów prowadzi też do kryzysu gospodarczego, „który każdego dnia czyni nas biedniejszymi”. W Karcie stwierdzono, że „dotacje i zasiłki, które powinny być tymczasowymi mechanizmami pomocy, stały się narzędziami najokrutniejszych demagogii politycznych”. Wynikający z tego brak bezpieczeństwa „utrudnia utrzymanie pokoju społecznego i zagraża podstawowym prawom wszystkich ludzi”. Uczestnicy konferencji zwrócili także uwagę na „strukturalną korupcję na wszystkich szczeblach państwa”.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Paneliści zobowiązali się do działania na rzecz zjednoczenia suwerennych narodów Ameryki. Wyrazili także „potępienie dla wszelkich form działań politycznych, które uciekają się do przemocy”. Zadeklarowali również, że będą bronić wolności, która jest „przyrodzonym prawem każdego człowieka”. W Karcie podkreślono, że oznacza to obronę „świętego prawa do życia na wszystkich jego etapach i przejawach”. Sygnatariusze oświadczyli też, że stoją „na straży prawa do własności, wolności wypowiedzi, wolności zgromadzeń, wolności wyznania, wolności stowarzyszania się”. Zobligowali się ponadto do „walki z handlem narkotykami, terroryzmem i wszelkimi rodzajami międzynarodowej przestępczości zorganizowanej”.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">W Karcie potępiono również „tłamszenie podatników podatkami, deficyt fiskalny, niekontrolowaną emisję pieniądza i masowy wzrost długu publicznego”. Sygnatariusze poparli „produktywną politykę zapewniającą godność pracy, wykorzystanie i dbałość o nasze zasoby naturalne oraz rozwój naszego potencjału gospodarczego”. Podkreślili, że dążą do „przekrojowego rozwoju gospodarczego”.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2023-06/AdobeStock_62195391.jpeg?itok=ZcLKmKUi" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Adobe Stock</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/argentyna" hreflang="pl">Argentyna</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/buenos-aires" hreflang="pl">buenos aires</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/konferencja" hreflang="pl">konferencja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/ochrona-zycia-0" hreflang="pl">ochrona życia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosc" hreflang="pl">wolność</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/ameryka" hreflang="pl">ameryka</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wlasnosc" hreflang="pl">własność</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Fri, 09 Jun 2023 10:43:37 +0000 filip.bator 4625 at https://ordoiuris.pl Granice swobody wykonywania zawodów zaufania publicznego w kontekście korzystania z praw i wolności konstytucyjnych https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/granice-swobody-wykonywania-zawodow-zaufania-publicznego-w-kontekscie <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--analiza-prawna.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> Granice swobody wykonywania zawodów zaufania publicznego w kontekście korzystania z praw i wolności konstytucyjnych <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--analiza-prawna.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--analiza-prawna.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>śr., 03/15/2023 - 11:54</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--analiza-prawna.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <p class="text-align-justify"><strong>Kwestia odpowiedzialności dyscyplinarnej lekarzy była przedmiotem dyskusji podczas ostatnich posiedzeń Parlamentarnego Zespołu ds. funkcjonowania Izb Lekarskich w Polsce. Obrady obserwowali przedstawiciele Ordo Iuris.  Instytut opracował analizę dotyczącą konstytucyjnych granic wykonywania zawodów zaufania publicznego, która dotyczy m.in. problematyki odpowiedzialności zawodowej lekarzy oraz przedstawicieli tzw. wolnych zawodów prawniczych.</strong></p> <p class="text-align-justify"><a data-entity-type="file" data-entity-uuid="f99afc60-ec26-47db-bd62-bb72ea3a2b50" href="/sites/default/files/inline-files/Analiza_Granice_wolnosci_wolnych_zawodow_0.pdf"><strong>PRZECZYTAJ ANALIZĘ - LINK</strong></a></p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-zdjecie2.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-zdjecie2.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--analiza-prawna--field-zdjecie2.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2023-03/AdobeStock_190638924.jpeg?itok=H8TPw4qK" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> Wolności obywatelskie <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--analiza-prawna.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosc" hreflang="pl">wolność</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/konstytucja" hreflang="pl">konstytucja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/lekarz" hreflang="pl">lekarz</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/prawnik" hreflang="pl">prawnik</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/zawody-zaufania-publicznego" hreflang="pl">zawody zaufania publicznego</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Wed, 15 Mar 2023 10:54:58 +0000 filip.bator 4510 at https://ordoiuris.pl Ordo Iuris w obronie rodziny i wolności na forum ONZ https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/ordo-iuris-w-obronie-rodziny-i-wolnosci-na-forum-onz <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Ordo Iuris w obronie rodziny i wolności na forum ONZ <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>pt., 11/25/2022 - 16:02</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p style="margin-left:36.0pt; text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="tab-stops:list 36.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">· W siedzibie ONZ w Genewie miało miejsce </span>Forum Rady Praw Człowieka na temat Praw Człowieka, Demokracji i Praworządności.</span></b></span></span></span></span></p> <p style="margin-left:36.0pt; text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="tab-stops:list 36.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">· </span></span></b></span></span><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">W wydarzeniu udział wzięli przedstawiciele państw i wyspecjalizowanych agencji ONZ, pracownicy naukowi oraz organizacje pozarządowe.</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-left:36.0pt; text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="tab-stops:list 36.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">· </span></span></b></span></span><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">Tegoroczne Forum poświęcono dyskusji na temat sposobów na wzmocnienie demokracji i praworządności w perspektywie postpandemicznej.</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-left:36.0pt; text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="tab-stops:list 36.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">· </span></span></b></span></span><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">Przedstawicielka Instytutu Ordo Iuris wzięła udział we wszystkich panelach dyskusyjnych, wskazując na konieczność zachowania podstawowych praw i wolności przy tworzeniu regulacji mających na celu przeciwdziałanie sytuacjom takim jak pandemia.</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-left:36.0pt; text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="tab-stops:list 36.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">· </span></span></b></span></span><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">Podkreśliła również znaczenie wsparcia rodziny dla spójności społeczeństwa i demografii.  </span></span></b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">Czwarta sesja Forum Praw Człowieka, Demokracji i Praworządności odbyła się pod tytułem „Wzmacnianie demokracji w celu lepszej odbudowy: wyzwania i możliwości”. Weronika Przebierała, dyrektor Centrum Prawa Międzynarodowego Instytutu Ordo Iuris, wzięła udział w wydarzeniu i była obecna podczas wszystkich paneli, zabierając głos w dyskusji.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">W pierwszym dniu Forum panele dyskusyjne koncentrowały się wokół wpływu pandemii na prawa człowieka, a także wyzwaniach związanych ze wzmocnieniem instytucji demokratycznych i zaufania obywateli do nich. Przedstawicielka Instytutu zwróciła uwagę, że w każdym przypadku tworzenia regulacji mających na celu zapobieganie i przeciwdziałanie sytuacjom takim jak pandemia nie można zapominać o istnieniu granic ingerencji w sferę praw i wolności. System praw człowieka wychodzi z założenia, że podstawowe prawa i wolności wynikają z samego faktu bycia człowiekiem. Nie są one nadane przez rządzących, a korzystanie z nich nie może być traktowane jako przywilej.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">Weronika Przebierała podkreśliła też, że wzmocnienie instytucji demokratycznych i zwiększenie zaufania obywateli do nich możliwe jest tylko wtedy, gdy decyzje podejmowane przez rządzących są racjonalne, oparte na naukowych argumentach i podejmowane z poszanowaniem podstawowych praw i wolności jednostki. Zaufanie można zbudować tylko na prawdzie i wzajemnym szacunku.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">Drugiego dnia natomiast dyskusję zdominowała debata na temat środków i narzędzi, jakie należy wdrożyć celem usprawnienia dialogu społecznego, zapewnienia sprawiedliwości w społeczeństwie i zagwarantowania jego spójności. Przedstawicielka Ordo Iuris wskazała, że wzmocnienie dialogu społecznego wymaga promowania i wspierania wolności słowa, jednej z najcenniejszych wartości w społeczeństwach demokratycznych, powodującej, że dialog jest nie tylko sprawiedliwy, ale także konstruktywny, a zatem korzystny dla całego społeczeństwa. Wobec tego należy uważnie przeanalizować wszystkie propozycje regulacji „mowy nienawiści”, które nierzadko zawierają bardzo ogólne kategorie pojęć, co prowadzi do sytuacji, w których kwalifikacja wypowiedzi jako „nienawistnej” dokonywana jest na podstawie subiektywnej opinii słuchacza, bez obiektywnych wskaźników. Prawo karne w cywilizowanym społeczeństwie nie może jednak opierać się na niewymiernych, subiektywnych kategoriach.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">Dyrektor Centrum Prawa Międzynarodowego zauważyła ponadto, że troska o spójność w społeczeństwie powinna mieć na uwadze także troskę o jego podstawową komórkę, jaką jest rodzina i uwzględniać wsparcie dla niej. Miałoby to także pozytywny wpływ na kryzys demograficzny, z którym mierzy się Europa. Weronika Przebierała podkreśliła także, że sprawiedliwe społeczeństwo to takie, które chroni swoich najsłabszych członków – zwłaszcza tych, którzy sami nie mogą się ochronić, w tym nienarodzonych dzieci.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">„Forum jest wartościowym wydarzeniem, umożliwiającym zapoznanie się z perspektywą na prawa człowieka osób z całego świata i zorientowanie z jakimi problemami się mierzą w zakresie demokracji i praworządności. Udział w tego rodzaju wydarzeniach jest kluczowy dla przedstawicieli organizacji pozarządowych działających w obszarze praw człowieka, ponieważ umożliwia aktywny udział w debacie i przedstawienie zaleceń, które staną się częścią końcowego sprawozdania z sesji” – skomentowała Weronika Przebierała, dyrektor Centrum Prawa Międzynarodowego Instytutu Ordo Iuris.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">Forum zostało ustanowione w 2015 r. w drodze rezolucji Rady Praw Człowieka celem stworzenia platformy do promowania dialogu i współpracy w kwestiach dotyczących związków między wskazanymi w jego nazwie obszarami. Ma ono na celu ustalenie i analizę najlepszych praktyk, wyzwań i możliwości dla państw w ich wysiłkach na rzecz zapewnienia poszanowania praw człowieka, demokracji i praworządności. </span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">Ponadto, jego zadaniem jest ulepszenie współpracy i wymiana doświadczeń pomiędzy podmiotami działającymi w obszarze praw człowieka, w tym organami i wyspecjalizowanymi agencjami Organizacji Narodów Zjednoczonych, państwami, organizacjami pozarządowymi, ekspertami i przedstawicielami świata akademickiego. </span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2022-11/FiUnD_1WIAANgh2.jpeg?itok=ufhzc2U0" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Ordo Iuris</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-galeria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-galeria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig x field--field-galeria.