Koniec zawłaszczania „praw człowieka” przez ideologie – I Forum Praw i Wolności za nami

9 czerwca na PGE Narodowym w Warszawie odbyło się Forum Praw i Wolności. To debata nad strategicznymi problemami ustrojowymi i wyzwaniami związanymi z ochroną praw człowieka oraz praw obywatelskich. Forum zostało zorganizowane w związku z przypadającą w tym roku 70. rocznicą przyjęcia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris, Konfederacja Inicjatyw Pozarządowych Rzeczypospolitej (KIPR) oraz Stowarzyszenie KoLiber są organizatorami wydarzenia,

Idea Forum Praw i Wolności

- Powszechna deklaracja praw człowieka z 1948 roku to zarówno wielki sukces, jak i wielkie wyzwanie – podkreślił dr Tymoteusz Zych, przewodniczący komitetu organizacyjnego Forum Praw i Wolności oraz Członek Zarządów KIPR-u oraz Ordo Iuris.

 - Nie ulega wątpliwości, że dzisiaj w nie mniejszym stopniu niż 70 lat temu musimy mierzyć się z naruszeniami praw człowieka i to w skali całego świata - nie tylko tam, gdzie byliśmy do nich przyzwyczajeni, jak choćby na Bliskim Wschodzie czy w części Azji, ale w takich państwach jak chociażby Kanada czy Francja, gdzie obrońcy życia musza mierzyć się z karami więzienia za informowanie o konsekwencjach aborcji. Nawet w naszym kraju, gdzie w ciągu ostatniego roku na kilku najważniejszych uczelniach wyższych odwoływano dyskusję dotyczące ochrony małżeństwa i rodziny, w tym dyskusje z udziałem profesorów – dodał dr Zych.

Jak podkreślił mec. Jerzy Kwaśniewski, Prezes Ordo Iuris - Krytycy systemu praw człowieka wielokrotnie przywołują opinię Michaela Freemana, który stwierdzał, że poszukiwanie filozoficznych podstaw praw człowieka będzie zawsze bardzo kontrowersyjne. Jeśli jednak koncepcja praw człowieka nie posiada filozoficznych uzasadnień, jej pretensje do tego, by posiadać siłę moralnego oddziaływania pozostają bezzasadne.

- Nie bójmy się powrócić do korzeni i zadać sobie pytania, co spowodowało, że w 1948 roku świat postanowił zadeklarować i poświadczyć prawa niezmienne. A poświadczył je odwołując się do systemu prawa naturalnego, wprost odwołującego się do niezmiennego porządku, czyniąc to w opozycji do wstrząsającego koszmaru pokonanej ideologii prawnej niemieckiego nazizmu – zaapelował mecenas Jerzy Kwaśniewski

 - Mam nadzieję, że Forum będzie ważną przestrzenią namysłu nad tym, w jaki sposób odnowić tego ducha wierności prawno-naturalnym korzeniom praw człowieka – dodał Prezes Ordo Iuris.

Do uczestników Forum Praw i Wolności swój list skierował Prezydent RP Andrzej Duda. „Dziękuję za pochylenie się nad współczesnymi problemami w zakresie praw i wolności. Mam nadzieję, że dzięki podobnym dyskusjom będziemy mogli lepiej kształtować porządek prawny i sprawiedliwy ład społeczny w Polsce i na świecie” – podkreśla Prezydent Andrzej Duda w swoim wystąpieniu. List w imieniu Prezydenta odczytał obecny na konferencji prof. Marek Rymsza. Pełna treść wystąpienia do uczestników Forum: http://www.prezydent.pl/aktualnosci/wypowiedzi-prezydenta-rp/inne/art,700,list-prezydenta-do-uczestnikow-forum-praw-i-wolnosci.html

W 11 tematycznych, interdyscyplinarnych panelach dyskusyjnych brali udział naukowcy, społecznicy, przedsiębiorcy i dziennikarze z Polski i zagranicy.

Cykl dyskusji rozpoczęła debata nt. skutecznej ochrony konstytucyjnych praw i wolności. Wspomniano o prawie do uzyskiwania informacji nt. działania władz publicznych. Z jednej strony podkreślono, że wolność to brak przymusu. Z drugiej zaś przywoływano naturę człowieka jako istoty społecznej, której prawa i wolności są uprawnieniami potrzebnymi dla realizacji jej obowiązków.

