Usprawnienie procedur adopcyjnych konieczne dla dobra dzieci – analiza Ordo Iuris

Adobe Stock

W Polsce nie brakuje chętnych do adoptowania dziecka pozbawionego możliwości wychowywania w biologicznej rodzinie. Jednak obecny proces przysposobienia jest zwykle trudny i długotrwały. Instytut Ordo Iuris przygotował analizę na ten temat, w której rekomenduje wprowadzenie zmian mających na celu usprawnienie procedur adopcyjnych. Jej autorzy proponują m.in. ujednolicenie wymagań wobec par chcących adoptować dziecko oraz ustawowe uregulowanie funkcjonowania „okien życia”.

PRZECZYTAJ ANALIZĘ - LINK

Zgodnie z polskim prawem, przysposobić można tylko osobę małoletnią, a więc taką, która nie ukończyła 18. roku życia i wyłącznie dla jej dobra. Z danych Najwyższej Izby Kontroli wynika, że liczba dzieci przysposabianych w Polsce utrzymuje się na stałym poziomie. Rocznie kwalifikuje się ich do adopcji ok. 2,5 tys. Chętnych do zostania rodzicami adopcyjnymi nie brakuje. Ich liczba przewyższa liczbę dzieci oczekujących na adopcję. Jednakże procedura adopcyjna to bardzo długi i sformalizowany proces. Czas jej trwania szacuje się nawet na dwa lata. 

Jak wskazują eksperci Ordo Iuris, w latach 2015-2017 NIK przeprowadziła kontrolę ośrodków adopcyjnych w Polsce. Wykazała ona rozbieżności w praktyce stosowania przepisów określających procedury adopcyjne przez poszczególne ośrodki. Ponadto, długi czas oczekiwania na adopcję, niejednolite wymogi ośrodków w stosunku do kandydatów na rodziców zastępczych, brak procedur odwoławczych wobec pracowników placówek adopcyjnych za popełniane przez nich błędy, to tylko niektóre z problemów związanych z adopcją w Polsce. W analizie Instytutu podkreślono też, że w dalszym ciągu brak jest podstaw prawnych regulujących sytuację „okien życia”. Pomimo tego „okna” funkcjonują, a każde pojawiające się w nich dziecko należy traktować jako ocalałe. Nie wiadomo, gdzie by trafiły, gdyby takich miejsc w Polsce nie było.

„W dokonanej analizie udało się zidentyfikować klika problemów związanych z funkcjonowaniem procedur adopcyjnych w Polsce. Przede wszystkim, należy ujednolicić standardy adopcyjne w wymiarze całego kraju oraz wprowadzić system teleinformatyczny umożliwiający sprawną wymianę informacji. Powinno to przyczynić się do przyspieszenia postępowań. Poważnym problemem pozostaje również brak odpowiednich regulacji dotyczących «okien życia». Ich funkcjonowanie powinno być zabezpieczone na poziomie ustawowym. Niepokojące są incydentalne wypadki rozdzielania rodzeństwa, które trafia do różnych rodzin adopcyjnych, co powinno być zawsze absolutną ostatecznością” – komentuje mec. Bartosz Zalewski z Centrum Analiz Legislacyjnych Ordo Iuris.