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--field-galeria.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig * image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig' --> <a href="https://ordoiuris.pl/sites/default/files/2022-11/signal-2022-11-25-122339_002.jpeg" data-lightbox="news-gallery"> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/thumbnail/public/2022-11/signal-2022-11-25-122339_002.jpeg?itok=TvA3PJ-8" width="100" height="100" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> </a> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig * image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig' --> <a href="https://ordoiuris.pl/sites/default/files/2022-11/FiUnD_1WIAANgh2_0.jpeg" data-lightbox="news-gallery"> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/thumbnail/public/2022-11/FiUnD_1WIAANgh2_0.jpeg?itok=1XA2fxx-" width="100" height="100" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> </a> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig * image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig' --> <a href="https://ordoiuris.pl/sites/default/files/2022-11/FiUnD_0WAAIN8Nm.jpeg" data-lightbox="news-gallery"> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/thumbnail/public/2022-11/FiUnD_0WAAIN8Nm.jpeg?itok=VQAhu5Zd" width="100" height="100" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> </a> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--field-galeria.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/onz" hreflang="pl">ONZ</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/genewa" hreflang="pl">Genewa</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/forum" hreflang="pl">Forum</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/rodzina" hreflang="pl">rodzina</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosc" hreflang="pl">wolność</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/pandemia" hreflang="pl">pandemia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/koronawirus" hreflang="pl">koronawirus</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Fri, 25 Nov 2022 15:02:21 +0000 filip.bator 4312 at https://ordoiuris.pl Opinia prawna w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania oraz niektórych innych ustaw https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/opinia-prawna-w-sprawie-projektu-ustawy-o-zmianie-ustawy-o-wdrozeniu <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--analiza-prawna.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> Opinia prawna w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania oraz niektórych innych ustaw <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--analiza-prawna.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--analiza-prawna.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>czw., 08/25/2022 - 15:53</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--analiza-prawna.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Najważniejsze ustalenia:</span></span></b></span></span></span></p> <ul><li style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><strong><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Projekt ustawy wpłynął do Sejmu w dniu 20 lipca 2022 r. Według stanu na 24 sierpnia 2022 r. projekt został skierowany do konsultacji i opinii. Aktualnie nadal nie został nadany mu numer druku sejmowego, choć (jak wskazano wyżej) jest on już faktycznie procedowany. Projektowana ustawa miałaby według twierdzeń projektodawcy implementować przepisy unijnych dyrektyw antydyskryminacyjnych, których niepełne wdrożenie zarzuca Polsce Komisja Europejska. Projekt w przeważającej części powiela treść wcześniejszej propozycji legislacyjnej sprzed niemal dekady.</span></span></span></span></span></strong></li> <li style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><strong><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Projektodawca proponuje otwarcie zamkniętego katalogu zakazanych przyczyn dyskryminacji. Takie rozwiązanie przyczyniłoby się do powstania potencjalnie niewyczerpywalnego źródła kolejnych zakazów.</span></span></span></span></span></strong></li> <li style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><strong><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Wprowadzenie do obrotu prawnego nowych form dyskryminacji nie zmieniłoby sytuacji w zakresie dostępnych instrumentów ochrony. Miałoby ono natomiast zasadniczy wpływ na sądowe stosowanie prawa.</span></span></span></span></span></strong></li> <li style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><strong><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Proponowane zmiany dotyczące wyłączenia z zakresu stosowania ustawy stałyby w jawnej sprzeczności z dotychczasowym stanowiskiem Trybunału Konstytucyjnego, a zatem potencjalnie stanowiłyby rozwiązania niezgodne z Konstytucją RP.</span></span></span></span></span></strong></li> <li style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><strong><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Na aprobatę zasługuje z kolei propozycja wyraźnego rozróżnienia między odszkodowaniem a zadośćuczynieniem na poziomie ustawowym. Jak bowiem wynika z przytoczonego przez autorów projektu orzecznictwa stanowisko judykatury do tej pory było w tym zakresie niejednolite z przewagą poglądu na niekorzyść pokrzywdzonego, nie przyznając mu prawa do zadośćuczynienia.</span></span></span></span></span></strong></li> <li style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt 36pt"><strong><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Projekt ustawy o zmianie ustawy o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania oraz niektórych innych ustaw posiada wiele błędów i wypaczeń. Pojawiają się one nawet w samych założeniach autorów propozycji legislacyjnej. Wydaje się, że projekt jako od początku wadliwy powinien zostać odrzucony.</span></span></span></span></span></strong></li> </ul><p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <ol><li style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Wstęp</span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a name="_Hlk110332389" id="_Hlk110332389"></a><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Projekt ustawy wpłynął do Sejmu w dniu 20 lipca 2022 r. Według stanu na 24 sierpnia 2022 r. projekt został skierowany do konsultacji i opinii. Aktualnie nadal nie został nadany mu numer druku sejmowego</span></span><a name="_Hlk110332389" id="_Hlk110332389"></a><a href="#_ftn1" name="_ftnref1" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref1"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[1]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">. Projektowana ustawa miałaby wg twierdzeń projektodawcy implementować przepisy unijnych dyrektyw antydyskryminacyjnych, których niepełne wdrożenie zarzuca Polsce Komisja Europejska</span></span><a href="#_ftn2" name="_ftnref2" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref2"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[2]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">.</span></span></span></span></span></p> <ol start="2"><li style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Problematyka otwartości zakresu zakazu dyskryminacji</span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Problemem powtarzającym się w całym projekcie ustawy jest kwestia otwartości zakresu zakazu dyskryminacji. Aktualne brzmienie relewantnych przepisów wskazuje, że za każdym razem dotyczą one katalogu zamkniętego przesłanek dyskryminacji. Proponowane otwarcie tegoż jest tylko pozornie właściwe. Stosowanie katalogów otwartych jest szczególnie uzasadnione w przypadku, gdy nie da się enumeratywnie wymienić wszystkich możliwych powodów. Na istnienie takiego właśnie zbioru wskazuje również sformułowanie „z jakiejkolwiek przyczyny” zastosowane w Konstytucji RP<a href="#_ftn3" name="_ftnref3" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref3"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[3]</span></span></span></span></span></a>. Tymczasem projektodawca wydaje się traktować katalog jako zamknięty, a zatem przez nieprawidłowe i niezgodne z Konstytucją RP rozumienie przepisów sporządzony przez niego projekt dąży w rzeczywistości w tym zakresie do inflacji prawa, co jest tym samym niezgodne z zasadami poprawnej legislacji. </span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Wskazać również trzeba na konsekwentne użycie przez projektodawcę zwrotu „w szczególności”. Sformułowanie to wskazuje, że następujący po nim katalog jest katalogiem otwartym, jako że dotyczy on przykładów. Wskazać jednak trzeba, na co wskazuje w uzasadnieniu projektu ustawy sam jej autor, że nie jest to aktualnie jedyna ustawa poruszająca tematykę dyskryminacji. Oznacza to w konsekwencji, że nie musi ona wyczerpywać katalogu zakazanych przyczyn dyskryminacji.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Ponadto wskazane w tym miejscu wydaje się odwołanie do M. Kuśmierczyka, który argumentuje na podstawie relewantnego orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, że wolność od dyskryminacji zawarta w Konstytucji może doznawać pewnych ograniczeń: „[u]stawa zasadnicza wskazuje, że ograniczenia tej zasady mogą być wprowadzane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej albo wolności i praw innych osób, przy czym nie mogą one naruszać istoty wolności i praw (por. art. 31 ust. 3 Konstytucji RP). W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego zauważa się, że z zasady równości wobec prawa wynika, iż wszystkie podmioty prawa (adresaci norm prawnych), charakteryzujące się daną cechą istotną (relewantną) w równym stopniu, mają być traktowane równo, a więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących. Nie oznacza to jednak obowiązku identycznego traktowania przez ustawodawcę każdego z tych adresatów w każdej sytuacji. W uzasadnieniu orzeczenia z dnia 28 listopada 1995 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że równość wobec prawa to także zasadność wybrania takiego, a nie innego kryterium różnicowania podmiotów prawa. Z istoty konstytucyjnej zasady równości wynika nakaz odmiennego traktowania podmiotów zaliczających się do różnych kategorii. Podmioty różniące się mogą być natomiast traktowane odmiennie. Ocena każdej regulacji prawnej z perspektywy zasady równości musi być zatem poprzedzona dokładnym zbadaniem sytuacji prawnej podmiotów i przeprowadzeniem analizy, tak gdy chodzi o ich cechy wspólne, jak i gdy chodzi o cechy różniące”<a href="#_ftn4" name="_ftnref4" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref4"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[4]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></p> <ol start="3"><li style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Nowe formy dyskryminacji a sądowe stosowanie prawa</span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Projekt zdaje się dążyć do rozszerzenia zakazu dyskryminacji na nowe jej formy. Jak wyjaśniono już powyżej, w Polsce zakazana jest dyskryminacja z jakiejkolwiek przyczyny. Wprowadzenie do obrotu prawnego nowych form nie zmieniłoby zatem sytuacji w zakresie dostępnych instrumentów ochrony. Miałoby ono natomiast zasadniczy wpływ na sądowe stosowanie prawa. Wskazać trzeba, że sądownictwo w ramach istniejących uwarunkowań prawnych ma możliwość dostosowania treści orzeczenia do adekwatnego stanu faktycznego. Ponadto należy zauważyć, że prawo powinno być dla jak największej grupy odbiorców zrozumiałe. Zbędne wyodrębnianie form dyskryminacji wpłynie zatem niewątpliwie na stopień skomplikowania regulacji, ograniczy zakres swobody sędziowskiej, wymuszając konkretne określenie, do jakiego rodzaju dyskryminacji doszło, co może prowadzić do większego ryzyka błędnej kwalifikacji prawnej. Ponadto warto zwrócić uwagę na błąd w rozumowaniu przy tworzeniu definicji nowych form dyskryminacji – każda z nich odwoływać ma się do katalogu cech wymienionych w art. 2 ust. 1 – jeżeli nowelizacja ustawy otwierać ma katalog przyczyn zakazanej dyskryminacji, to odwołanie do tych konkretnie wymienionych jest całkowicie niespójne logicznie, bowiem dochodzi do błędu <i>ignotum per ignotum</i>.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Odnieść się także należy do zarzucanego braku dostosowania prawa krajowego do zaleceń ciał międzynarodowych. W tekście uzasadnienia nie zostało wskazane o jakie dokumenty konkretnie chodzi, zatem pozostaje możliwość jedynie ogólnego odniesienia się do zarzutu. Z całą stanowczością trzeba wskazać, że zalecenia te nie należą do wiążącego Polskę prawa międzynarodowego. Należy zatem wysnuć wniosek, że nawet w przypadku, gdyby rzeczywiście zachodziła sytuacja, w której Polska nie zastosowałaby się do tychże wskazań, nie istnieją instrumenty prawne pozwalające na wymuszenie ich wdrożenia.