Kolejne panele poruszały problem praw i wolności w różnych aspektach życia społecznego. Między innymi dotyczącym medycyny i bioetyki, które rozwijają się bardzo dynamicznie i stają przed ciągle nowymi dylematami etycznymi. Szukano odpowiedzi na źródła praw odnoszących się do życia ludzkiego i sposobu, w jaki jest ono definiowane. Ważnym problemem było łączenie prawa do życia z jego fizyczną jakością, co wg. dyskutantów ma swoje korzenie w filozofii oświeceniowej.

Fundamentalnym obszarem, w którym kwestie prawa i pojęcie autonomii ciągle wzbudzają kontrowersje i emocje jest rodzina. Czym jest rodzina? Jak ją rozumiemy? Atakowana jest dzisiaj sama jej definicja. Zastanowienia wymaga także wzmocnienie rodziny, gdyż rodzin jest coraz mniej. Osobnym zagadnieniem pozostają duże rodziny – z jednej strony pozostawione bez wsparcia państwa, które jednocześnie ingeruje w ich autonomię, zagwarantowaną konstytucyjnie. W osobnym panelu dyskutowano także nad tym, jakie są idealne zmiany ustrojowe. W trakcie Forum zadawano także pytania dotyczące wolności gospodarczej. Jest ona zagwarantowana przez art. 20 i 22 ustawy zasadniczej i tak zdefiniowana ma swój cel: ochrona dobra wspólnego.

W tej chwili głównym zadaniem państwa staje się m.in. ułatwienie rozwoju przedsiębiorczości, hamowanej przez niesprawny wymiar sprawiedliwości, system pozwoleń inwestycji budowlanych, nieprzejrzysty system podatkowy. Wspomniano również o patriotyzmie gospodarczym. Na straży praw powinno stać także sądownictwo – czemu poświęcono oddzielną debatę.

Dużym zainteresowaniem cieszyły się panele dotyczące wolności religii i sumienia oraz panel poruszający zagadnienia wolności akademickiej i słowa w mediach, czyli prasie ale także w mediach społecznościowych. Poruszono problemy praktyczne – zjawisko prześladowania ze względu na religię nie tylko w krajach muzułmańskich, ale także w krajach zachodniej Europy. Przywołano także głośną sprawę cukiernika, w którego obronie stanął Sąd Najwyższy USA.

Niemniej „gorącym” panelem była dyskusja poświęcona ochronie praw kobiet. Głównym tematem było przede wszystkim zagadnienie ingerencji w autonomię rodziny i wolność jednostki (w tym wyboru kobiety do realizowania swoich potrzeb) przez wytyczne zawarte w dokumentach międzynarodowych. Nie jest także słyszalny głos tych kobiet, które pragną realizować się w domu jako matki, ich praca nie jest doceniana, nie można też dążyć do całkowitego zrównania wszystkich praw i obowiązków kobiet i mężczyzn, np. odbierać kobiecie zasiłków macierzyńskich, zmuszając ją do powrotu do pracy, gdyż nie uwzględnia to nierównomiernego wkładu włożonego w urodzenie i opiekę nad dzieckiem w pierwszych miesiącach jego życia przez kobiety i mężczyzn.

Podsumowaniem debaty był panel poświęcony rewolucji czy inflacji praw. Jest to zjawisko obserwowane w ostatnich dziesięcioleciach. Konstruowane są kolejne prawa człowieka, dalece odbiegających od katalogu zawartego w 1948 r. w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i w dokumentach wydanych na jej podstawie. W tej chwili liczba „nowych” praw człowieka sięga prawie 500. Powstają nowe i całkowicie nieznane kategorie praw (np. socjalne, seksualne i reprodukcyjne i in.), przy czym ograniczają się one głownie do określania tego, co wolno jednostce, co państwo ma obowiązek jej zagwarantować, a nie wspomina o jej obowiązkach, odpowiedzialności i dobru wspólnym.

W Forum włączyli się także m.in. przedstawiciele Klubu Jagiellońskiego, Centrum im. Adama Smitha, Warsaw Enterprise Institute, Związku Przedsiębiorców i Pracodawców, Związku Dużych Rodzin 3+, Ośrodka Cegielskiego, Fundacji Court Watch, Fundacji „Rodzice Szkole”, Instytutu Allerhanda oraz pracownicy ośrodków akademickich z Polski i z zagranicy.

Nagrania poszczególnych paneli oraz fotorelacja z FPiW dostępna na: www.fpiw.pl

Forum Praw i Wolności to największe w Polsce i w samej Europie wydarzenie poświęcone tematyce praw człowieka