</span></span></span></span></span></p> <ol start="4"><li style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Aksjologia stosowania ustawy</span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Wskazać należy na istotną zmianę przepisu określającego zakres stosowania ustawy. W nowym brzmieniu mowa byłaby o „przysługującej ochronie”. O obowiązku przestrzegania zasady równego traktowania mowa jest dopiero na końcu jednostki redakcyjnej. Jedynie pozornie jest to zmiana o charakterze technicznym. W przypadku bowiem, gdy mowa o podmiotach, do których stosuje się ustawę, chodzić może zarówno o prawa, jak i o obowiązki. Z kolei gdyby przeformułować przepis na taki, który zawiera stwierdzenie o przysługującej ochronie, wtedy następuje przejście do stanowiska, w którym podmiotom tym w pierwszej kolejności przysługują prawa. Takie przeniesienie akcentów może powodować rozwijanie w społeczeństwie postaw roszczeniowych, gdzie przysługujące jednostce prawa nie są odpowiednio wyważone przez nakładane na nią obowiązki. Kształtowanie w społeczeństwie określonych zachowań może z kolei w perspektywie czasu mieć przełożenie na destabilizację wymiaru sprawiedliwości. Postawy roszczeniowe skutkować bowiem mogą wzrostem zjawiska tzw. „pieniactwa sądowego”. „Według definicji Słownika języka polskiego pieniactwo to &lt;&lt;częste wytaczanie spraw sądowych, zwłaszcza z błahego powodu&gt;&gt; oraz &lt;&lt;chorobliwa skłonność do dochodzenia rzeczywistych lub urojonych krzywd&gt;&gt;”<a href="#_ftn5" name="_ftnref5" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref5"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[5]</span></span></span></span></span></a>. W koniunkcji z proponowanym otwarciem katalogu przyczyn dyskryminacji może to rodzić sytuacje podejrzliwości, gdzie błaha sytuacja może doprowadzić do procesu sądowego absorbującego w sposób niepotrzebny zasoby sądownictwa, uniemożliwiając tym samym rozwiązywanie w tym czasie rzeczywistych, realnych problemów podsądnych.</span></span></span></span></span></p> <ol start="5"><li style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Swoboda wyboru strony umowy a klauzula sumienia</span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Proponuje się także ograniczenia dotyczące swobody wyboru strony umowy. Takie rozwiązanie może budzić uzasadnione wątpliwości z punktu widzenia zgodności z Konstytucją. Przypomnieć w tym miejscu należy wyrok Trybunału Konstytucyjnego, w którym stwierdzono, że ówczesny art. 138 Kodeksu wykroczeń<a href="#_ftn6" name="_ftnref6" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref6"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[6]</span></span></span></span></span></a> stanowił „ingerencję w wolność podmiotu świadczącego usługi, w szczególności w prawo do decydowania o zawarciu umowy, prawa do wyrażania własnych opinii czy postępowania zgodnie z własnym sumieniem”<a href="#_ftn7" name="_ftnref7" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref7"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[7]</span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Proponowane zmiany dotyczące wyłączenia z zakresu stosowania ustawy stałyby w jawnej sprzeczności z dotychczasowym stanowiskiem Trybunału Konstytucyjnego, konsekwentnym poglądem wyrażonym w następczym orzecznictwie Sądu Najwyższego, a zatem potencjalnie stanowiłyby rozwiązania niezgodne z Konstytucją RP.</span></span></span></span></span></p> <ol start="6"><li style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Dyskryminacja a wolność zrzeszania się</span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Proponowane zmiany miałyby także wpływ na wolność zrzeszania się. Oznacza to, że faktycznie w stowarzyszeniu nie można zmusić jego członków do przyjęcia w ich poczet osoby, której z jakichś powodów nie akceptują. Stanowi to normalną konsekwencję wolności zrzeszania się. Proponowane rozwiązania legislacyjne pod pozorem ochrony przed dyskryminacją godzą w tą wolność faktycznie ją ograniczając. Takie postępowania byłyby niezgodne z prawem międzynarodowym. Za Ł. Pisarczykiem należy wskazać, że „na gruncie EKPC<a href="#_ftn8" name="_ftnref8" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref8"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[8]</span></span></span></span></span></a> uznaje się również istnienie negatywnego aspektu wolności zrzeszania się. Co prawda nie został on w EKPC sformułowany w sposób wyraźny, ale przymus członkostwa wykluczałby jednak dobrowolność, która stanowi konieczną cechę zrzeszeń objętych ochroną przewidzianą w art. 11 EKPC”<a href="#_ftn9" name="_ftnref9" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref9"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[9]</span></span></span></span></span></a>. Oznacza to, że zmuszanie dotychczasowych członków zrzeszenia do przyjęcia w ich poczet kolejnych sprzeciwiałoby się samej istocie wolności zrzeszania się.</span></span></span></span></span></p> <ol start="7"><li style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Zakaz dyskryminacji a seksualizacja dzieci w duchu ideologii gender</span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Potencjalnym zagrożeniem dla dzieci może stać się możliwość wprowadzenia do szkół ideologii gender przy zastosowaniu przepisów znowelizowanej tzw. ustawy antydyskryminacyjnej. Wskazać trzeba, że w nowym brzmieniu prawnym kładłoby się nacisk na edukację w zakresie odmiennego traktowania ze względu na płeć. Owo sformułowanie może być różnie rozumiane, a także może stać się przyzwoleniem na pełzającą seksualizację dzieci.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Należy w tym miejscu odnieść się również do treści tzw. Konwencji stambulskiej<a href="#_ftn10" name="_ftnref10" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref10"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[10]</span></span></span></span></span></a>. Jak wskazuje Instytut Ordo Iuris „[s]prawozdanie wyjaśniające wskazuje, że przekonania i światopogląd człowieka zaczynają kształtować się już na bardzo wczesnym etapie życia i choć rola ta w pierwszej kolejności spoczywa na rodzicach, to konieczna jest tu także działalność zakładów edukacyjnych. W literaturze pojawiają się zatem postulaty, aby m.in. promocję niestereotypowych ról płciowych wprowadzić do programów nauczania już na etapie przedszkola. Państwo winne jest podjąć również niezbędne kroki, aby ww. treści były uwzględniane oraz propagowane w podstawach programowych, podręcznikach i innych materiałach edukacyjnych”<a href="#_ftn11" name="_ftnref11" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref11"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[11]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></p> <ol start="8"><li style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Zagrożenie tzw. „efektem mrożącym” oraz możliwy znaczny wzrost liczby powództw</span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Najbardziej znaczącymi zmianami byłyby te dotyczące bezpośrednio wymiaru sprawiedliwości. Wskazać należy na zagrożenie płynące z faktu, że organizacje pozarządowe w zakresie swoich działań statutowych mogłyby być stronami postępowania cywilnoprawnego nawet w przypadku, gdy nie można byłoby zidentyfikować indywidualnie osoby pokrzywdzonej dyskryminacją. Oznaczać to może falę powództw, mającą istotny wpływ na funkcjonowanie sądownictwa, a także potencjalne zagrożenie pod postacią długotrwałych postępowań niosących konsekwencje niekoniecznie adekwatne do poniesionej winy (szczególnie gdy brak jest osoby pokrzywdzonej). Na aprobatę zasługuje z kolei propozycja wyraźnego rozróżnienia między odszkodowaniem a zadośćuczynieniem na poziomie ustawowym. Jak bowiem wynika z przytoczonego przez autorów projektu orzecznictwa stanowisko judykatury do tej pory było w tym zakresie niejednolite z przewagą poglądu na niekorzyść pokrzywdzonego, nie przyznając mu prawa do zadośćuczynienia. Zauważyć ponadto należy, że możliwie szerokie gwarancje procesowe pozostają o tyle istotne, że należą do obszaru zainteresowania orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Wskazać należy, „że wykładni art. 7 i 15 dyrektywy 2000/43/WE<a href="#_ftn12" name="_ftnref12" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref12"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[12]</span></span></span></span></span></a> w zw. z art. 47 KPP<a href="#_ftn13" name="_ftnref13" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref13"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[13]</span></span></span></span></span></a> należy dokonywać w ten sposób, iż stoją one na przeszkodzie przepisom krajowym, które uniemożliwiają sądowi rozpoznającemu powództwo o odszkodowanie, oparte na zarzucie zakazanej przez tę dyrektywę dyskryminacji, zbadanie żądania stwierdzenia istnienia tej dyskryminacji, jeżeli pozwany zgadza się na wypłatę żądanego odszkodowania, nie przyznając jednak istnienia tej dyskryminacji. Do sądu krajowego, przed którym toczy się spór między jednostkami, należy zapewnienie, w ramach jego właściwości, ochrony prawnej wynikającej dla podmiotów prawa z art. 47 KPP, w razie potrzeby poprzez odstąpienie od stosowania wszelkich sprzecznych z nimi przepisów prawa krajowego”<a href="#_ftn14" name="_ftnref14" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref14"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[14]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></p> <ol start="9"><li style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Zagadnienia pozostałe</span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Projekt ustawy nowelizującej porusza także tematykę innych ustaw: kodeksu pracy, ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, ustawy o emeryturach kapitałowych. W każdej z nich mają zostać dodane do katalogu przyczyn dyskryminacji tożsamość płciowa i ekspresja płciowa. Znowu należy w tym miejscu odesłać do początkowych uwag dotyczących otwartego katalogu przyczyn.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Zauważyć dodatkowo należy, że tematyka dyskryminacji w odniesieniu do nabywania praw emerytalnych była już przedmiotem tak orzecznictwa sądów krajowych jak i międzynarodowych oraz zainteresowania przedstawicieli doktryny. Jak wskazuje E. Skibińska, w wyroku w sprawie <i>Instituto Nacional de la Seguridad Social (Complément de pension pour les mères)<a href="#_ftn15" name="_ftnref15" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref15"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[15]</span></span></span></b></span></span></a></i> Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej uznał, że „przepisy dyrektywy 79/7 należy interpretować w ten sposób, iż stoją one na przeszkodzie przepisowi prawa krajowego, który ze względu na wkład demograficzny kobiet w system zabezpieczenia społecznego ustanawia prawo do dodatku rentowego w przypadku kobiet mających przynajmniej dwoje dzieci biologicznych lub przysposobionych i otrzymujących rentę składkową z tytułu trwałej niezdolności do pracy w ramach krajowego systemu zabezpieczenia społecznego, podczas gdy znajdujący się w identycznej sytuacji mężczyźni nie mają prawa do takiego dodatku”. W przytoczonym przypadku mowa oczywiście o zakazanej dyskryminacji ze względu na płeć<a href="#_ftn16" name="_ftnref16" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref16"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[16]</span></span></span></span></span></a>. Zauważyć przy tym trzeba, że w ogólności różnicowanie sytuacji ubezpieczonych jest jednak dopuszczalne. Jak wskazuje M. Kuśmierczyk „[w] żadnym razie nie powoduje to jednak, że wyłączone są różnice w uprawnieniach ubezpieczonych z różnych tytułów w zależności od wysokości zadeklarowanej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie, zwłaszcza w przypadku obowiązującej zasady swobody deklarowania wysokości podstawy wymiaru określonej w art. 18 ust. 8 przywołanej ustawy<a href="#_ftn17" name="_ftnref17" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref17"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[17]</span></span></span></span></span></a>. Z art. 2a nie da się wyprowadzić zakazu różnicowania sytuacji osób deklarujących i opłacających składki w kwocie wyższej niż minimalna i osób opłacających składki od minimalnej podstawy wymiaru, a w konsekwencji różnicowania możliwości zmniejszania zadeklarowanej podstawy wymiaru”<a href="#_ftn18" name="_ftnref18" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref18"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[18]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></p> <ol start="10"><li style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Podsumowanie</span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Projekt ustawy o zmianie ustawy o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania oraz niektórych innych ustaw posiada wiele błędów i wypaczeń. Pojawiają się one nawet w samych założeniach autorów propozycji legislacyjnej. Wskazać trzeba także, że spora część projektu bazuje na tekście wcześniejszym<a href="#_ftn19" name="_ftnref19" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref19"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[19]</span></span></span></span></span></a>. Wydaje się, że projekt jako od początku wadliwy powinien zostać odrzucony. </span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Przemysław Pietrzak - analityk Centrum Analiz Legislacyjnych Ordo Iuris</span></span></span></span></span></p> <div>  <div id="ftn19"> </div> </div> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-zdjecie2.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-zdjecie2.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--analiza-prawna--field-zdjecie2.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2022-08/AdobeStock_191486242.jpeg?itok=aUsS4Cq0" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> Wolności obywatelskie <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--analiza-prawna.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/ustawa-antydyskryminacyjna" hreflang="pl">ustawa antydyskryminacyjna</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/projekt" hreflang="pl">projekt</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/lewica" hreflang="pl">lewica</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/gender" hreflang="pl">gender</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/dyskryminacja" hreflang="pl">dyskryminacja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/nowelizacja" hreflang="pl">nowelizacja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosc" hreflang="pl">wolność</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-przypisy--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-przypisy.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-przypisy.html.twig * field--text-long.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div><div id="ftn1"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref1" name="_ftn1" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn1"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[1]</span></span></span></span></span></a> <a href="https://sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/agent.xsp?symbol=PROJNOWEUST&amp;NrKadencji=9&amp;Kol=D&amp;Typ=UST" style="color:#0563c1; text-decoration:underline">https://sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/agent.xsp?symbol=PROJNOWEUST&amp;NrKadencji=9&amp;Kol=D&amp;Typ=UST</a>, dostęp: 3 sierpnia 2022 r.</span></span></p> </div> <div id="ftn2"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref2" name="_ftn2" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn2"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[2]</span></span></span></span></span></a> Projekt ustawy o zmianie ustawy o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania oraz niektórych innych ustaw, s. 9.</span></span></p> </div> <div id="ftn3"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref3" name="_ftn3" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn3"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[3]</span></span></span></span></span></a> Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. z 1997 r. nr 78, poz. 483 ze zm..</span></span></p> </div> <div id="ftn4"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref4" name="_ftn4" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn4"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[4]</span></span></span></span></span></a> M. Kuśmierczyk, <i>Zasada równego traktowania ubezpieczonych jako uszczegółowienie konstytucyjnej zasady równości praw oraz zasady niedyskryminacji</i>, „Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych”, nr 4 (2020), SIP Legalis, s. 2, wraz ze wskazanym tam orzecznictwem.</span></span></p> </div> <div id="ftn5"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref5" name="_ftn5" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn5"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[5]</span></span></span></span></span></a> Za: L. Jamróz, <i>Prawo do sądu a zjawisko pieniactwa sądowego</i>, [w:] R. Balicki, M. Jabłoński (red.), <i>Dookoła Wojtek…: księga pamiątkowa poświęcona Doktorowi Arturowi Wojciechowi Preisnerowi</i>, Wrocław 2018, s. 498, a także: https://sjp.pwn.pl/sjp/pieniactwo; 2499845.html, dostęp: 16 sierpnia 2022 r.</span></span></p> </div> <div id="ftn6"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref6" name="_ftn6" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn6"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[6]</span></span></span></span></span></a> Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń, Dz. U. z 2021 r. poz. 2008 ze zm.</span></span></p> </div> <div id="ftn7"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref7" name="_ftn7" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn7"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[7]</span></span></span></span></span></a> B. Lewandowski, <i>Drukarz ostatecznie oczyszczony z zarzutów. Sąd Najwyższy potwierdza wyrok niższej instancji</i>, <a href="https://ordoiuris.pl/wolnosc-gospodarcza/drukarz-ostatecznie-oczyszczony-z-zarzutow-sad-najwyzszy-potwierdza-wyrok" style="color:#0563c1; text-decoration:underline">https://ordoiuris.pl/wolnosc-gospodarcza/drukarz-ostatecznie-oczyszczony-z-zarzutow-sad-najwyzszy-potwierdza-wyrok</a>, dostęp: 2 sierpnia 2022 r.</span></span></p> </div> <div id="ftn8"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref8" name="_ftn8" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn8"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[8]</span></span></span></span></span></a> Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2, Dz. U. z 1993 r. nr 61 poz. 284.</span></span></p> </div> <div id="ftn9"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref9" name="_ftn9" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn9"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[9]</span></span></span></span></span></a> Ł. Pisarczyk, komentarz do art. 58 Konstytucji RP, [w:] M. Safjan, L. Bosek (red.), <i>Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1–86</i>, wyd. 1, Warszawa 2016, Nb 10, SIP Legalis.</span></span></p> </div> <div id="ftn10"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref10" name="_ftn10" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn10"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[10]</span></span></span></span></span></a> Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, sporządzona w Stambule dnia 11 maja 2011 r., Dz. U. z 2015 r. poz. 961, z 2021 r. poz. 149.</span></span></p> </div> <div id="ftn11"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref11" name="_ftn11" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn11"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[11]</span></span></span></span></span></a> Opinia amici curiae ws. o zbadanie zgodności Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej z Konstytucją RP, <a href="https://ordoiuris.pl/rodzina-i-malzenstwo/opinia-amici-curiae-ws-o-zbadanie-zgodnosci-konwencji-rady-europy-o" style="color:#0563c1; text-decoration:underline">https://ordoiuris.pl/rodzina-i-malzenstwo/opinia-amici-curiae-ws-o-zbadanie-zgodnosci-konwencji-rady-europy-o</a>, dostęp: 24 sierpnia 2022 r.</span></span></p> </div> <div id="ftn12"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref12" name="_ftn12" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn12"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[12]</span></span></span></span></span></a> Dyrektywa Rady 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzająca w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne, Dz. Urz. UE L 180 z 19 lipca 2000 r.</span></span></p> </div> <div id="ftn13"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref13" name="_ftn13" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn13"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[13]</span></span></span></span></span></a> Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, <a name="_Hlk111517552" id="_Hlk111517552">Dz. Urz. UE </a>C 326/391 z 26 października 2012 r.</span></span></p> </div> <div id="ftn14"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref14" name="_ftn14" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn14"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[14]</span></span></span></span></span></a> E. Skibińska, <i>Odszkodowanie dla pasażera bez uznania dyskryminacji</i>, n.ius, SIP Legalis.</span></span></p> </div> <div id="ftn15"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref15" name="_ftn15" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn15"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[15]</span></span></span></span></span></a> Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 12 grudnia 2019 r., <i>Instituto Nacional de la Seguridad Social (Complément de pension pour les mères)</i>, sygn. C-450/18.</span></span></p> </div> <div id="ftn16"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref16" name="_ftn16" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn16"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[16]</span></span></span></span></span></a> E. Skibińska, <i>Dodatek emerytalny lub rentowy wyłącznie dla kobiet</i>, n.ius, SIP Legalis.</span></span></p> </div> <div id="ftn17"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref17" name="_ftn17" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn17"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[17]</span></span></span></span></span></a> Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1009 ze zm.</span></span></p> </div> <div id="ftn18"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref18" name="_ftn18" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn18"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[18]</span></span></span></span></span></a> M. Kuśmierczyk, <i>Zasada równego traktowania ubezpieczonych jako uszczegółowienie konstytucyjnej zasady równości praw oraz zasady niedyskryminacji</i>, „Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych”, nr 4 (2020), SIP Legalis, s. 4, wraz ze wskazanym tam orzecznictwem.</span></span></p> </div> <div id="ftn19"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref19" name="_ftn19" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn19"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[19]</span></span></span></span></span></a> Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania oraz niektórych innych ustaw, druk 1051, Sejm VII kadencji.</span></span></p> </div> </div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> Thu, 25 Aug 2022 13:53:25 +0000 filip.bator 4132 at https://ordoiuris.pl Niekonstytucyjność i nieracjonalność tzw. obowiązku informacyjnego podmiotów leczniczych  (uwagi do ograniczających klauzulę sumienia poprawek do projektu nowelizacji ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty uchwalonej 28 maja 2020 r. przez Sejm) https://ordoiuris.pl/wolnosc-sumienia/niekonstytucyjnosc-i-nieracjonalnosc-tzw-obowiazku-informacyjnego-podmiotow <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--analiza-prawna.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> Niekonstytucyjność i nieracjonalność tzw. obowiązku informacyjnego podmiotów leczniczych  (uwagi do ograniczających klauzulę sumienia poprawek do projektu nowelizacji ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty uchwalonej 28 maja 2020 r. przez Sejm) <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--analiza-prawna.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--analiza-prawna.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>wt., 06/16/2020 - 09:09</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--analiza-prawna.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>Główne tezy: </b></span></span></span></p> <ul><li style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Uchwalona przez Sejm ustawa z dnia 28 maja 2020 r. o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty zmienia redakcję klauzuli sumienia lekarza (art. 39 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty) w taki sposób, aby <b>brzmienie tego przepisu nie budziło już wątpliwości interpretacyjnych i w pełni odzwierciedlało treść normatywną tego przepisu, która obowiązuje od wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r. (K 12/14)</b>; innymi słowy – ustawa wykonuje sentencję wspomnianego orzeczenia.</span></span></span></li> <li style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Dwie poprawki zgłoszone w trakcie drugiego czytania w Sejmie zakładały dodanie do art. 39 ustawy nowelizowanej ust. 2, który <b>nakazywał</b> <b>podmiotom leczniczym</b> (np. szpitalom), w przypadku powstrzymania się przez lekarza od wykonania świadczenia budzącego moralny sprzeciw, <b>wskazanie lekarza lub podmiotu wykonującego działalność leczniczą, zapewniającego możliwość wykonania tego świadczenia</b> (tzw. obowiązek informacyjny). </span></span></span></li> <li style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Nałożenie na podmioty lecznicze tzw. obowiązku informacyjnego jest nie do pogodzenia z art. 53 ust. 1 Konstytucji, na co wskazują motywy uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2015 r. (K 12/14). Trybunał <b>podkreślił, że obowiązek ten nie powinien ciążyć ani na lekarzu, ani na podmiotach leczniczych</b>,<b> </b>ponieważ<b> </b>wolność sumienia chroni nie tylko przed przymusem podjęcia bezpośredniego zamachu na chronione dobro, <b>lecz także przed takim postępowaniem, „które pośrednio prowadzi do nieakceptowalnego etycznie skutku, w szczególności przed przymusem współdziałania w osiąganiu celu niegodziwego”</b>.</span></span></span></li> <li style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Obowiązujący system prawny <b>nie zawiera żadnego mechanizmu, który zezwalałby jednemu podmiotowi leczniczemu na gromadzenie danych o lekarzach niezgłaszających sprzeciwu sumienia wobec konkretnego świadczenia lub o podmiotach wykonujących działalność leczniczą, które z nimi współpracują</b>. Tym samym faktyczna realizacja obowiązku informacyjnego przez podmioty lecznicze byłaby niezwykle utrudniona, a wręcz niewykonalna, co sprawia, że jest on nie tylko niezgodny z konstytucyjnymi gwarancjami wolności sumienia, lecz również budzi poważne zastrzeżenia w świetle zasady demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji).</span></span></span></li> <li style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Kompleksowym wykonaniem zawartej w uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego jasnej tezy o <b>niedopuszczalności wymuszania wykonywania przez podmioty lecznicze świadczeń „wrażliwych moralnie” </b>byłoby ustawowe zagwarantowanie, że mogą one powstrzymywać się od wykonywania określonych świadczeń, w szczególności aborcji. Wprawdzie już na gruncie obowiązującego prawa takie stanowisko jest prezentowane w nauce prawa, ale nigdy nie zastąpi to jednoznacznych przepisów.</span></span></span></li> </ul><p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt"> </p> <ol><li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>Przebieg prac legislacyjnych. Przedmiot analizy</b></span></span></span></li> </ol><p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Projekt ustawy o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw został przyjęty przez Radę Ministrów 7 stycznia 2020 r.<a href="#_ftn1" name="_ftnref1" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref1"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[1]</span></span></span></span></span></a> i wniesiony do laski marszałkowskiej 16 stycznia 2020 r. (druk sejmowy nr 172)<a href="#_ftn2" name="_ftnref2" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref2"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[2]</span></span></span></span></span></a>. Projekt zasadniczo dotyczy poprawy funkcjonowania i organizacji kształcenia podyplomowego lekarzy i lekarzy dentystów, jak również zakłada zmiany w dwóch przepisach ustawy nowelizowanej (art. 30 i 39), które polegają na wykonaniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r., K 12/14 poprzez wykreślenie z klauzuli sumienia lekarza sformułowań niezgodnych z Konstytucją i nieobowiązujących od ogłoszenia wyroku<a href="#_ftn3" name="_ftnref3" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref3"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[3]</span></span></span></span></span></a>. W konsekwencji literalne brzmienie przepisu będzie odpowiadać jego rzeczywistej treści (uzyskanej w konsekwencji wspomnianego orzeczenia Trybunału).</span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">W odróżnieniu od pierwotnej, datowanej na 31 maja 2019 r., wersji projektu przygotowanej przez Ministra Zdrowia i przesłanej do konsultacji publicznej<a href="#_ftn4" name="_ftnref4" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref4"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[4]</span></span></span></span></span></a>, rządowy projekt w art. 1 pkt 63, obok wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego o sygn. akt K 12/14, zakładał wprowadzenie do art. 39 ustawy nowelizowanej ust. 2 o treści: „[w] przypadku powstrzymania się przez lekarza od wykonania świadczenia zdrowotnego, o którym mowa w ust. 1, podmiot leczniczy, w ramach działalności którego powstrzymano się od wykonania świadczenia zdrowotnego, jest obowiązany wskazać lekarza lub podmiot wykonujący działalność leczniczą, który zapewni możliwość wykonania tego świadczenia”. Na posiedzeniu podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw wraz z autopoprawką (druki nr 172 i 172-A), które miało miejsce 25 lutego 2020 r. kwestia projektowanego art. 39 ust. 2 była dyskutowana i spotkała się z krytyką części posłów, Naczelnej Rady Lekarskiej oraz Instytutu na rzecz kultury prawnej Ordo Iuris, jednak żadna poprawka w tej materii nie została zgłoszona<a href="#_ftn5" name="_ftnref5" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref5"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[5]</span></span></span></span></span></a>. Na posiedzeniu Komisji Zdrowia 26 maja 2020 r. przewodniczący wspomnianej podkomisji poseł Bolesław Piecha zgłosił poprawkę wykreślającą dyskutowany przepis, która zyskała poparcie Komisji. W rezultacie w przyjętym tego samego dnia Sprawozdaniu Komisji Zdrowia o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw tekst jednolity projektu nie zawierał już tego przepisu (nowe brzmienie art. 1 pkt 64)<a href="#_ftn6" name="_ftnref6" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref6"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[6]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">W trakcie drugiego czytania projektu ustawy zgłoszono dwie, nieznacznie różniące się redakcyjnie, lecz identyczne merytorycznie, poprawki (przez Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska – Platforma Obywatelska, Nowoczesna, Inicjatywa Polska, Zieloni oraz Koalicyjny Klub Parlamentarny Lewicy), które ograniczały klauzulę sumienia i zakładały dodanie do art. 39 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty ust. 2 o treści „[w] przypadku powstrzymania się przez lekarza od wykonania świadczenia zdrowotnego, o którym mowa w ust. 1, podmiot leczniczy, w ramach działalności którego powstrzymano się od wykonania świadczenia zdrowotnego, jest obowiązany wskazać lekarza lub podmiot wykonujący działalność leczniczą, który zapewni możliwość wykonania tego świadczenia”. Po negatywnym zaopiniowaniu przez Komisję Zdrowia<a href="#_ftn7" name="_ftnref7" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref7"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[7]</span></span></span></span></span></a> Sejm 28 maja 2020 r. poprawki odrzucił, a uchwalona tego samego dnia ustawa została przekazana do Senatu. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Obie odrzucone przez Sejm poprawki nakładały na podmiot leczniczy – ściślej na osobę kierującą, np. lekarza – tzw. obowiązek informacyjny, co pozwala postawić tezę o ich niezgodności z art. 53 ust. 1 Konstytucji, gwarantującym każdemu wolność sumienia, co zostanie szczegółowo uzasadnione poniżej.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <ol start="2"><li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>Istota konstytucyjnej gwarancji wolności sumienia</b></span></span></span></li> </ol><p style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:64.35pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"> </p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Poręczona w art. 53 Konstytucji wolność sumienia – co konsekwentnie powtarza Trybunał Konstytucyjny – nie oznacza jedynie prawa do reprezentowania określonego światopoglądu, ale przede wszystkim prawo do postępowania zgodnie z własnym sumieniem oraz wolność od przymusu postępowania wbrew niemu<a href="#_ftn8" name="_ftnref8" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref8"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[8]</span></span></span></sup></sup></a>. Wolność sumienia jest zatem realizowana w aspekcie wewnętrznym (kształtowanie własnych ocen moralnych), jak i w aspekcie zewnętrznym (postępowanie w zgodzie z własnym sumieniem). Prawo do sprzeciwu sumienia to <b>prawo do odmowy wykonania obowiązku wynikającego z przepisów prawa, przysługujące każdemu, kto powołuje się na sprzeciw sumienia, czyli racjonalnie uzasadniony osąd moralny, który kwalifikuje wykonanie tego obowiązku jako etycznie niegodziwe (obiektywne zło)<a href="#_ftn9" name="_ftnref9" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref9"><sup><b><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[9]</span></span></span></sup></b></sup></a></b>.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">W wyroku z 7 października 2015 r., K 12/14, Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że w demokratycznym państwie prawnym „wyrazem prawa do postępowania zgodnie z własnym sumieniem, a w konsekwencji także wyrazem wolności od przymusu postępowania wbrew własnemu sumieniu, jest klauzula sumienia (…). Wolność sumienia musi bowiem przejawiać się także w możliwości odmowy wykonania obowiązku nałożonego zgodnie z prawem z powołaniem się na przekonania naukowe, religijne lub moralne”<a href="#_ftn10" name="_ftnref10" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref10"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[10]</span></span></span></sup></sup></a>. W konsekwencji prawo powołania się na klauzulę sumienia i w rezultacie prawo do odmowy wykonania czynności sprzecznej z własnym sumieniem stanowi gwarancję wolności sumienia<a href="#_ftn11" name="_ftnref11" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref11"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[11]</span></span></span></sup></sup></a>, a nie przywilej przyznany jakiejś grupie. Trybunał Konstytucyjny bardzo wyraźnie podkreślił, że „wolność sumienia – w tym ten jej element, którym jest sprzeciw sumienia – musi być więc respektowana niezależnie od tego, czy istnieją przepisy ustawowe ją potwierdzające”<a href="#_ftn12" name="_ftnref12" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref12"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[12]</span></span></span></sup></sup></a>.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Istnienie konstytucyjnych gwarancji prawa do sprzeciwu sumienia może okazać się jednak niewystarczające, aby zapewnić jego efektywną realizację. Dlatego konstytucyjnym obowiązkiem ustawodawcy jest uregulowanie sposobu (a nie zakresu!) korzystania z prawa do sprzeciwu sumienia. Temu właśnie służy klauzula sumienia, czyli przepis (przepisy) ustawy, który określa sposób korzystania z prawa do sprzeciwu sumienia, w tym warunki proceduralne powoływania się na sprzeciw sumienia. Klauzula sumienia pełni również funkcję informacyjną (edukacyjną), gdyż przypomina adresatom prawa, że mogą powoływać się na sprzeciw sumienia. W tym zakresie klauzula sumienia buduje świadomość prawną obywateli i wzmacnia gwarancje poszanowania konstytucyjnie poręczonych praw człowieka.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <ol start="3"><li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>Proponowane w poprawkach ograniczenia wolności sumienia a konstytucyjne standardy jej ochrony</b></span></span></span></li> </ol><p style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:64.35pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"> </p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Treść obu komentowanych poprawek zakładała zobowiązanie podmiotów leczniczych do wskazania – w przypadku powstrzymania się przez lekarza od wykonania świadczenia zdrowotnego – lekarza lub podmiotu wykonującego działalność leczniczą, który zapewni możliwość wykonania tego świadczenia (tzw. <b>obowiązek informacyjny</b>). Propozycja ta (nowe brzmienie art. 39 ust. 2 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty) jest nie do pogodzenia z art. 53 ust. 1 Konstytucji, na co wskazują motywy uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2015 r. (K 12/14). </span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Trybunał, stwierdzając niezgodność z ustawą zasadniczą normy prawnej nakazującej lekarzowi wskazanie osoby lub miejsca udzielenia świadczenia budzącego jego sprzeciw sumienia, <b>wskazał, że obowiązek ten nie powinien ciążyć również na podmiotach leczniczych, lecz na organach władzy publicznej</b>, zwłaszcza na Narodowym Funduszu Zdrowia, który „nie powinien, przez narzucenie obowiązku wykonywania określonego świadczenia, jako warunku <i>sine qua non</i> zawarcia umowy, wymuszać wykonywania przez podmioty lecznicze świadczeń »wrażliwych moralnie«, a co za tym idzie – nie powinien wymuszać kształtowania personelu medycznego tych podmiotów według kryterium sumienia. Celowe wydaje się odrębne kontraktowanie owych świadczeń i utrzymywanie przez NFZ aktualnej wiedzy o wykonujących je podmiotach, ponieważ to na organach władzy publicznej, a nie na lekarzach lub nawet na podmiotach leczniczych, spoczywa obowiązek zagwarantowania, że świadczenia finansowane ze środków publicznych będą dostępne na równych zasadach”<a href="#_ftn13" name="_ftnref13" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref13"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[13]</span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Zacytowane stanowisko Trybunału Konstytucyjnego jest konsekwencją konieczności zapewnienia na poziomie ustawowym jak najwyższego standardu przestrzegania praw człowieka, w tym prawa do sprzeciwu sumienia. „Konstytucyjna gwarancja wolności sumienia chroni bowiem jednostkę nie tylko przed przymusem podjęcia bezpośredniego zamachu na chronione dobro, lecz także przed takim postępowaniem niezgodnym z sumieniem jednostki, które pośrednio prowadzi do nieakceptowalnego etycznie skutku, w szczególności przed przymusem współdziałania w osiąganiu celu niegodziwego”<a href="#_ftn14" name="_ftnref14" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref14"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[14]</span></span></span></sup></sup></a>. Ochrona przez przymusem współdziałania w osiąganiu celu niegodziwego (wywołującego sprzeciw sumienia) jest zatem integralnym elementem konstytucyjnie gwarantowanej wolności sumienia.<b> Sprzeciw sumienia <i>ex definitione </i>obejmuje bowiem różne formy zjawiskowe czynu (zachowania), nie tylko samo wykonanie, pomoc czy asystowanie, lecz również informowanie o możliwości (osobie, miejscu) jego dokonania</b>. W rezultacie każdy człowiek będący podmiotem wolności sumienia, zarówno lekarz jak i dyrektor czy pracownik szpitala może odmówić jakiegokolwiek udziału w czynnościach, których konsekwencją jest lub może być osiągnięcie celu niegodziwego (np. śmierć dziecka poczętego), niezależnie od tego, czy przepisy ustawowe to potwierdzają.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Warto zaznaczyć, że w przypadku przyjęcia analizowanych poprawek, dodany do ustawy nowy przepis wprost odnosiłby się do stanów faktycznych takich jak w głośnej sprawie zwolnienia w 2014 r. z funkcji dyrektora Szpitala Specjalistycznego im. Świętej Rodziny w Warszawie profesora Bogdana Chazana w związku z odmową wykonania aborcji eugenicznej. Choć przyczyny zwolnienia prof. Chazana budzą wiele bardzo poważnych wątpliwości<a href="#_ftn15" name="_ftnref15" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref15"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[15]</span></span></span></span></span></a>, a złożony pozew o przywrócenie na stanowisko wciąż nie doczekał się wyroku, nawet nieprawomocnego<a href="#_ftn16" name="_ftnref16" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref16"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[16]</span></span></span></span></span></a>, to wypada uznać, że gdyby wówczas obowiązywał przepis, który postulowała każda z tych poprawek (art. 39 ust. 2 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty), <b>to prof. Chazan byłby ustawowo zobowiązany do wskazania lekarza lub podmiotu wykonującego działalność leczniczą (np. szpitala), który zapewni możliwość wykonania świadczenia nieudzielonego ze względu na sprzeciw sumienia lekarzy pracujących w szpitalu, którego był dyrektorem</b>. Trzeba także koniecznie zwrócić uwagę, że naruszający art. 53 ust. 1 Konstytucji obowiązek informacyjny ogranicza korzystanie z wolności sumienia nie tylko w stosunku do dyrektora publicznego szpitala czy przychodni, ale każdej innej osoby kierującej podmiotem leczniczym, w tym podmiotem leczniczym prowadzonym przez kościoły i inne związki wyznaniowe (ściślej tzw. wyznaniowe osoby prawne) oraz wielu lekarzy prowadzących prywatne gabinety. Warto w tym miejscu także nadmienić, że zgodnie z art. 2 ust. 3 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty jedną z form wykonania zawodu lekarza jest kierowanie podmiotem leczniczym. W konsekwencji proponowany w poprawkach przepis (art. 39 ust. 2 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty) podzieliłby lekarzy na dwie grupy, z których jedna będzie mogła korzystać z wolności sumienia w pełnym zakresie gwarantowanym konstytucyjnie (np. udzielając porad lekarskich), a wobec drugiej będzie to wyraźnie ograniczone. Taka sytuacja rodzi więc poważne wątpliwości również w świetle konstytucyjnej zasady równości<a href="#_ftn17" name="_ftnref17" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref17"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[17]</span></span></span></sup></sup></a>.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Analizując treść obu omawianych tu poprawek warto zwrócić uwagę, że nałożenie obowiązku informacyjnego koliduje z apelem Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy wyrażonym w rezolucji nr 1763 z 7 października 2010 r. w sprawie prawa do sprzeciwu sumienia w ramach legalnej opieki medycznej (ang. <i>The right to conscientious objection in lawful medical care</i>)<a href="#_ftn18" name="_ftnref18" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref18"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[18]</span></span></span></sup></sup></a>. W pkt 1 rezolucji wskazano, że żadna osoba, szpital lub instytucja nie mogą zostać prawnie przymuszone, pociągnięte do odpowiedzialności prawnej ani dyskryminowane z powodu odmowy przeprowadzenia, udzielenia asystowania lub podporządkowania się wykonaniu aborcji, spowodowania poronienia, przeprowadzenia eutanazji lub innego czynu, który mógłby spowodować śmierć zarodka ludzkiego lub embrionu z jakiegokolwiek powodu. Rezolucja nie ma oczywiście mocy wiążącej, niemniej stanowi wyraz troski organizacji międzynarodowej, powołanej m.in. do ochrony praw człowieka, o kompleksowe poszanowanie wolności sumienia wszystkich osób, w tym także kierowników zakładów leczniczych, szczególnie tych, które w swej działalności kierują się pewnymi normami moralnymi (tzw. etosem organizacji). Podkreślić trzeba, że koncepcja tzw. <b>instytucjonalnej klauzuli sumienia</b> nie jest niczym niespotykanym<a href="#_ftn19" name="_ftnref19" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref19"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[19]</span></span></span></sup></sup></a>. Prawo spółki do sprzeciwu sumienia (motywowanego religijnie) potwierdził Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych Ameryki w wyroku z 30 czerwca 2014 r. w sprawie <i>Burwell v. Hobby Lobby Stores</i><a href="#_ftn20" name="_ftnref20" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref20"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[20]</span></span></span></sup></sup></a>. W ponad 40 stanach USA prawodawstwo gwarantuje osobom prawnym (instytucjom) świadczącym usługi medyczne prawo do odmowy wykonywania – w różnym zakresie – procedur i zabiegów budzących wątpliwości etyczne<a href="#_ftn21" name="_ftnref21" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref21"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[21]</span></span></span></sup></sup></a>. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <ol start="4"><li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>Praktyczna niewykonalność obowiązku informacyjnego przez podmioty lecznicze</b></span></span></span></li> </ol><p style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:64.35pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"> </p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Propozycja nałożenia na podmioty lecznicze obowiązku informacyjnego jest także wątpliwa z punktu widzenia efektywności i racjonalności, ponieważ jest on niezmiernie trudny do realizacji, a wręcz niewykonalny. W zasadzie jedynym argumentem za utrzymywaniem obowiązku informacyjnego jest potrzeba uzyskania przez pacjenta informacji o miejscu (osobie), która wykona żądane świadczenie, co ma zapewnić realizację prawa do ochrony zdrowia. Należy tu jednak zaznaczyć, że istnieją bardzo poważne zastrzeżenia, czy świadczenia budzące wątpliwości etyczne, w szczególności aborcja, mogą być <i>de lege lata</i> w ogóle uznane za świadczenia zdrowotne, a zatem objęte zakresem prawa do ochrony zdrowia, skoro nie mają charakteru leczniczego (medycznego). Trybunał Konstytucyjny analizując przepisy polskiego ustawodawstwa nie miał wątpliwości, że wśród świadczeń gwarantowanych, które są finansowane ze środków publicznych (przez Narodowy Fundusz Zdrowia), wyróżnić można zarówno te o celach leczniczych, do których niewątpliwie odnosi się termin „świadczenia zdrowotne”, oraz świadczenia o celach nieleczniczych (pozamedycznych), do których zaliczyć należy m.in. aborcję<a href="#_ftn22" name="_ftnref22" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref22"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[22]</span></span></span></span></span></a>. Poza tym warto zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 68 ust. 2 Konstytucji władze publiczne są zobowiązane do zapewnienia równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych, zaś warunki i zakres udzielania tychże świadczeń określa ustawa. Brak zatem przepisu ustawowego, który nakładałby na kogokolwiek specjalny obowiązek informacyjny w przypadku powołania się przez lekarza na sprzeciw sumienia w żaden sposób nie narusza postanowień Konstytucji, ponieważ wszystkie podmioty potencjalnie zainteresowane uzyskaniem tego rodzaju świadczenia ustawodawca stawia w równej, wręcz identycznej sytuacji. Ponadto każdy z podmiotów leczniczych ma obowiązek – na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej podać do wiadomości publicznej informacje o zakresie i rodzajach udzielanych świadczeń zdrowotnych. Podobny obowiązek, zgodnie z art. 23 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych<a href="#_ftn23" name="_ftnref23" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref23"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[23]</span></span></span></span></span></a>, ciąży na oddziale wojewódzkim NFZ, który na żądanie świadczeniobiorcy udziela informacji o możliwości uzyskania świadczenia opieki zdrowotnej przez świadczeniodawców, którzy zawarli umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z tym oddziałem, średnim czasie oczekiwania na dane świadczenie opieki zdrowotnej oraz o pierwszym wolnym terminie udzielenia świadczenia, co w omawianym zakresie w wystarczający sposób zapewnia realizację prawa do informacji o działalności organów władzy publicznej, o którym mowa w art. 61 Konstytucji. Nie ma zatem konieczności mnożenia podmiotów zobowiązanych do udzielania w gruncie rzeczy tych samych informacji.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Trzeba tu także przypomnieć, że Trybunał Konstytucyjny stwierdzając niekonstytucyjność obowiązku informacyjnego – ciążącego do 2015 r. na lekarzach – wyraźnie podkreślił, że jego spełnienie „zakłada stan permanentnego wkraczania przez lekarza w sferę wolności sumienia innych lekarzy, naruszania tajemnicy lekarskiej i reguł rządzących ochroną danych osobowych”<a href="#_ftn24" name="_ftnref24" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref24"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[24]</span></span></span></sup></sup></a>. Uwagi te w pełni należy odnieść <b>do podmiotów leczniczych, które z tych samych powodów również nie powinny posiadać informacji, jakie w świetle komentowanych poprawek miałyby udzielać</b>. W systemie prawnym nie istnieje bowiem żaden specjalny mechanizm zezwalający jednemu podmiotowi leczniczemu na gromadzenie danych o lekarzach i podmiotach wykonujących działalność leczniczą, którzy nie zgłaszają sprzeciwu sumienia wobec konkretnego świadczenia. Tym samym realizacja obowiązku informacyjnego przez podmioty lecznicze byłaby niezwykle utrudniona, a wręcz niewykonalna, zaś sam przewidziany w poprawkach mechanizm jest nie tylko niezgodny z konstytucyjnymi gwarancjami wolności sumienia, lecz również z zasadą demokratycznego państwa prawnego<a href="#_ftn25" name="_ftnref25" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref25"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[25]</span></span></span></span></span></a>. Chyba że celem poprawki było nałożenie w zawoalowany sposób obowiązku zatrudniania lub utrzymywania współpracy w innej formie z lekarzami niezgłaszającymi sprzeciwu sumienia przez każdy podmiot leczniczy. Tymczasem Trybunał Konstytucyjny w wielokrotnie tu cytowanym wyroku z 2015 r. zauważył, że konsekwencją powoływania się na sprzeciw sumienia przez pracowników podmiotu leczniczego jest zdolność „tegoż podmiotu do wykonywania określonych świadczeń”<a href="#_ftn26" name="_ftnref26" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref26"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[26]</span></span></span></sup></sup></a>. Innymi słowy, <b>jeśli osoby zatrudnione w danym podmiocie leczniczym (współpracujące z nim) nie wykonują określonych świadczeń ze względu na sprzeciw sumienia, nie może być on obowiązany do zapewnienia wykonania tychże czynności, a tym bardziej do informowania, gdzie są dostępne</b>.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Wykonaniem zawartej w uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego wyraźnej dyrektywy o <b>niedopuszczalności wymuszania wykonywania przez podmioty lecznicze świadczeń „wrażliwych moralnie” </b>byłoby ustawowe zagwarantowanie, że mogą nie wykonywać określonych świadczeń, w szczególności aborcji<a href="#_ftn27" name="_ftnref27" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref27"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[27]</span></span></span></sup></sup></a>. Wprawdzie w doktrynie jest obecny pogląd<a href="#_ftn28" name="_ftnref28" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref28"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[28]</span></span></span></sup></sup></a>, że już aktualnie na podstawie wspomnianego wyżej art. 14 ustawy o działalności leczniczej dopuszczalne jest, aby dany podmiot leczniczy nie udziela świadczeń określonego rodzaju, tj. ogłosił, że pewnych procedur, np. aborcji, nie wykonuje. Lecz jest to tylko pogląd – oczywiście trafny i wsparty motywami uzasadnienia cytowanego tu wyroku Trybunału – który nigdy nie zastąpi jednoznacznego przepisu.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <ol start="5"><li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>Konkluzje </b></span></span></span></li> </ol><p style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:64.35pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"> </p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Biorąc pod uwagę treść konstytucyjnie gwarantowanej wolności sumienia i jej wysokie miejsce w hierarchii wartości konstytucyjnych, <b>pozytywnie należy ocenić odrzucenie przez Sejm</b> <b>poprawek zobowiązujących podmioty lecznicze </b>do informowania o osobie lub miejscu uzyskania świadczenia, którego wykonania ze względów moralnych (sprzeciw sumienia) odmówili lekarze wykonujący swój zawód w ramach tegoż podmiotu leczniczego. Tzw. <b>obowiązek informacyjny nie tylko narusza konstytucyjną wolność sumienia, lecz jest również praktycznie niewykonalny, co sprawia, że nie respektuje standardów demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji).</b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt">Autor: dr Marcin Olszówka - Dyrektor Centrum Analiz Legislacyjnych Ordo Iuris</p> <div> <div id="ftn28"> </div> </div> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-zdjecie2.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-zdjecie2.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--analiza-prawna--field-zdjecie2.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2020-06/AdobeStock_249101540.jpeg?itok=VndUsnOe" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> <a href="/wolnosc-sumienia">Wolność Sumienia</a> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--analiza-prawna.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/analiza" hreflang="pl">analiza</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosc" hreflang="pl">wolność</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/sumienia" hreflang="pl">sumienia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/klauzula-sumienia" hreflang="pl">klauzula sumienia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/medycyna" hreflang="pl">medycyna</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/lekarz" hreflang="pl">lekarz</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/szpital" hreflang="pl">szpital</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/ustawa" hreflang="pl">ustawa</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/sejm" hreflang="pl">sejm</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/senat" hreflang="pl">senat</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-przypisy--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-przypisy.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-przypisy.html.twig * field--text-long.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div><div id="ftn1"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref1" name="_ftn1" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn1"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[1]</span></span></span></span></span></a> Na podstawie informacji zawartych na stronie internetowej: <a href="https://www.premier.gov.pl/wydarzenia/decyzje-rzadu/projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy-o-zawodach-lekarza-i-lekarza-dentysty-ora-0.html" style="color:navy; text-decoration:underline">https://www.premier.gov.pl/wydarzenia/decyzje-rzadu/projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy-o-zawodach-lekarza-i-lekarza-dentysty-ora-0.html</a> (dostęp 9.06.2020).</span></span></p> </div> <div id="ftn2"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref2" name="_ftn2" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn2"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[2]</span></span></span></span></span></a> Na podstawie informacji zawartych na stronie internetowej: <a href="http://sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=172" style="color:navy; text-decoration:underline">http://sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=172</a> (dostęp 9.06.2020).</span></span></p> </div> <div id="ftn3"> <p style="margin-bottom:.0001pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref3" name="_ftn3" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn3"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[3]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"> Pkt 1 sentencji wyroku brzmi: „[a]rt. 39 zdanie pierwsze w związku z art. 30 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2015 r. poz. 464) w zakresie, w jakim nakłada na lekarza obowiązek wykonania niezgodnego z jego sumieniem świadczenia zdrowotnego w »innych przypadkach niecierpiących zwłoki«, jest niezgodny z zasadą prawidłowej legislacji wywodzoną z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i art. 53 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji”; pkt 2 sentencji – „</span></span><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%">[a]rt. 39 zdanie pierwsze ustawy powołanej w punkcie 1 w zakresie, w jakim nakłada na lekarza powstrzymującego się od wykonania świadczenia zdrowotnego niezgodnego z jego sumieniem obowiązek wskazania realnych możliwości uzyskania takiego świadczenia u innego lekarza lub w innym podmiocie leczniczym, jest niezgodny z art. 53 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji” (</span></span><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%">OTK-A 2015, Nr 9, poz. 143). Zgodnie z art. 190 ust. 1 Konstytucji orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą.</span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn4"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref4" name="_ftn4" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn4"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[4]</span></span></span></span></span></a> Projekt wraz z uzasadnieniem został opublikowany na stronie internetowej: <a href="https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12321898/katalog/12597842#12597842" style="color:navy; text-decoration:underline">https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12321898/katalog/12597842#12597842</a> (dostęp 9.06.2020). Szerzej o klauzuli sumienia zawartej w tej wersji projektu zob. M. Olszówka, <i>Nowelizacja ustawy o zawodzie lekarza zwiększyłaby gwarancje wolności sumienia – komentarz Ordo Iuris</i>, <a href="https://ordoiuris.pl/wolnosc-sumienia/nowelizacja-ustawy-o-zawodzie-lekarza-zwiekszylaby-gwarancje-wolnosci-sumienia#_ftnref9" style="color:navy; text-decoration:underline">https://ordoiuris.pl/wolnosc-sumienia/nowelizacja-ustawy-o-zawodzie-lekarza-zwiekszylaby-gwarancje-wolnosci-sumienia#_ftnref9</a> (dostęp 9.06.2020).</span></span></p> </div> <div id="ftn5"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref5" name="_ftn5" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn5"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[5]</span></span></span></span></span></a> <i>Pełny zapis przebiegu posiedzenia Podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw wraz z autopoprawką (druk nr 172 i 172-A)</i></span></span></p> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><i>(nr 3) z dnia 25 lutego 2020 r.</i>, s. 20-23, <a href="http://orka.sejm.gov.pl/zapisy9.nsf/0/68B76C1B64845A8AC1258526003438C7/%24File/0006709.pdf" style="color:navy; text-decoration:underline">http://orka.sejm.gov.pl/zapisy9.nsf/0/68B76C1B64845A8AC1258526003438C7/%24File/0006709.pdf</a> (dostęp 9.06.2020).</span></span></p> </div> <div id="ftn6"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref6" name="_ftn6" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn6"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[6]</span></span></span></span></span></a> Druk sejmowy nr 387/IX kadencja, <a href="http://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/38EDDDF0575DB857C12585750025A9B8/%24File/387.pdf" style="color:navy; text-decoration:underline">http://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/38EDDDF0575DB857C12585750025A9B8/%24File/387.pdf</a> (dostęp 9.06.2020).</span></span></p> </div> <div id="ftn7"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref7" name="_ftn7" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn7"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[7]</span></span></span></span></span></a> Dodatkowe sprawozdanie Komisji Zdrowia o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 387-A), <a href="http://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/9EE241F41BCBE5BBC12585760021D64D/%24File/387-A.pdf" style="color:navy; text-decoration:underline">http://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/9EE241F41BCBE5BBC12585760021D64D/%24File/387-A.pdf</a> (dostęp 9.06.2020).</span></span></p> </div> <div id="ftn8"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref8" name="_ftn8" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn8"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[8]</span></span></span></span></span></a> Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 15 stycznia 1991 r., U 8/90 (OTK 1991, Nr 1, poz. 8); postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 1992 r. U 1/92 (OTK 1992, Nr 2, poz. 38); wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r., K 12/14, pkt III.3.3.1 i III.4.2.3. Stanowisko to jest dominujące w doktrynie, np. K. Szczucki, <i>Klauzula sumienia – uwagi de lege lata i de lege ferenda</i>, „Studia Iuridica” 2009, nr 50, s. 168-169; R. Kubiak, <i>Prawo medyczne</i>, Warszawa 2014, s. 155–156; M. Skwarzyński, <i>Sprzeciw sumienia w adwokaturze, </i>[w:]<i> Standardy bezstronności światopoglądowej władz publicznych</i>, red. A. Mezglewski, A. Tunia, Lublin 2013, s. 219; A. Zoll, <i>Charakter prawny klauzuli sumienia</i>, „Medycyna Praktyczna” 2014, nr 1, s. 100–101; M. Olszówka, Objaśnienia do art. 53 Konstytucji RP, [w:] <i>Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1-86</i>, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016, s. 1262–1264. Podzieliła go również Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz (por. wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich z 21 lipca 2014 r. skierowane do Ministra Zdrowia, znak: I.812.8.2014.AM).</span></span></p> </div> <div id="ftn9"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref9" name="_ftn9" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn9"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[9]</span></span></span></span></span></a> M. Olszówka, <i>Gwarancje i istota prawa do sprzeciwu sumienia</i>, [w:] <i>Klauzula sumienia.</i> <i>Perspektywa prawnoporównawcza</i>, red. G. Blicharz, M. Delijewski, Warszawa 2019, s. 58.</span></span></p> </div> <div id="ftn10"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref10" name="_ftn10" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn10"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[10]</span></span></span></span></span></a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r., K 12/14, pkt III.4.4.1. Trybunał wyeksplikował klauzulę sumienia jako „możliwość niepodejmowania działania zgodnego z prawem i powinnego, a jednocześnie sprzecznego ze światopoglądem (przekonaniami ideologicznymi czy religijnymi) danej osoby” (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r., K 12/14, pkt III.4.2.3).</span></span></p> </div> <div id="ftn11"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref11" name="_ftn11" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn11"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[11]</span></span></span></span></span></a> W. Johann, B. Lewaszkiewicz-Petrykowska, <i>Wolność sumienia i wyznania w orzecznictwie konstytucyjnym – status jednostki</i>, [w:]<i> Wolność sumienia i wyznania w orzecznictwie konstytucyjnym, XI Konferencja Europejskich Sądów Konstytucyjnych</i>, „Biuletyn Trybunału Konstytucyjnego”, numer specjalny, Warszawa 1999, s. 21.</span></span></p> </div> <div id="ftn12"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref12" name="_ftn12" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn12"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[12]</span></span></span></span></span></a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r., K 12/14, pkt III.4.4.3.</span></span></p> </div> <div id="ftn13"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref13" name="_ftn13" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn13"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[13]</span></span></span></span></span></a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r., K 12/14, pkt III.7.3.2.</span></span></p> </div> <div id="ftn14"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref14" name="_ftn14" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn14"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[14]</span></span></span></span></span></a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r., K 12/14, pkt III.6.2.1.</span></span></p> </div> <div id="ftn15"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref15" name="_ftn15" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn15"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[15]</span></span></span></span></span></a> Zob. szerzej <i>Analiza Projektu Wystąpienia Pokontrolnego z kontroli prowadzonej w Szpitalu Specjalistycznym im. Świętej Rodziny Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Warszawie Sygn. PZ-10/2014</i>, <a href="https://ordoiuris.pl/sites/default/files/inline-files/analiza_ordoiuris.pdf" style="color:navy; text-decoration:underline">https://ordoiuris.pl/sites/default/files/inline-files/analiza_ordoiuris.pdf</a> (dostęp 10.06.2020).</span></span></p> </div> <div id="ftn16"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref16" name="_ftn16" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn16"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[16]</span></span></span></span></span></a> M. Rzemek, <i>Procesu prof. Bogdan Chazan vs Hanna Gronkiewicz-Waltz końca nie widać</i>, <a href="https://www.rp.pl/Lekarze-i-pielegniarki/301089916-Procesu-prof-Bogdan-Chazan-vs-Hanna-Gronkiewicz-Waltz-konca-nie-widac.html" style="color:navy; text-decoration:underline">https://www.rp.pl/Lekarze-i-pielegniarki/301089916-Procesu-prof-Bogdan-Chazan-vs-Hanna-Gronkiewicz-Waltz-konca-nie-widac.html</a> (dostęp 10.06.2020).</span></span></p> </div> <div id="ftn17"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref17" name="_ftn17" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn17"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[17]</span></span></span></span></span></a> M. Skwarzyński, <i>Korzystanie ze sprzeciwu sumienia w kontekście zasady równouprawnienia i kryterium zawodu</i>, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2016, t. 19, s. 78–80. Niemalże identyczny w treści przepis był przedmiotem krytyki ze strony wielu senatorów IX kadencji, w tym senatora Konstantego Radziwiłła – zob. Zapis stenograficzny wspólnego posiedzenia Komisji Zdrowia (nr 89) i Komisji Ustawodawczej (nr 296) 22 stycznia 2019 r., dostępny na stronie internetowej: <a href="https://www.senat.gov.pl/prace/komisje-senackie/przebieg,8066,1.html" style="color:navy; text-decoration:underline">https://www.senat.gov.pl/prace/komisje-senackie/przebieg,8066,1.html</a> (dostęp 10.06.2020).</span></span></p> </div> <div id="ftn18"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref18" name="_ftn18" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn18"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[18]</span></span></span></span></span></a><sup></sup>Tekst rezolucji w j. ang. opublikowany na stronie internetowej: <a href="http://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-DocDetails-en.asp?FileID=17909&amp;lang=en" style="color:navy; text-decoration:underline">http://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-DocDetails-en.asp?FileID=17909&amp;lang=en</a> (dostęp 10.06.2020); polskie tłumaczenie: J. Pawlikowski, <i>Prawo do sprzeciwu sumienia w ramach legalnej opieki medycznej. Rezolucja nr 1763 Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy z dnia 7 października 2010 r.</i>, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2011, t. 14, s. 336–337.</span></span></p> </div> <div id="ftn19"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref19" name="_ftn19" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn19"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[19]</span></span></span></span></span></a> W polskiej literaturze przedmiotu o zagadnieniu tym piszą m.in. L. Bosek, <i>Prawo osobiste do odmowy działania sprzecznego z własnym sumieniem – na przykładzie lekarza</i>, „Forum Prawnicze” 2014, nr 1, s. 19–20; J. Roszkiewicz, <i>Spółka prawa handlowego jako podmiot wolności sumienia</i>, [w:] <i>Wolność religijna. Wybrane zagadnienia</i>, red. W. Cisło, M. Olszówka, W. Sadłoń, Warszawa 2018, s. 172–177, 187–188; M. Olszówka, Objaśnienia do art. 53…, s. 1263–1264.</span></span></p> </div> <div id="ftn20"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref20" name="_ftn20" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn20"><sup><sup><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[20]</span></span></span></sup></sup></a> Zob. szerzej J. Roszkiewicz, <i>Spółka prawa</i>…, s. 183–187; zob. także K. Dyda, <i>Analiza tendencji w orzecznictwie Sądu Najwyższego USA w zakresie ochrony wolności sumienia i religii</i>, pkt 5, https://ordoiuris.pl/wolnosc-sumienia/analiza-tendencji-w-orzecznictwie-sadu-najwyzszego-usa-w-zakresie-ochrony-wolnosci.</span></span></p> </div> <div id="ftn21"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref21" name="_ftn21" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn21"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[21]</span></span></span></span></span></a> Guttmacher Institute, <i>Refusing to Provide Health Services</i>, https://www.guttmacher.org/state-policy/explore/refusing-provide-health-services (dostęp: 9.06.2020).</span></span></p> </div> <div id="ftn22"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref22" name="_ftn22" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn22"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[22]</span></span></span></span></span></a> Odnosząc się do zawartej w art. 2 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2018 r. poz. 2190) legalnej definicji świadczenia zdrowotnego Trybunał Konstytucyjny „stwierdził, że językowa wykładnia przepisu nie wskazuje na rozciągnięcie definiowanego pojęcia świadczenia zdrowotnego poza cele lecznicze. Ustawodawca, używając w końcowej części przepisu zaimka «ich» nakazuje przyjąć, że «przepisy odrębne» mają się odnosić do zasad wykonywania działań wyliczonych w pierwszej części przepisu, a zatem – do działań medycznych” (wyrok z 7 października 2015 r., pkt III.4.3.4). Mając jednak świadomość, że powszechne jest przekonanie, iż „świadczenia zdrowotne” obejmują także działania o celach nieleczniczych (pozamedycznych), Trybunał zauważył, że aborcja należy właśnie do tej ostatniej kategorii (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r., K 12/14, pkt III.5.2.2 oraz pkt III.6.2.2).</span></span></p> </div> <div id="ftn23"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref23" name="_ftn23" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn23"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[23]</span></span></span></span></span></a> Dz. U. z 2019 r. poz. 1373 ze zm.</span></span></p> </div> <div id="ftn24"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref24" name="_ftn24" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn24"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[24]</span></span></span></span></span></a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r., K 12/14, pkt III.6.2.5.</span></span></p> </div> <div id="ftn25"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref25" name="_ftn25" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn25"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[25]</span></span></span></span></span></a> W wyroku z 8 stycznia 2013 r., K 18/10 (OTK-A 2013, Nr 1, poz. 2) Trybunał Konstytucyjny przypomniał, „że ustawodawca nie może tworzyć konstrukcji normatywnych, które są niewykonalne, stanowią złudzenie prawa i w konsekwencji dają jedynie pozór ochrony interesów jednostki”.</span></span></p> </div> <div id="ftn26"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref26" name="_ftn26" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn26"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[26]</span></span></span></span></span></a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r., K 12/14, pkt III.7.2.1.</span></span></p> </div> <div id="ftn27"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref27" name="_ftn27" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn27"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[27]</span></span></span></span></span></a> Cel ten można by osiągnąć, przykładowo, poprzez dodanie w art. 15 ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej ust. 2 o treści: „[p]odmiot leczniczy może odmówić udzielenia świadczenia, o którym mowa w art. 4b ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz. U. Nr 17, poz. 78, Dz. U. z 1995 r. Nr 66, poz. 334, Dz. U. z 1996 r. Nr 139, poz. 646, Dz. U. z 1997 r. Nr 141, poz. 943, Dz. U. z 1999 r. Nr 5, poz. 32, Dz. U. z 2001 r. Nr 154, poz. 1792), chyba że zwłoka w udzieleniu tego świadczenia mogłaby spowodować zagrożenie życia matki.”.</span></span></p> </div> <div id="ftn28"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0.0001pt"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref28" name="_ftn28" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn28"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[28]</span></span></span></span></span></a> L. Bosek, <i>Klauzula sumienia</i>, [w:] <i>Prawo wobec medycyny i biotechnologii. Zbiór orzeczeń z komentarzami</i>, red. M. Safjan, Warszawa 2011, s. 25.</span></span></p> </div> </div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> Tue, 16 Jun 2020 07:09:04 +0000 filip.bator 1796 at https://ordoiuris.pl